Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Charakterystyczne cechy duchowości w „Życiu duchowym, czyli doskonałości chrześcijańskiej według najcelniejszych mistrzów duchowych” J. S. Pelczara

Czesław Podleski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1977 | Abstrakt | s. 183-200

Le serviteur de Dieu Joseph Sébastien Pelczar, évêque de Przemyśl (1842—1924), etait un apôtre zélé, un écrivain de talent et un serviteur dévoué de l'Eglise et de la Patrie. Professeur et recteur de l'Université de Cracovie (1882—83), fondateur d'une Congrégation Religieuse (1894), évêque de Przemyśl (1900—1924) — à chaque étape de sa vie, son esprit inventif et fécond enrichissait les différents domaines de la théologie, du droit, de l'histoire, de la Bible, de la pédagogie, de la sociologie.
Ce qui nous intéresse le plus, dans l'article présent, c'est le domaine de ses oeuvres ascétiques, parmi lesquelles la plus importante est: "La vie spirituelle". Il est très caractéristique que ce ne sont pas des oeuvres historiques, juridiques ou bien homi — létiques qui ourent la longue liste de ses publications, mais justement cette position — là (1873). Il en est ainsi parce que le Serviteur de Dieu sentait la nécessité d'approfondir la vie intérieure des grandes masses. Le grand désir de l'auteur était de faire connaître la vie spirituelle surtout aux laïcs.
Faisant la critique de son oeuvre, l'auteur lui-même explique qu'il en a puisé le contenu dans la Sainte Ecriture, dans les écrits des Pères de l'Eglise et dans les oeuvres des meilleurs écrivains classiques. A partir de ces sources, il créa une synthèse de la théologie de la vie intérieure, qui de ce fait est digne d'une analyse scientifique et surtout théologique. Grâce à cette analyse, il est possible de tracer les traits caractéristiques de la spiritualité esquissée par Mgr Pelczar.
Cette spiritualité est avant tout personnaliste. Le chrétien décrit par Mgr Pelczar est un homme réel, créé par Dieu à son image, un homme qui s'éloigna de Lui par le péché, et revint à Lui par le Christ. Le chrétien, dans la conception personnaliste de Mgr Pelczar, s'ouvre à l'amour de Dieu et répond lui-même à Dieu par l'amour. La spiritualité du chrétien selon Mgr Pelczar se développe continuellement, aussi bien dans la vie individuelle que dans la vie sociale.
Le personnalisme dans la spiritualité de Mgr Pelczar est christocentrique. L'idée de l'imitation de Jésus-Christ résulte de l'idée générale de "La vie spirituelle". Chaque chrétien est appelé à la sainteté qu'il realise dans sa vie quotidienne. Ce progrès est comparé à l'édification d'une maison spirituelle de perfection. Jésus-Christ n'est pas seulement le constructeur de cette maison, mais encore l'exemple de cette vie spirituelle. Dans la conception de l'imitation du Christ, l'auteur prend comme point de départ le baptême, par lequel le chrétien devient membre du Corps Mystique du Christ. De ce fait, tous les chrétiens sont obligés à imiter le Christ de par leur vocation. L'imitation du Christ est nécessaire au salut et à la sanctification. En étudiant la doctrine sur les vertus présentée par Mgr Pelczar on peut remarquer que son enseignement ascétique est, dans ses principes théologiques, nettement christocentrique. L'idée de l'imitation du Christ trouve son application pratique dans le culte de l'Eucharistie et du Sacré Coeur. L'éducation eucharistique du chrétien, chez l'auteur, consiste à souligner l'amour du Christ Eucharistique envers l'homme, et à solliciter celui-ci à répondre à Dieu par un même amour.
Parmi les traits caractéristiques de "La vie spirituelle" se trouvent des éléments communautaires et sociaux. L'auteur remarque que l'accroissement de la perfection du chrétien est conditionné par ses rapports corrects aux autres. Il faut voir les éléments communautaires et sociaux surtout dans la doctrine de Mgr Pelczar sur la vie conjugale et familiale. Il faut aussi souligner son enseignement sur la vocation des époux à la sainteté et au salut. L'auteur voit dans la vie conjugale la possibilité de croître en sainteté grâce à l'aide mutuelle des époux.
Pour terminer, il faut dire que l'oeuvre du Serviteur de Dieu est digne d'être traitée comme oeuvre originale à cause de ses traits caractéristiques. Ajoutons encore que ce livre fut écrit bien avant le Concile de Vatican II.

1977-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Ogólne założenia ireniczne Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Rufin Goczoł

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1972 | Abstrakt | s. 107-130

L'irénisme est la première étape évolutionnaire du mouvement œcuménique contemporain. On constate sa plus grande intensité du XVIe s. au XVIIIe s. Parmi les nombreux irénistes du XVIe s. André Frycz Modrzewski occupe une place importante, de par son souci à réaliser la réconciliation et l'unité de l'Église. Son oeuvre théologique — qui n'est pas des moindres — dans laquelle se font sentir de nettes tendances iréniques, en est un témoignage évident.
Frycz Modrzewski concentre ses idées de réconciliation autour des problèmes de la notion de l'Église, de la tolérance, du dialogue et de la réalisation de l'idéal chrétien dans la vie. Il remarque avec justesse que l'état de démembrement religieux est contraire à la volonté du Christ qui a fondé une unique Église universelle. Il faut donc tout faire pour rétablir l'unité de l'Église. La base de cette unité est le Christ qui par sa Passion et par sa Mort est devenu le Rédempteur de tous les hommes. Les facteurs d'unité sont en outre la foi et la vie éthique résultant des commandements du Christ; Il faut souligner aussi que Modrzewski ne s'intéresse pas seulement à la structure intérieure de l'Église (celle que prônent les protestants), mais aussi à sa structure extérieure. Dans la hiérarchie de l'église (la nécessité du pouvoir du Pape) il voit un des facteurs nécessaires à l'unité des Chrétiens.
L'unité de l'Église — d'après Frycz Modrzewski — n'exclut pas la multiplicité et la diversité des groupes qui la composent, l'Église étant universelle, l'iréniste voit cette unité dans l'aspect territorial, temporel et sociologique, ce qui veut dire que l'Église doit s'étendre à tous les continents, à tous les groupes sociaux, à toutes les époques. Modrzewski n'attribue à aucune religion chrétienne la qualité d'universelle". L'Église, d'après lui, deviendra universelle au moment où toutes les religions chrétiennes, c-à-d. les religions grecque, éthiopienne, arménienne, russe et protestante, se seront unies. Il énumère aussi leurs nombreux facteurs d'unité. Comme élément décisif, il cite la foi au Christ, en introduisant, entre autres, une curieuse distinction dans union avec l'Église; l'union intérieure et l'union extérieure. La rupture du lien extérieure, c.-à-d. du lien avec l'Église — institution, dans notre cas avec l'Église catholique romaine, n'est pas une rupture avec l'Église de Christ en général.
La période qui précède la réconciliation de l'Église doit être caractérisée par une grande tolérance religieuse dont découle la nécessité du changement d'attitude envers les membres d'autres religions. La tolérance ne signifie pas, chez Modrzewski, l'acceptation de toutes les idées proclamées par les autres, ce qui serait contraire au caractère même de la vérité, dont la base dernière est Dieu. Par ailleurs on ne peut rejeter à priori toutes les opinions controversées. Un dialogue sincère sur les problèmes qui séparent ces religions est donc obligatoire. L'Écriture Sainte, comme source de vérité chrétienne accessible à tous, doit être la base décisive d'une telle discussion. Modrzewski admet aussi la possibilité des différences doctrinales, mais seulement dans les questions secondaires. Les vérités fondamentales doivent être admises par tous les chrétiens parce qu'elles ont été énoncées par le Christ: d'où l'impossibilité d'une interprétation quelconque et de son changement. Le Credo, d'après lui, comprend le minimum des vérités nécessaires.
Très importante aussi est la mise en valeur de la théologie de la foi, qui s'affirme nettement dans de nombreux textes de Modrzewski, dans lesquels il est dit que le rejet d'une notion par un théologien ne peut pas être tout de suite qualifié d'hérésie. Comme la terminologie théologique est très souvent la source des malentendus, l'iréniste demande, qu'on veille sur la clarté des opinions, surtout dans l'interprétation de l'Écriture Sainte.
Modrzewski remarque, en outre, que le problème de l'unité des disciples du Christ dépend en grande partie de la réalisation dans la vie de l'idéal chrétien, comme aussi de la réforme de l'Église. Modrzewski voit aussi la perfection de la vie chrétienne dans la liturgie, encore qu'il faille y introduire la langue nationale. Il constate aussi l'importance de l'Écriture Sainte et la nécessité de sa traduction en polonais. Il invite aussi à prier à l'intention de l'unité des chrétiens.
André Frycz Modrzewski a sa place parmi les plus grands irénistes de l'époque de la Réforme. Beaucoup de ses pensées sont aujourd'hui des plus actuelles. Elles sont, en effet, très proches des déclarations du „Décret sur l'oecuménisme".

1972-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Idea misji Boskiej jako faktu eklezjalnego w doktrynie encyklik misyjnych papieży przedsoborowych

Marian Balwierz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1983 | Abstrakt | s. 99-118

The top priority of the practice before the theory of mission was an immutable principle for the Church of Jesus Christ in the two thousand years of her history. This rule was observed also by the Church in the modern process of development of the missionary activity during the last two centuries. No doubt, this development is an outcome of paying more and more attention to this, that the missionary work is as well an ecclesiastical fact as it is a charismatic one. Such an idea has theologically slowly grown up in the papal teaching about some real problems regarding the missionary practice of the Church. The Teaching Church developed the theologically fundamental thoughts of this ecclesiastical vision of the mission when it pointed do the ways of solving these problems. Such a process can be perfectly observed in the whole of the missionary teaching of the pre-conciliar popes.
The idea of God’s mission which is the ecclesiastical fact, is not a statical component of the doctrine enclosed in the missionary encyclicals of the preconciliar popes. Before the Second Vatican Council, this idea was perpetually developed in this teaching by the ways of going deeply into particular questions connected with it. The popes also explicated a lot of essential thoughts of the theology of mission in the course of this evolution. These particular ideas of the pre-conciliar missiology converge in the three main points of the papal teaching from that period, namely in the teaching about the religious nature of the missionary activity, about its ecclesiastical dimension and about the Divine character of the mission of the Church. Together with other questions mentioned by the pre-conciliar popes, those ideas form a fundamental schedule of the Catholic theology of mission up to these days. During a further evolution of this branch of theology, the Teaching Church has first of all integrated those thoughts into a principal idea of the Church’s dynamism.
In the pre-conciliar period, a development of the theological thought about a strict connection between the missionary task of the Church and the Christian faith, was a source of the papal teaching about the religious nature of the missionary activity. This development was grounded on a specification of the papal teaching about the permanence of the mission, its apostolical dimension and its connections with the Salvation of Christ. A subtle maturation of some papal thoughts about the ecclesiastical dimension of the mission of the Church was a direct result of this theological evolution. It is obvious, that the less speculative question of the ecclesiastical dimension of the missionary activity was developed in a more analitycal way by the very practical statements of the pre-conciliar popes about the missionary problems.
A generative dynamism of the faith is a source of the ecclesiastical dimension of the missionary activity. When the pre-conciliar popes developed the thoughts about the faith, the mission and the Church, they also brought up the teaching about the missionary activity tending towards an incorporation of the Church in the native culture of the evangelized people. An incorporating accommodation remains the essence of this process of the transplantation of Christ’s Church. The Teaching Church slowly accomplished in that theological context a great change of the whole perspective which forms its view of the People of God of the New Covenant. This change consists in a replacement of the vision of Christ’s universal Church by the vision of some particular Churches. The new ecclesiological perspective generates in the theology of mission an emphasis on the connections of the source of the missionary activity, its exact process and its aim with an eschatological tension, which exists between Christ’s universal Church and the individual local Churches. Such a thought remains one of the most significant ideas in the theology of mission elaborated by the pre-conciliar Church.
An idea of the Divine character of the Church’s mission was developed in the indirect way by the pre-conciliar popes. The theological thought about the one mission given to the whole Church of Christ was elaborated in the context of the papal teaching about the responsibility of all the Church’s members for the missionary work. When the popes Benedict XV and Pius XI carried on the idea of the only one mission in their teaching about the obligations of the missionaries, they both presented a synthesis of some earlier thoughts about the Divine character of the mission of the Church. These two popes taught, that the Almighty God is in the beginning of the Church’s mission. He also works by his grace in the exact process of the evangelization of the people and He gives it the whole of its efficacy. The other pre-conciliar popes also knew these thoughts, because since the very beginning of their missionary teaching, they all united some particular parts of the evangelizing process with the works of the individual Persons of the Holy Trinity. This trinitarian view of the mission of the Church is also hidden in the papal pre-conciliar teaching about love, which is the ultimate source of the vivacity of the missionary work.
There is no serious doubt that the missionary teaching of the pre-conciliar popes is more practical than theoretical. But this practical nature only gives a pastoral character to this teaching. It does not deprive it of its very deep theological thoughts. So those popes spoke out the real theological consciousness of the missionary Church without any unnecessary discussion about the different opinions of the various theological schools. It was observed before and it has been also confirmed by this study. The missionary teaching of the pre-conciliar popes became an official teaching of the Church of Christ in that way.

1983-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Przyjmowanie orędzia wiary na przykładzie afrykańskich ludów Tanzanii

Marian Balwierz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1984 | Abstrakt | s. 109-132

The indigenous connection between the religion and the life remains a stable element of all the changes, which occur in the modern Africa. Therefore, the religious values occupy permanently the same position in the African life in spite of its all modern transformations. This fact have to be taken into account during the process of looking for the new African models of the man, culture and civilization. In these circumstances, the African and some other people ask about the usefulness of the different religions for the creation of the new African style of life. Such a question regarding the Christianity was also put by some writers. An afirmative answer on it is grouded on two facts. The great internal capability of the Christianity for the cultural adaptation is one of them. The very existence of the incarnation of the Christianity into the real life of some modern African societies is the other one. The Catholicism and the life of the Tanzanian society are exemplary taken here as a ground for the fundamental reflexion regarding those two facts.
The permanent missionary activity of the Christians and the world-wide range of this religion are some exceptional events in the general phenomenon of the religious life of man. Likewise these two exceptional events testify that this religion possesses an unusual capability as well of an accommodation as of an absorbtion during its contact with the diffrent cultures and civilizations of the world. Both elements, namely the accommodation and the absorbtion, are the essential components of a new missionary method, which is called “an inculturation”.
The Ecclesiology, which is grounded on the History of Salvation, forms the proper meaning of the Catholic absorbtion. In this framework, the missionary absorbtion is only a part of the Church's evangelization. This part of the evangelization realizes a process of an introduction of Jesus Christ and His Gospel into the new culture. Such an introduction of the first, essential Christian value serves above all for the true development of the evangelized reality.
The dialogical and ecclesiastical nature of the comprehensive Catholic faith shapes its proper accommodation in the evangelized culture. The evangelizing Church have to enter upon a dialogue with the non Christian cultures and religions in this process. This Church cannot try to force some doctrines, ideologies or outlooks on life upon those cultures, because the real Catholic Truth is the Word of God which became a human being, i.e. Jesus Christ living in His Church now. Therefore, the evangelizers who work for the proper accommodation of the Catholic faith in some new culture, have to make only Jesus Christ to be a present reality in it. This is their care for the proper accommodation of the faith, which is a process almost identical with the missionary absorbtion in this background.
The missionary absorbtion and the missionary accommodation are only two diffrent aspects of the one, evangelizing process. It is called “an inculturation” today. The most essential part of this inculturation is a meeting of Jesus Christ living in the Church with the evangelized culture. Some new culture is created during such a meeting. This process differs totally from an aculturation, because the new culture does not come into being here in a result of the contact of two or more cultures but in a result of the contrast of the evangelized culture with the person of Jesus Christ living in His Church. This person gives the whole newness to the inculturation, which belongs to the very nature of the present life of the missionary People of God.
Apart from the theological reflection, some facts from the life of the evangelizing Church testify in favour of the presented truth. The reception of the evangelical message of the faith by the real society exposed to the missionary evangelization of the Church is one of them. Today this reception occurs for example in the life of the Tanzanian society. It involves four facts: the traditional religious experience of Tanzanians, the africanization of the Church's life, the coexistence of the Church with the State and the advantages granted by the existence of the post-Christian communities. These facts seen together suggest that the Tanzanian Christians are really working for the full, proper reception of the Catholic faith by the new culture which comes into being in this African country now.
The traditional African religious values are the natural foundations for the development of the grace of the living faith among the people of Tanzania. However, these values are not a reality either for a conquest or for a rejection by the evangelizing Church, because they are offered to God by those people, who enter into the salvific dialogue with Him. Therefore, the Tanzanians have to incarnate permanently Jesus Christ who is evangelized to them, into their own traditional religious experience. The Catholic faith of them comes into existence only on this way.
The africanization of the Church's life in Tanzania is the most explicit sign of the development of this Catholic faith of the Tanzanian Christians. The evangelization realized on the level of the parish life works first of all for this africanization in the local Church of that African country. The liturgy, the catechesis and the mutual relations between the people become more indigenous in a result of this process. At the same time, the new, more Christian culture grows in the real life of the Tanzanian society. What is more, this effort of the evangelizing Church meets congenial efforts of the Goverment of that society. Therefore, the mutual relations between the Church and the State are the first sign of the true africanization of the church's life in Tanzania.
The Tanzanian form of goverment is bazed on the local tradition of the common life in this part of Africa and therefore, the care for the full development of the local man is the first aim for the activity of the civil authorities of this country. However, the activity of the evangelizing Church aims also to the full development of man. This identity of tasks gives grounds for the wide mutual co-operation of the Church and the State in Tanzania. Such a co-working is very important for the proper inculturation, because it does not involve only the leaders but also the wide masses of the People of God in the africanization of the Church's life. Such an involvement determines the reality of the true inculturation.
The religious syncretism is the worst danger for the evangelization. It is a matter of fact, that some syncretical post-Christian religious movements exist as well in Tanzania as in the whole of Africa. They are not of course, the true Catholic or African attempts of forming a very African Christianity, because they result from the sociological aculturation. However, the existence of those movements helps the inculturation as they can absorbe the local syncretical indications of some Tanzanians. These movements help also the evangelizing Church to know and to avoid some mistaces in her evangelization.
An observation about the very important role of the Christianity in the process of forming the new African reality concludes this reflection as well in its more theological as in its more missiographical part. This importance flows from the one fact. The Christians do not offer some ideology but the living person during the evangelization performed by them. It is the person of Jesus Christ living in the Church now. A good realization of such an offer by all modern evangelizers depends on the usage of the method of inculturation by them today.

1984-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Sakrament namaszczenia chorych w aspekcie teologicznym i pastoralnym

Czesław Krakowiak

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1979 | Abstrakt | s. 71-95, 97-98

L'article se compose de trois parties. La première présente la liturgie actuelle de l'onction des malades. Selon le nouveau rituel on peut célébrer le sacrement en divers modes: le „rite ordinaire” de l'onction, puis ses variantes dans le cas où l'onction est célébrée intra Missam ou dans une grande assemblée de fidèles. La partie seconde, plus développée, démontre autant que possible systématiquement la théologie de ce sacrement. D'abord l'auteur fait l'esquisse de la théologie de la maladie et de la souffrance du chrétien à la lumière du mystère de Jesus Christ. Dans l'Ordo Unctionis on voit se manifester deux attitudes envers la maladie: la nécessité de la lutte contre elle et l'appel à s'unir en elle avec le Christ souffrant au profit de son propre bien spirituel et de l'Église entière. C'est pourquoi on peut affirmer clairement que l'onction n'est pas le sacrement destiné principalement aux mourants ou seulement aux malades en moment de danger de la mort, mais surtout aux malades dès le debut de la grave maladie aussi bien que dans la vieillesse. Le sacrement de l'onction des malades est la réponse de Jesus Christ aux besoins du malade, qui dans sa foi s'adresse à Lui, en Lui demandant l'aide, autant qu'il s'agit de sa vie terrestre, aussi bien que dans la perspective de la vie éternelle. C'est pourquoi le principal effet du sacrement de l'onction est le salut du malade au sens biblique et l'affermissement de sa corporelle et en même temps spirituelle nature tout apte aux faiblesses causées par la maladie. Les effects de cette rencontre sacramentale sont aussi: l'affermissement du malade dans sa foi, son espoir et son amour; l'aide du Saint Esprit à supporter toutes les difficultés causées par la maladie; parfois même la guérison corporelle et enfin la rémission des péchés si le malade en ait besoin. L'auteur présente ensuite le caractère pascal du sacrement de l'onction. Il est si clair qu'il serait possible de composer tout un rite ayant comme leitmotiv le mystère pascal. L'Ordo Unctionis souligne aussi le grand rôle de l'Esprit Saint dans ce sacrement, alors on peut dire de l'aspect pneumatologique de l'onction des malades. Le sacrement de l'onction a enfin son propre valeur ecclésiale. En raison du rapport singulier et de la ressemblance au Christ souffrant les malades ont leur propre participation à la mission salutaire de l'Église, surtout par l'apostolat de la souffrance, acceptée et sanctifiée. par le sacrement elle est une sorte de charismat au service du bien de l'Église. L'Église de son côté remplit envers les malades son „ministerium alleviationis” par tous ses membres; c'est-à-dire par la hiérarchie, les ordres religieux et les laics. La troisième partie présente les principes théologiques les plus importants pour l'activité pastorale de l'Église dans le domaine de la pastorale des malades. Selon l'auteur le nouvel Ordo Unctionis Infirmorum correspond en principe dans ses données doctrinales, pastorales et rituelles également à la conscience actuelle de l'Église dans ce domaine et aux besoins de l'homme contemporain.

1979-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Próba przystosowania programu katechezy parafialnej do wymogów katechezy posoborowej

Henryk Holubars , Stanisław Bista

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1970 | Abstrakt | s. 121-135

Le renouveau de la catéchèse dans un esprit kérygmatique exige une refonte du matériel catéchétique, obligatoire jusqu'à présent, c.a.d. un regroupement de son contenu autour de certains points de repère qui constitueraient en quelque sorte les jalons du programme. Ces points de repère pourraient être fournis par les „sacrements de l'initiation chrétienne".
En faveur de cette conception, nous invoquons les raisons suivantes:
1. L'analyse de la catéchèse de l'antiquité chrétienne montre que celle-ci avait pour but principal de préparer à la réception des sacrements de l'initiation, qui étaient à la base de la vie chrétienne, et par conséquent constituaient les points de commande du programme catéchétique.
2. Un parallèle entre la vie naturelle et la vie surnaturelle demande que le baptême, l'eucharistie et la confirmation soient les points de commande du programme catéchétique. Ces sacrements, en effet, peuvent assurer un développement harmonieux de la vie surnaturelle.
Ces remarques nous font affirmer que la catéchèse devrait avoir un caractère de préinitiation envers le sacrement à recevoir, et en même temps un caractère de postinitiation envers le sacrement déjà reçu. Le programme catéchétique serait alors conçu de la manière suivante:
A. Pour les enfants ne fréquentent pas encore l'école, la catéchèse devrait comporter un cours de deux ans, basé sur deux cycles: „Ma prière" et „Mon Église paroissiale". Ce cours aurait pour but de préparer à la Première Communion à l'âge préscolaire. Il aurait un rôle de postinitiation par rapport au sacrement de baptême et de préinitiation par rapport à l'Eucharistie.
B. Pendant le cours élémentaire, la catéchèse aurait pour but: en première classe, d'épanouir la vie eucharistique par la participation à la messe suivant le thème: „Jésus s'offre avec nous"; en deuxième classe, de préparer à la première confession suivant le thème: „Jésus nous pardonne"; en troisième et quatrième classes, de faire connaître à l'enfant la personne du Christ dans un cycle de deux années: „Nous accompagnons Jésus en Palestine"; en cinquième, sixième, et septième classes, de souligner le rôle salvifique du Christ dans la vie du jeune chrétien, selon le thème: „Jésus nous accompagne" en tant que „Vérité" (Symbole des Apôtres), en tant que Vie (Sacrements) et en tant que Voie (Commandements). Le thème de la huitième classe: „Jésus nous donne le Saint-Esprit", serait une préparation directe à la confirmation. La catéchèse du cours élémentaire aurait ainsi un rôle de postinitiation envers l'Eucharistie, et de préinitiation envers la Confirmation.
C. Pendant le cours moyen, le programme catéchétique jouerait un rôle de postinitiation par rapport au sacrement de la confirmation. Elle mènerait à son plein épanouissement la maturité chrétienne reçue en gage à la confirmation. Le programme comporterait un cycle thématique de quatre années pour les classes de IX à XI.
1. Histoire de l'Église — „Le peuple de Dieu conquiert le monde à Dieu".
2. Dogme — „Le peuple de Dieu croit en Dieu".
3. Sacrementologie — „Le peuple de Dieu vit de Dieu".
4. Morale — „Le peuple de Dieu vit la volonté de Dieu".
Tout le programme du cours moyen aboutirait à la préparation du jeune chrétien à sa mission apostolique de „témoin du Christ" dans le monde où il vit.
Le programme catéchétique que nous venons d'esquisser selon la dé- claration de Vatican II sur l'éducation chrétienne, est un essai de transposition et de refonte de la catéchèse, comprise jusqu'à nos jours comme une „instruction religieuse", en „mandat de salut" qui serait apte à faire entrer le jeune chrétien, progressivement et harmonieusement, dans le mystère du salut, à le mener à une rencontre salvifique de Dieu, et à le préparer à une vie chrétienne d'apostolat.

1970-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Chrystologiczne podstawy Kościoła jako prasakramentu

Alfons Skowronek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1968 | Abstrakt | s. 93-104

La notion de l'Eglise comme sacrement primordial constitue l'une de ses définitions les plus répandues (à côté de celles de l'Eglise Corps Mystique et Peuple de Dieu). L'auteur de l'article s'efforce de répondre aux questions touchant aux liens qui existent entre l'Eglise en tant que sacrement primordial et la Christologie. La sacramentalité de l'Eglise est étroitement liée et dépendante de la sacramentalité de la personne du Christ, qui lui-même en tant que Dieu et Homme est l'exemplaire fondamental de toute sacramentalité. A l'appui de cette thèse il y a non seulement de nombreux textes du Nouveau Testament, mais encore l'interprétation globale de l'Evangile. Afin de rendre le sujet plus clair, l'auteur s'en réfère à deux théologiens contemporains — K. Rahner et E. H. Schillebeeckx dont il expose et apprécie les théories. L'auteur propose enfin, de définir l'Eglise comme le sacrement du Christ, pour souligner davantage les liens qui existent entre l'Eglise comme sacrement primordial et le Christ sacrement primordial.

1968-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Powołanie kapłańskie i zakonne — problem wychowania egzystencjalnego

Janusz Tarnowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1975 | Abstrakt | s. 63-77

Le dialogue, l'authenticité l engagement sont les catégories fondamentales de l’éducation existentielle. Essayons de trouver ces catégories dans l’analyse de la vocation sacerdotale et religieuse et tirons en des directives pédagogiques.
La vocation sacerdotale est un dialogue, puisque Jésus Christ dans le sacrement du sacerdoce attribue son pouvoir divin à celui qui a accepté son appel; par ailleurs l'ordonné donne à la mission du Sauveur une nouvelle dimension dans le temps et l'espace. Les religieux de même selon leur propre vocation, s'identifient avec le Christ, en ajoutant à sa vie et à ses oeuvres de nouveaux aspects. L’éducation dialogique de la vocation sacerdotale et religieuse comprend les directives suivantes: 1) présenter Dieu qui appelle sans cesse ses élus, 2) former chez les jeunes une disposition à répondre aussitôt à la voix divine.
Une vocation sacerdotale et religieuse authentique suppose un authentisme humain déjà mûr, la libération de la motivation primitive (p. ex. le bien-être, la promotion sociale) et la décision de servir uniquement Dieu et les autres. Une vocation authentique implique l'engagement total qui s'exprime dans la vie sacerdotale par la continuation de la mission apostolique de Jésus Christ et dans la vie religieuse par l'imitation du Sauveur crucifié. Aussi, pour former des candidats au sacerdoce à un engagement authentique, doit-on avant tout animer et soutenir en eux l’esprit apostolique. Quant aux futurs religieux, le devoir pédagogique principal est de les former à un amour parfait, capable de renoncement à soi-même.

1975-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Winny krzew w Ewangelii św. Jana (15,1-11). Stan badań nad perykopą i jej tekst

Stanisław Pisarek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1969 | Abstrakt | s. 19-30

Le fait que Paul VI ait cité la péricope sur la vigne dans son discours à l'ouverture de la deuxième session de Vatican II (29. 9. 1963), le fait aussi que cette péricope ait trouvé sa place dans la Constitution sur l'Église (Lumen Gentium, ch. I, n. 6), témoigne de son actualité et de sa valeur théologique. Le contenu théologique de cette péricope présente, en effet, un immense intérêt.
L'auteur fait remonter son examen des études sur ce passage de St. Jean (15, 1-11 (17)) jusqu'au Concile de Trente, qui lui aussi s'en est refeéré à cette péricope dans le Décret sur la grâce et la justification. Il analyse dans l'article les travaux de: J. Cornarius, Theologia vitis viniferae, Heidelberg 1614; K. Leonardi (J 15 dans l'histoire des arts); A. Lesch et W. F. Wiles (J 15 dans la patristique); les articles de A. Colunga, J. Leal, H. Van den Bussche, B. Schwank, A. Jaubert, et l'ouvrage de vulgarisation de J. Conrad. Ces études n'épuisent pas le contenu théologique de J 15, 1-11. Dans la patristique, la comparaison de la véritable vigne se rapportait à l'humanité du Christ.
L'auteur de l'article estime résolu le problème historicoreligieux de l'image de la vigne (Ancien Testament). Par contre le contenu théologique de l'image de la vigne (J 15, 1. 4. 5), ainsi que les idées qu'elle renferme (immanence, fructification, disciple, joie), sont encore pleins de problèmes. L'auteur essaie de les résoudre par la méthode philologico-exégétique (analyse philologique des termes, comparaison avec les lieux parallèles). De cette façon, il s'efforce de préciser le contenu des idées susdites dans le cadre du discours imagé de la vigne et fournir le sens théologique de tout le passage. L'image et les idées qu'elle renferme, ont une place très importante dans la théologie de St. Jean. A la fin de la première partie de l'article, un schéma indique la place qu'occupent dans l'ensemble les questions analysées dans l'article.
Dans la seconde partie de l'article, l'auteur analyse les problèmes liés au texte lui-même. Il parle donc de l'étendue de cette péricope, étant donné que l'on discute sur le nombre de versets qu'elle renferme. Les versets 1 à 17 de ce chapitre de St. Jean forment une unité littéraire. On y trouve le même thème de l'union du Christ avec les fidèles (v. 1-11), et de leur union entre eux (v. 12-17). On y trouve les mêmes notions imagées, en particulier l'expression „ménein én" et „karpòn férein". Malgré son unité littéraire, la péricope de J 15, 1-17 contient deux thèmes différents: le premier (v. 1-11), où il est question de la nécessité de l'union des disciples avec Jésus, et le second (v. 12-17), où l'on parle des conditions qui rendent possible ce genre d'immanence, comme aussi de l'union des disciples du Christ entre eux. Cette différence des points de vue dans l'analyse du discours de la vigne et des sarments constitue la raison qui fait restreindre cette étude à la première partie de la métaphore, dont la seconde partie n'est que l'explication, et le développement. Le bien-fondé de la subdivision tripartite de la péricope (1-8, 9-11, 12-17) est clair.
La seconde partie de l'article comporte la traduction de J 15, 1-11 avec la critique du texte donnée en note.

1969-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Duchowość misyjna jako istotny element osobowości współczesnego misjonarza

Marian Balwierz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1982 | Abstrakt | s. 31-41

From the very beginning of Christianity, the Church have to fight for some good missionaries, especially in the every stage of her history called a „time of mission”. This general observation is also true today. Even is more, the modern context of mission shows that a proper realization of Church’s evangelizing task depends first of all on person of an evangelizer himself today. It depends on the methods of evangelization only with connection with the personality of missionaries.
It is also a matter of fact that the missionary Church likes to employ evangelizers from Poland these days. This very good opinion about Polish missionaries comes from another fact. Everyone of them realizes in the missionary circumstances a fashion of fidelity to the mission received from the Resurrected Lord proper for the Church in Poland. According to Pope John Paul II, it is the fashion of the evangelizing testimony and the social services. Both categories, namely the evangelizing testimony and the social service belong to the realm of spiritual personality of missionary. This spiritual personality of evangelizers is a matter of great moment for the evangelization of people among their all another personal values.
Actual replacement of an expression „missionary activity” by a term „missionary evangelization” emphasizes also on those connections between the spirituality and the mission of modern missionaries. The most important of them is the care for objectivism of evangelization. Each missionary has to deliver Jesus Christ to the evangelized people in his missionary work. It is obvious that he has to have Him spiritually first or he will be uncapable to do this evangelizing job because he will not possess the essence of that, what has to be delivered in the process of evangelization. This personal possession of Jesus Christ occures and grows through the sacramental life of an evangelizer. Missionary's spirituality standing first of all on those sacramental life enables him also to be a master in the Truth during his work for awakening and intensification of people’s faith.
There are two consequences of those facts. First, it is now impossible to define the missionary without some reference to the cathegory of his spiritual life. Second nowadays the Teaching Church pays more and more her attention to this correlation between the spiritual personality of missionary and his mission. A wise synthesis of this particular teaching of the Church can be found in the newest papal document treating on those matters, namely in the apostolic adhortation Evangelii nuntiandi of Pope Paul VI.
Papal teaching about the spirituality of missionaries is grounded on a very important rule. The evangelizing mission of the Church is her service to the world in the prophetical order. It is not principally the service to the world in the sociological or psychological orders. Therefore, the first and the most important condition for a good evangelizing is a missionary’s total submission to the Holy Spirit. This Christ-centrical obedience to the Holy Ghost is realized by an evangelizer during his exeptional service as well to the Gospel as to the Church. This missionary’s spirituality of servant reveals itself by an evangelizer’s attitude of witness to Jesus Christ and His Salvation in the more personal dimension. A ground for this attitude of witness is a holiness of evangelizer’s life. The modern missionary develops his holiness of life when he mantains his own sacramental life, his own practice of virtue of prayer and his own spirit of a personal sacrifice.
There is no better conclusion for this theological reflexion than a replica of papal words appealing for a personal increase of our own missionary spirituality helping for our own realization of common duty of evangelization.

1982-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Tytuł „Matka sprawiedliwości i miłości społecznej” w Litanii Loretańskiej do Najświętszej Maryi Panny

Michał Kaszowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1983 | Abstrakt | s. 15-21

En répondant à la demande de l’évêque de Katowice, msgr Herbert Bednorz, le pape Jean Paul II permit d’introduire et employer sur le territoire de son diocèse bien industrialisé une nouvelle invocation aux Litanies à la Sainte Vierge: „Mère de la justice et de l’amour social, prie pour nous”. La nouvelle invocation exprime une tendence de renouveler toute la vie sociale à la base de la justice et de l’amour. Le peuple de la Silésie priait souvent la Sainte Vierge — surtout au sanctuaire de Piekary — de l’avoir aidé dans les crises sociales. L’invocation mariale exprime la foi en la protection de la Mère de Dieu dans le domaine de la vie sociale. Marie peut être appelée Mère de la justice et de l’amour social parce qu’Elle est Mère du Christ — la Source de toute la grâce, c.-à-d. de la justice ainsi que de la charité. On peut appeler Marie Mère de la justice et de l’amour social à cause de ses mérites et de sa participation à la rédemption du Christ, à cause de sa médiation et de l’exemple de l’amour et du respect de l’homme de l’exemple qu’elle a donné.

1983-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Praca zawodowa jako wyraz wiary chrześcijanina obecne- go w świecie

Jan Sieg

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1973 | Abstrakt | s. 33-41

Le travail professionnel, par lequel l'homme s'enracine dans le monde, ouvre devant le chrétien une voie, sur laquelle il peut rendre l'Église présente dans le monde. C'est pourquoi le Concile oblige les chrétiens à ce qu'il y ait accord entre leur foi et leur travail.
En participant à la foi de l'Église, le chrétien sait répondre par son travail à l'appel de Dieu à la profession et au progrès temporel pour le bien de la famille humaine. Le chrétien, qui travaille selon les exigences de l'Évangile, collabore à la consécration du monde. Ainsi il répond au dessin de Dieu, qui veut récapituler toutes choses dans le Christ. Cette récapitulation se fait déjà tous les jours quand le chrétien dans ses con- tacts professionnels avec les hommes rencontre en eux le Christ et le sert en eux. Une telle synthèse de la foi et du travail oblige le chrétien à être efficace dans son travail et consacre la dignité personnelle du tra- vailleur, si menacée par la rationalisation technocratique.

1973-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Eklezjalno-teologiczne podstawy praktyki pokutnej wprowadzonej przez Cypriana w Kartaginie

Jan Słomka

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | Abstrakt | s. 24–37

The mid-third century persecutions of Christians spread over the entire Roman Empire. Thank to Cyprian’s correspondence, we are familiar with their course and the developments in the African church after their termination. After the persecutions ceased, Cyprian commenced the process of reconciliation in the Church, establishing the rules for the reinstatement of the lapsed. He argued against the practice of recommendation letters issued by the Confessors on the one hand, and against the rigorists who denied the fallen any possibility of returning to the Church on the other. The Confessors pointed to their unique relationship with the crucified Christ resulting from the tortures they had withstood. The rigorists claimed that only baptism cleansed heavy sins, including the denunciation of Christ, therefore, it is impossible for the Church to forgive those sins again after baptism. Cyprian adopted the following principle: ecclesiastical communion may be offered, but it has to be preceded by penance, and it is only the bishop or priests acting on his behalf that have the right to grant it. He justified the possibility of restoring the lapsed by claiming that the Church was a community of repenting sinners. Granting the ecclesiastical communion is without prejudice to the Lord’s decision at the Last Judgment, but it gives hope and support to the sinner, so that he may persevere in his penance. Cyprian’s objection against Confessors granting ecclesiastical communion – the practice that was well established in the Church and considered as lawful – resulted directly from his understanding of the Church as a community gathered around the bishop. As the successors of the Apostles, bishops are depositaries of the gifts and executors of the commands which Christ has left to His Church. Reinstating the lapsed, they act on behalf of the Church, without invoking their personal merits, as the Confessors did.

2023-10-05



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Zasada chrystocentryzmu w kaznodziejstwie

Jan Twardy

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 547–563

The rule of Christocentrism has strong biblical basis and is deeply rooted in contemporary theology – which is also reflected in homiletics.As the preacher should bring a full image of C hrist (totus Christus) closer to the faithful, the author presents five aspects of homiletic Christocentrism.So it is a theocentric aspect – as proclaiming Jesus leads towards doctrine of One God; it is also a Trinitarian aspect – as acting of separate Divine Persons should be emphasized in a sermon. Christ established the Church, is her Head and acts in her through Holy Spirit, so Christocentrism has an ecclesial aspect. The pneumatological dimension is connected with this aspect because Holy Spirit makes present the saving work of Christ and helps the priests to actualize the Gospel. It is necessary to speak about Mother of God and about saints in the spirit of Christocentrism, stressing their union with Saviour and total fulfilment of His Gospel. The Christocentric dimension exists in the preacher’s mystagogy - as in it we instruct the faithful that in liturgy of the C hurch the Paschal mystery of Christ is present and trough it appears His salutary
power. For the whole Christians life is in the close union with Christ who trough Holy Spirit leads God’s people towards sanctity. The word ministry is drawing „to sum up all things in Christ, in heaven an on earth” (Eph 1:10).

2011-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Jezus – Ewangelizator [Ὁ Ἰησοῦς] κηρύσσων καὶ εὐαγγελιζόμενος τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ (Łk 8,1)

Stanisław Pisarek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1998 | Abstrakt | s. 93-104

The article is the 19th of the series on Jesus Titles which had been published in „Goœæ Niedzielny” weekly magazine since 1994–1996. The previous ones were a popular presentation of the New Testament Christology whilst the 19s article is a scientifically approached summary of the series. It was specially written for the Commemoration Book dedicated to Petr Pokorný who is professor in biblistics at the Department of Protestant Theology at Charles University in Prague (the Czech Republic) to celebrate his 65th birthday in 1998. As the title Jesus – the Evangelizer has not been used in the Bible (althhough it is used even in the Church’s official documents) the author puts forward the question – Is the title „Jesus Evangelizer” rooted in the Bible and what are its contents? This title has appeared recently with the new evangelization. John Paul II made a postulate in TMA: To discover Jesus Christ again as the only Redeemer of the world. The basis for it is a pericope about a rejection of Jesus Christ in Nazareth (Luke 4,16–30). From the philological point of view basing on BH, LXX and NT the line leeds from the Hebrew term me baœer (R$AB:M) throng a Greek substantial form o( eu)aggelizo/menoj (LXX,NT) to the corresponding form evangelizer in medival Latin and the derived from this form neologisms in modern languages, especially in Roman languages up to its presence in Polish theological literature. Polish spelling is „evangelizator” (ewangelizator) but it can not be found in any dictionary of Polish. The author looked for this title in contemporary translations of the Bible and found a term „G³osiciel Ewangelii” (he who preaches the Gospel) as the closest and the most appropriate one.
Analysis of the texts in NT where o( eu)aggelizo/menoj refers to Jesus showed topos of the verb eu)aggeli/zein in the New Testament; philological and exegetical analysis of the texts have been carried out and showed evidence that Jesus was in the function of a subject. The word eu)aggeli/zw/eu)aggeli/- zein is present in 55 places in the New Testament and it is also used 9 times in the context which refers to Jesus’s activities: Matt 11,5; Luke 3,14; 4,18; 4,43; 7,22; 8,1; 9,6; 16,16; 20,1. It is used as participium 20 times in the New Testament only in medial and passive form.
The author presents the results of his own research and gives the definition: What is the definition of Jesus – Evangelizer? The most accurate and the shortest answer can be found in Luke 8,1 summarium: I)hsou=j diodeu/wn kata\ po/lin kai\ kw/mhn, khru/sswn kai\ eu)aggelizo/menoj th\n basilei/an tou= Qeou= which means Jesus constantly on his way (diodeu/wn) through towns and villages, proclaiming (khru/sswn) Good News about the Kingdom of God which has already come. This is what He was sent for. He himself is the Gospel (Mark 1,1). Basing on the original Greek text it is justfied to use the title I)hsou=j o( eu)aggelizo/menoj (the evangelizing Jesus) which can be translated into Latin used by the Church as Jesus Evangelizans, so the contemporary version of the title is Jesus – the Evangelizer. The author’s bibliography contains 32 items which were used as justification of the subject matter of this paper. Item no 27: Carlo Maria Martini, Głosiciel Ewangelii u św. Łukasza. Medytacje, WAM, Kraków 1993 (Duc in altum – wypłyń na głębię 9); Carlo Maria Martini, He who proclaims the Gospel in the Gospel according to Luke. Meditations, WAM, Cracow 1993 (Duc in altum – set out on deep waters 9).

1998-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Chrześcijanin wobec globalizacji

Konrad Glombik

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | Abstrakt | s. 410–420

Die Globalisierung ist nicht nur ein aktuelles Thema verschiedener Konferenzen, Referate und Diskussionen, sondern hat auch ihren festen Platz in der Umgangs sprache. Von vielen wird sie als Lösungsmittel für die ökonomischen, politischen und so zialen Fragen und als aktuelle Entwicklungsstufe der Menschheit betrachtet. An de ren ist sie ein schwerwiegendes Problem und eine Bedrohung, was Proteste und De mon stra tionen gegen internationale Konferenzen und Regierungs treffen der mäch ti gen Länder der Welt verursacht. Die Globalisierung als viel schich tiges Phänomen ist Untersuchungsgegenstand der Betriebswissenschaftler, Politiker, Soziologen, Kul tur for scher, Philosophen und Theologen. Auch für die Christen bleibt sie nicht ohne Interesse und stellt die Forderung nach einer klaren Stellungnahme. Darf der Christ ein „Globalisierungsenthusiast“ werden oder soll er eher zu ihren Geg nern gehören und die Globalisierungsprozesse als Bedrohung betrachten? Der vorliegende Text versucht die Frage nach der Stellungnahme des Christen gegenüber der Globalisierung zu beantworten. Dazu werden die jüngsten Texte von Papst Johannes Paul II. sowie der deutschen und französischen Bischofskonferenz zur Globalisierung herangezogen, in denen die aktuellen wirtschaftlichen und sozial poli tischen Prozesse im Licht der Prinzipien der katholischen Soziallehre dargestellt werden. Grundsätzlich geht es um eine Gestaltung der Globalisierungsprozesse in der Art, dass sie eine Globalisierung mit einem menschlichen Gesicht wird und dem Menschen und seiner integralen Entwicklung dient. Solche Globalisierung ist für die Christen eine Herausforderung und Aufgabe. Nach dem Schema „Sehen-beurteilen-handeln“ der katholischen Soziallehre wird die Globalisierung als komplexer und auf verschiedenen Ebenen verlaufender Prozess dargestellt, der aus der ethischen Sicht nicht leicht zu beurteilen ist. Globalisierung, wie es Papst Johannes Paul II. betonte, ist weder gut noch schlecht, sie wird das, was die Menschen daraus machen. Nach der Lehre der katholischen Kirche, soll Glo ba li sie rung jedem Menschen und seiner integralen Entwicklung, der Solidarität unter den Menschen ohne Marginalisierung und der Anerkennung der Ver schie denheit der Kulturen dienen. Die Möglichkeit einer Mitwirkung an der Gestaltung der Glo ba li sie rung mit menschlichem Gesicht ist für die Christen begrenzt. Was die meisten tun könn en, ist nicht nur, Einfluss auf Menschen auszuüben, die für Wirtschaft, Politik und das soziale Leben wichtige Entscheidungen treffen, sondern auch Widerstand gegen die auf Konsum und Kommerzialisierung ausgerichteten Ver hal tens weisen sowie eine Gestaltung eigenen Lebens, die auf die Ver antwortung für die Welt und die nächsten Generationen abzielt.

2023-10-05



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Od Odkupienia do stworzenia?

Jerzy Cuda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1997 | Abstrakt | s. 83-95

La réflexion théologique, de même que la pensée biblique, est marquée par une convergence du théocentrisme et de l'anthropocentrisme.
Il en résulte que l'homme devient l'objet des recherches théologiques non ,,sub occasione", mais ,,ex definitione". Dans ce contexte on peut même affirmer que l'ouverture historique du problème de l'identité de l'homme fonde la raison d'être de la théologie. La postmodernité d'aujourd'hui constitue une forme spécifique de ce problème. La théologie en postmodernité est obligée de ce concentrer surtout sur la problématique du sens de l'histoire. Ce sens s'identifie à la genèse créatrice de l'homme, c'est-à-dire, au processus de la continuation ,,rachetée" (Rédempteur) du dialogue créateur. Ce processus est pratico-social, dialectique et eschatologique. Son interprétation théologique identifiant l'histoire au ,,lieu" de l'actualisation du dialogue créateur, pourrait ranger toutes ses démarches dans le passage ,,de la rédemption à la création": du renouvellement (Rédemption) du processus créateur à son accomplissement (Création). Ainsi, l'horizon d'interprétation du sens de l'histoire est à trouver dans la théologie de la création. C'est dans cet horizon que les événements révélateurs (Israël - Jésus Christ - Eglise) deviennent les signes de fidélité de Dieu qui réalisera jusqu'au bout son Alliance Créatrice. Il semble que cet horizon d'interprétation assure la possibilité de la compréhension herméneutique de toutes les événements historiques. Tenant compte de cet horizon la pensée théologique doit rester humble ...

1997-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Egzystencjalne wprowadzenie do małżeństwa

Janusz Tarnowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1975 | Abstrakt | s. 53-61

Le but de l’éducation existentielle est de pénétrer par un dialogue jusqu’à l’existence de l’enfant ou du jeune homme pour l’engager authentiquement. Alors la préparation existentielle au mariage contient: 1) l’analyse de ce sacrement dans les catégories suivantes: le dialogue, l’authenticité et l’engagement, 2) les conséquences pédagogiques tirées de cet analyse.
Le mariage est alors un dialogue: grâce à la différence de sexe les partenaires ont la possibilité et le devoir de s’enrichir et de se compléter l’un par l’autre. Aussi les enfants au fur et à mesure de son développement entrent en dialogue avec ses parents. Or il est nécessaire de faire les jeunes conscients de leur particularité sexuelle et sensibles à la spécifique du sexe opposé pour qu'ils seront capables à l’échange de valeurs comme les futurs partenaires du dialogue conjugal.
L'unité et la fécondité sont selon la doctrine de l’Eglise les critères d'authentique amour conjugal, qui ne peut pas être obtenu sans l’engagement s'expriment dans l’abandon mutuel des époux, parfait et prêt aux sacrifices.
Pour former cette attitude chez les jeunes on doit les habituer à dominer leur égoïsme et faire tendre à l’amour vrai et responsable. L’éducation chrétienne en proposant aux époux un si haut idéal leur accorde la grâce sacramentale de Jésus Christ comme une efficace aide spirituelle.

1975-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Bernard Sesboüé, Tout récapituler dans le Christ. Christologie et sotériologie d’Irénée de Lyon

Grzegorz Strzelczyk

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2004 | s. 185-187

2004-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Próba oceny polskiego programu katechetycznego w (zakresie szkół ponadpodstawowych)

Janusz Tarnowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1976 | Abstrakt | s. 165-175

Il y a 5 ans, on a introduit un nouveau programme de catéchèse dans notre pays. Est-ce que le programme actuellement obligatoire dans écoles secondaires constitue un progrès par rapport au précédent?
Dans les deux programmes on remarque des ressemblances assez grandes quant aux thèmes essentiels de chaque cours. Mais le programme nouveau, rompant avec le style scolaire, a introduit les principes kérygmatiques et anthropologiques.
Le but essentiel de la catéchèse, selon le programme actuellement obligatoire, est d'amener le catéchumène à la rencontre de Jésus Christ. La méthode la plus recommandée s'appuie sur le dialogue, dont le résultat désiré doit être l'engagement chrétien.
Cette conception de la catéchèse, composée — nous le voyons — d'éléments existentiels, constitue un grand pas en avant. On y trouve le renouveau catéchétique qui s'étend à l'Eglise universelle.
Malgré une appréciation positive du programme actuel, on ne peut passer sous silence ses défauts. L'un des principaux c'est une élaboration insuffisante de l'élément anthropologique. Il en résulte la nécessité de nouvelles recherches, tout particulièrement sur les besoins de la jeunesse. C'est en effet la catéchèse anthropologique qui fournira aux jeunes la réponse la plus satisfaisante.

1976-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Umarł za nas? Jezus Chrystus i odkupienie

Jürgen Werbick

Język: DE | Data publikacji: 26-03-2022 | Abstrakt | s. 70-84

W centrum wiary chrześcijańskiej znajduje się przekonanie o Krzyżu Chrystusa, pojmowanym jako odkupieńcza rzeczywistość dla wszystkich ludzi. Wydaje się, że centrum to stało się zupełnie niezrozumiałe. W jego świetle chrześcijańska wiara stała się dla wielu niezrozumiała i niewiarygodna. Artykuł szuka podstaw tego niezrozumienia w wewnętrznej niespójności logiki ekwiwalencji, która znajduje się u podstaw pospolitych wyobrażeń o ekspiacyjnej śmierci Jezusa na krzyżu. Proponuje natomiast – przez odwołanie się do danych Nowego Testamentu – koncepcję alternatywną, która próbuje konsekwentnie iść drogą „logiki nadmiaru” (P. Ricoeur).

2022-03-26



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

O nową koncepcję kościelnego prawa publicznego wewnętrznego

Remigiusz Sobański

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1971 | Abstrakt | s. 143-159

La doctrine du droit ecclésiastique public devait fournir les fondements scientifiques à la doctrine de l’Église-société parfaite doctrine qui s’est developpée durant la seconde moitié du XIX siècle et dont les évènements de 1870 avaient été le fond principal; elle devait présenter à l’Etat de cette époque le bien-fondé des droits et de l’indépendance de l’Église. C’était une doctrine élaborée „en raison de l’Etat” (ratione status). On y trouvait en premier lieu un enseignement philosophique et juridique sur la société parfaite, ensuite un enseignement juridique et historique sur l’Église. Appliquant aux principes adoptés les prémisses historiques et théologiques, on démontrait que l’Église était une société parfaite, fondée comme telle par le Christ.
Le premier sujet de discussion fut l’appellation même du „droit ecclésiastique public”. Elle laisse penser qu’il existe aussi un droit ecclésiastique prive, ce qui semble inaccessible. Le problème fut préjugé, lors même qu’on décida de codifier le droit fondamental de l’Église, dont l’enseignement remplacera l’ancien droit public.
L’enseignement du droit ecclésiastique public exige un remaniement radical. Les schèmes du droit fondamental à venir nous fournissent déjà une nouvelle matière d’enseignement. En outre on doit puiser à l’ecclésiologie de Vatican II — source dont parle entre autres P. Lombardia. Il faut avant tout se défendre de vouloir modeler cet enseignement sur l’Etat, car il en résultait toute une série de difficultés en raison des changements des structures de l’Etat. Le droit fondamental doit être basé sur les prémisses théologiques et sur le dynamisme historique de l’Église. La structure juridique de l’Église n’est autre que la structure du Peuple de Dieu en marche à travers les siècles et les différentes époques de l’histoire. L’Église trouve à chaque époque des structures appropriés, qui sont, en tant qu’éléments du droit humain, l’expression des structures immuables du droit divin. La compréhension de ce dynamisme permet de s’arracher aux structures tombées en désuétude et de mieux comprendre les structures anciennes. Pour donner un exemple, la notion de l’église société parfaite était dans la seconde moitié du XIX siècle un postulat indispensable à la sauvegarde de l’indépendance et de la liberté de l’Église, de nos temps par contre elle est — je ne dirai pas fausse — mais incompréhensible. L’enseignement du droit ecclésiastique public devrait démontrer que l’Église existe toujours dans une forme concrète d’un organisme visible, mais qu’elle existe aussi en dehors de ces formes.

1971-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Hypomonē w Nowym Testamencie. Stan badań

Stanisław Pisarek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1981 | Abstrakt | s. 299-312

Die Exegeten (A. Jankowski OSB, S. Lyonnet SJ, E. Pax OFM, C. Spicq OP) haben die Idee, die in der Originalsprache des Neuen Testaments durch das Substantiv hypomonē und durch das Verb hypoménein wiedergegeben wird, als Schlüsselbegriff anerkannt. Seine genauere Erforschung ist von grosser Bedeutung für die Bereiche der Ethik und der Moraltheologie des Neuen Testaments. In Rom wurden in der letzten Zeit zwei Dissertationen zum Thema hypomonē abgefasst (P. Pius Goicoechea Mendizábal OFM, De conceptu „hypomonē” apud sanctum Paulum, Romae 1965, ss. XVI + 112; Pedro Ortiz Valdivieso SJ, Hypomonē en el Nuevo Testamento, Bogota 1969, ss. 208. Beide sind jedoch nicht voll befriedigend; die erste betrifft nur die Schriften des heiligen Paulus; in der zweiten wird der „Sitz im Leben” dieses Begriffes nicht ausreichend berücksichtigt.
Die Forschung über die hypomonē hat am Anfang dieses Jahrhunderts begonnen mit dem Studium von P. de Guibert, Sur l'emploi d’Elpis et de ses synonymes dans le Nouveau Testament, RSR 4 (1913) 565-569. Weitere waren die Artikel von W. Meikle (1920), C. Spicq OP (1930), A. M. Festugière (1931), Th. Deman OP (1932), D. Langhinrichsen (1951). In den genannten Aufsätzen wird die biblische hypomonē mit der hypomonē der Griechen und Römer, mit der Geduld bei den Kirchenvätern (Irenäus, Tertulian, Cyprian, Augustinus) und mit der Hoffnung bei Thomas von Aquin konfrontiert. Die Texte des heiligen Irenäus über die Geduld wurden von H. Urs von Balthasar präsentiert (1956). Über die hypomonē haben auch: J. Giblet (1955) und K. Wennemer SJ (1963) geschrieben. Dem letzten verdanken wir die folgende Definition der hypomonē: Sie ist die geduldige Ausdauer respektive die Standhaftigkeit (der Widerstand in Leiden und Prüfungen), die ihre Kraft aus der hoffnungsvollen Erwartung auf Gott schöpft und so beweist, dass sie wahr und bewährt ist. In der hypomonē geht es also um die religiöse, existenzielle Grundhaltung des Menschen, in der er im Vertarauen auf Gott ausharrt. Den Grund für die Definition der hypomonē gibt Kol 1,11: Die Ausdauer und Geduld, das beständige Ausharren im Guten bis zu ende, dank der Kraft Gottes, die uns im Jesus Christus geschenkt wird. Die Motive der hypomonē wären: die Vollkommenheit, das ewige Heil, das Beispiel der Geduld der Heiligen des Alten Testaments und Christus selbst. Hypomonē bis zum Heroismus ist Liebe. Sehr viel hat in der Forschung über die hypomonē der Artikel von F. Hauck (ThWzNT, Band IV, 1943) eingebracht. Er wies auf die Bereiche der Erforschung dieses Begriffes: Hellenismus, Septuaginta, Judaismus, das Alte Testament, das Neue Testament.
Demnächst setze ich mich kritisch mit der Arbeit von P. Pius Goicoechea Mendizábal OFM auseinander, die in Antonianum in Rom angefertigt wurde (1965), und nehme auch die bislang erschienenen Rezensionen über dieses Buch in Rücksicht. Es ist der Verdienst von Pater Goicoechea, dass er dieses Thema aufgegriffen hatte, leider gibt er keine neue und originelle Lösungen. Man müsste in analogischer Weise auch andere theologische Begriffe bei heiligem Paulus bearbeiten, um besser den theologischen Gedanken des Völkerapostels kennenzulernen. Ähnlich wie C. Spicq, hat P. Goicoechea den Aspekt der Dynamik und der eschatologischen Spannung in der hypomonē und ihre Verbindung mit der Hoffnung hervorgehoben. Die hypomonē drückt den Dynamismus und Heroismus des Christen aus. Die Bibliographie von Goicoechea müsste auf den gegenwärtigen Stand gebracht werden und alle grossen, exegetischen Kommentare in der Analyse der Hypomonē-Stellen in Neuen Testament (hypomonē — 32; hypoménō — 17) berücksichtigen. Die grösste Arbeit über die hypomonē stammt bislang von P. Ortiz Valdivieso.
Der Bericht über den Stand der Forschung der hypomonē hat auch die populären Bearbeitungen des Themas miteinbezogen, weil sie eine wichtige Rolle in der christlichen Belehrung spielen können (M. Pörksen 1964, für die Kranken; eine anonyme Veröffentlichung unter dem Titel „Das Geschenk der Geduld”, 1982, 3. Ausgabe). Die Gedult zusammen mit der Ausdauer gehören zu den fundamentalen existenziellen Kategorien und Haltungen, in denen sich das menschliche Dasein verwirklicht. Deswegen schreibt man über sie auch in Zeitschriften für breitere Kreise (H. A. Höntges, in: Christ in der Gegenwart, 1982; S. Pisarek, „Kto wytrwa…” in: Gość Niedzielny 21.III.1982.
Am Ende der Abhandlung wird die Habilitationsschrift über die Hoffnung von K. W. Woschitz besprochen, in der sehr viel Raum der Analyse der hypomonē und ihrer Verbindung mit dem Elpis (Hoffnung) gegeben wird (1979). Bemerkungen über die Synthese von P. C. Spicq, die er über die hypomonē im Jahre 1982 veröffentlichte, schliessen den Bericht.

1981-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Dwie koncepcje śmierci: Ladislausa Borosa oraz Franciszka z Asyżu

Sylwan Marek Ogłoza

Język: PL | Data publikacji: 04-10-2023 | Abstrakt | s. 59-70

Hipoteza ostatecznej decyzji oraz koncepcja siostry śmierci wpisują się w tanatologię skoncentrowaną wokół nadziei. W swych badaniach, rolę momentu śmierci podkreśla Ladislaus Boros. To właśnie w momencie śmierci człowiek osiąga pełnię swego człowieczeństwa poprzez możliwość dokonania pierwszego, w pełni wolnego i świadomego aktu. Zdolność ta powstaje dzięki bliskości Chrystusa, z którym człowiek staje twarzą w twarz. Ta wyjątkowa chwila zażyłości z Bogiem uzdalnia go do decyzji o życiu z Chrystusem lub bez niego. Franciszek z Asyżu śmierć postrzega jako swoją siostrę. Ten pozytywny obraz śmierci wpisuje Franciszkową siostrę w nurt średniowiecznego braterstwa. Człowiek spotykając się ze swoją śmiercią przeżywa przemijalność w pokoju i z nadzieją. Siostra, która po niego przychodzi, stopniowo doprowadza go do pełnego przejścia do wieczności, w której oczekuje na człowieka Chrystus. Franciszek podkreśla ciągłość życia, którego siostra śmierć jest spoiwem i łącznikiem.

2023-10-04



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Teologiczno-duszpasterskie przesłanki podstawowej formacji do kapłaństwa w świetle poglądów ks. Stanisława Maślińskiego jako regensa Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie

Andrzej Marek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1999 | Abstrakt | s. 183-202

Die unmittelbare Vorbereitung zum Priestertum geschieht seit dem Konzil von Trient in den Priesterseminaren. Heutzutage alle Teile dieser Vorbereitung werden beschrieben als Prozeß der Grundausbildung zum Priestertum, der zugleich ein der wichtigsten Elemente des religiösen Lebens jeder Diözese ist. Gemäß der Auffassung des 2. Vatikanischen Konzils in jedem Diözesanpriesterseminar sollen alle Formen der Grundausbildung zum Priestertum gerichtet werden nach dem Vorbild Jesu Christi, des Lehrers, Priesters und Hirten zu wahren Seelsorgern zu formen (vgl. Optatam totius 4).
In diesem Aufsatz, der die theologisch-seelsorgliche Voraussetzungen der Grundausbildung zum Priestertum behandelt, hat man benutzt als Quellenmaterial die Archivtexte, die die Seminarausbildung in der Diözese Katowice betreffen. Sie stammen aus der Zeit der Bildung der administrativen Anfängen dieser Diözese und der Institution des Diözesanpriesterseminars (die Zwischenkriegszeit). Die Anschauungen in der Lehre des vieljährigen Regens des Schlesischen Priesterseminars in Krakau, Herrn S. Maśliński, sind tief in der Heiligen Schrift und in der traditionellen Lehre der Kirche verwurzelt.
Im ersten Teil des Aufsatzes wurde kurz die Theologie des Priestertums dargestellt, die vor dem Jahr 1939 die durch die Dokumente des Trienter Konzils geformte Gestalt gehabt hat. Die wesentlichen Formulierungen sagten, daß das Priestertum ontologisch mit dem einzigen Opfer Christi, das Er auf dem Altar des Kreuzes dargebracht hat, verbunden ist. Dank diesem Opfer wurden den Aposteln die Würde und Sendung der Priester des neuen und ewigen Bundes verliehen. Aus dieser Verbundenheit stammt die Mission und priesterliche Sendung jedes durch Jesus Christus Berufenen. Es ist die Mission des Dieners und Spenders der Eucharistie, des Dieners der Vergebung und der Versöhnung und des die Wahrheit und Liebe verkündigenden Apostels, d. h. die Mission des irdischen Mittlers zwischen Gott und Menschen.
Die folgenden Betrachtungen zeigen die fundamentalen priesterlichen Dimensionen, d. h. trinitarische, christologische und eklesiale Zusammenhänge. Priester „aus dem Volk und für das Volk” – das ist der letzte Punkt dieses Teiles des Aufsatzes.
Im zweiten Teil des Aufsatzes hat man die Aufmerksamkeit auf die menschlichen und christlichen Voraussetzungen der Grundausbildung zum Priestertum gerichtet. Das Bewußtsein der menschlichen und christlichen Voraussetzungen der Ausbildung, die in der annehmenden die ganze Wahrheit vom ständig sich entwickelnden Menschen Anthropologie verwurzelt sind, ist besonders wichtig wegen derer, zu denen der sich auf die Priesterweihe Vorbereitende gesandt wird. Nicht ohne Bedeutung ist hier die Zeit der Präformation an allen Lebensetappen des künftigen Priesteramtskandidaten.
Die Betrachtungen zum Thema der menschlichen und christlichen Voraussetzungen der Ausbildung zum Priestertum, dank der ständigen Aktualität der Gedanken des im Aufsatz zitierten Verfassers, kann man in der ganzen Fülle verknüpfen mit der sich jetzt entwickelnden Theologie des Priestertums, die betont, daß die menschliche Persönlichkeit des Priesters in dieser Weise geformt werden soll, damit er zur Brücke und nicht zum Hindernis in der Begegnung des Menschen mit Jesus Christus wird (vgl. PDV 43). Niemand kann ein guter Priester werden, wenn er zuerst nicht ein wahrer Christ sein wird, das volle Christensein verlangt die Bildung des vollkommenen Menschen. 

1999-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Potrzeby młodzieży jako antropologiczna podstawa katechezy

Janusz Tarnowski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1977 | Abstrakt | s. 143-150

La catéchèse devrait servir de réponse à la jeunesse, c'est une des conditions de son efficacité.
Avec une puissante vigueur se manifeste — surtout pendant la période de la puberté — le besoin d'une autonomie. Mais il est d'ordinaire accompagné du besoin de la sécurité, car les jeunes sont souvent inquiétés par les changements subits, qui ont lieu chez eux. Le catéchiste alors doit conduire les jeunes à la rencontre du Christ, qui, n'entamant pas leur liberté, constitue non seulement un point d'appui sur, mais aussi la source de la vie.
Les jeunes gens cherchent encore intensément une satisfaction du besoin de compréhension et un besoin de contact émotionnel. Ces efforts sont très souvent sans résultat. La tâche d'un catéchiste est d'aider les jeunes à nouer de bonnes relations avec leurs parents et leur milieu, qui consistent en mutuel échange de valeurs et préparent une route au dialogue avec Dieu.
Il est nécessaire de l'accentuer la nécessité d'une vie sensée, qui se rapporte à la nature de l'homme comme être rationnel. Le non — apaisement de ce besoin cause les névroses et même les suicides des jeunes. La catéchèse doit alors montrer Dieu comme Valeur Suprême, qui donne à la vie humaine le sens le plus profond.

1977-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Trynitarne uzasadnienie misyjnej natury Kościoła

Jan Górski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1993 | Abstrakt | s. 57-68

Die Kirche hat eine große Aufgabe: Die Person, das Wort, das Werk Jesu Christ in der Geschichte immer neu zu verwirklichen, durch die Sendung. Die Konzilsdokumente scheint uns die Sendung als Werk der Vater, der Sohnes und der Heiliger Geist.
Der Trinitärische Begründung der Missionstätigkeit der Kirche ist das Grund der Konzilmssionsidea in Missionsdekret Ad Gentes und sowie in alle andere Dokumente, besonders der Konstitution Über die Kirche. Die vorliegende Artikel befasst sich die Trinitärische Grundverständnis der Missionstätigkeit der Pilgernde Kirche (AG 2).

1993-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

W stronę społeczno-dynamicznej koncepcji chrześcijańskiego Objawienia

Jerzy Cuda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1981 | Abstrakt | s. 129-150

La société mystérieuse de l'Eglise („sujet vivant”) s'est concentrée, dès le commencement, sur son identité (vérité) révélée. De tout temps, l'activité apologétique de l'Église a essayé de fixer les divers contenus révélés. Lorsque l'homme moderne, formé par le siècle de Lumières, avait mis en question l'existence même de la révélation divine, l'Église, placée devant l'alternative de son propre „être ou ne pas être”, a été provoquée à s'occuper du problème de la révélation en général.
C'est le Concile de Vatican I qui, pour la première fois, a traité expressément de la révélation comme telle: de son existence, sa nécessité et connaissance, etc. Une certaine ouverture des solutions conciliaires était à l'origine de divers commentaires théologiques dans lesquels le concept „révélation” a été souvent identifié à celui de „doctrine”. Cette conception „statique” de la révélation chrétienne, trop spéculative et choisie, a été, de plus en plus, mise en question par le progrès des recherches bibliques, patristiques, historico-théologiques, etc. „Vie personnelle”, „société”, „histoire” etc. — voilà les nouveaux horizons, pour la reflexion sur la révélation, réclamés par ces recherches.
Passant pour le résultat spécifique d'évolution de la pensée théologique, le Concile de Vatican II a animé et libéré la conception même de la révélation chrétienne. L'identification des concepts „revelatio” et „doctrina” n'est plus possible. Le mystère de la révélation, c'est, avant tout, celui de l'amour, à travers lequel Dieu le Père se manifeste dans l'histoire, afin d'introduire les hommes, par le Christ et l'Esprit-Saint, dans sa propre vie. Alors, tant au début qu'à la fin de la vie humaine on rencontre le mystère de la vie sociale (In principio erat societas). Le sens de l'existence historique de l'homme consiste à répondre à l'invitation révélée proposant aux hommes la communauté de vie avec leur Créateur. Pour qu'on puisse mettre en relief la crédibilité de ce dialogue créateur de l'homme avec Dieu, il faut prendre en considération non seulement la relation „foi — raison” mais aussi celle de „foi — histoire”.
La conception de la révélation, résultant de l'enseignement du Vatican II, est devenue un point de départ assez compliqué, pour la reflexion théologique à venir. Cette réflexion, n'essayant pas de fermer „à jamais” la réalité vivante de la révélation dans une définition formelle, met constamment en relief les divers aspects de cette réalité dynamique: historicité, christocentrisme, transcendance, sociabilité, intégralité, actualité etc.
Le processus historique de la révélation chrétienne se donne développe dans le temps et dans l'espace. Sa théorie et sa pratique restent toujours „en devenir”. La „vérité faite” de cette réalité mystérieuse est à découvrir non seulement dans les documents écrits, mais aussi dans le sujet vivant d'une société humaine animée par l'Esprit de Dieu. Cette vérité, tout en faisant confiance aux résultats objectifs des recherches scientifiques (a posteriori), garde cependant une attitude critique par rapport aux improvisations (a priori) des solutions idéologiques (Bonhoeffer: „abstractions”). Ajoutons que cette conception „in statu viae” de la révélation chrétienne réclame l’autonomie de la libre et responsable activité créatrice de l’homme. Une conception pareille n’entre donc guère en conflit avec les postulats émancipateurs du siècle des lumières.
Il devient bien évident que la réduction de l’époque de Lumières à celle d’un rationalisme athéistique, de même que l’identification de la révélation chrétienne à une doctrine paralysant l’activité de la raison critique, ne sont, au bout du compte, qu’une simplification de la problématique. La foi et la raison, „éclairées” toutes les deux au cours de derniers siècles, comprennent de plus en plus leur responsabilité commune de l’avenir humaine. On peut donc dire que la pensée du siècle de Lumière et la pensée chrétienne sont actuellement en train de chercher la possibilité d’une coopération théorico-pratique. La foi n’identifie plus les temps du Moyen Age au sommet d’évolution du Christianisme. Elle s’engage de mieux en mieux dans le dialogue avec l’esprit du monde d’aujourd’hui.
Les nouveaux postulats des temps modernes ont contribué à une relecture critique d’anciennes sources du Christianisme qui s’est montré capable non seulement de trouver un langage commun avec le monde en progrès, mais aussi d’activer ce progrès, même. Alors, loin d’être „passif” et „indifférent”, le Christianisme met en marche l’activité créatrice et libératrice de l’homme dont la foi a toujours une dimension socio-dynamique.
Ainsi, le processus historique de la révélation (revelatio continua), en tant que processus d'unification universelle des hommes, devient également le processus de la création (creatio continua). Comme le mystère d’unification universelle n’est que celui de l’Église, on aboutit à chercher le sens universel de l’histoire dans l’équation: REVELATIO CONTINUA = CREATIO CONTINUA = ECCLESIA. Cette équation renferme la réponse révélée à la question fondamentale de l’homme: „Pourquoi et comment continuer à vivre au monde?”
C’est justement la crédibilité de cette réponse que la théologie fondamentale veut discuter avec la raison critique de l’homme d’aujourd’hui. En l’invitant à analyser sans borne le phénomène historique de la révélation chrétienne, elle attend qu’en face des données objectives, l’homme même, d'en bas, apercevra la raison d'être pour la foi espérant à travers l’amour.
On pourrait donc dire que la théologie fondamentale ne s’occupe pas de la révélation „pour la révélation”. Elle fonctionne, avant tout, au nom de l'alternative „être — ne pas être” l’homme.

1981-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Relacja chrystologia – eklezjologia w teologii Hansa Ursa von Balthasara

Magdalena Jóźwik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 280-291

Teologiczną spuściznę Hansa Ursa von Balthasara, jednego z najbardziej wszechstronnych teologów XX wieku, wypełnia szereg zagadnień, wzajemnie powiązanych oraz poddanych szczegółowym analizom i licznym odniesieniom. Relacja chrystologia – eklezjologia stanowi jeden z takich przykładów, gdyż wydarzenie Jezusa Chrystusa stwarza możliwość do zaistnienia Mistycznego Ciała, którym jest Kościół. To poprzez dzieło stworzenia oraz dokonane zbawienie zostaje dla człowieka otwarta przestrzeń do zrealizowania jego egzystencji. Jedynym sposobem na osiągniecie tego okazuje się przyjęcie posłannictwa i naśladowanie Chrystusa, zwłaszcza w Jego proegzystencji. W związku z tym wierzący w Syna Bożego zostaje włączony w życie Chrystusa i staje się członkiem Jego Ciała. Kościół, jako wspólnota doświadczająca zbawiającej obecności Pana, zostaje powołany do przekazywania zbawienia światu  i – podobnie jak jego Założyciel, który stał się człowiekiem w określonym czasie i miejscu, tak Jego Mistyczne Ciało wypełnia swoje posłannictwo
w konkrecie czasu, miejsca oraz głoszonego słowa i czynów miłości.

2014-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Problematyka małżeńsko-rodzinna na łamach czasopiśmiennictwa kaznodziejsko-katechetycznego w latach 1946–1975

Władysław Pabiasz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1977 | Abstrakt | s. 73-111

À l'appui d'une analyse du contenu de trois publications périodiques: "Biblioteka Kaznodziejska", "Współczesna Ambona" et "Katecheta" — l'auteur s'efforce d'examiner le modèle du mariage et de la famille: le modèle propagé par l'Eglise en Pologne.
Ce problème est d'actualité. Dans notre société qui est apte à subir des mutations, le mariage et la famille passent des transformations et une certaine évolution. Divers groupes ou organismes examinent ce thème donnant matière à la réflexion.
L'article est présenté en quelques parties. D'abord, la préparation au mariage et tout ce que cela signifie: la maturité physiologique, morale, psychique, pédagogique, intellectuelle et professionelle. Ensuite, le saint caractère du mariage chrétien. Le mariage vient de Dieu. Il est le sacrement de la Nouvelle Alliance. C'est pourquoi l'indissolubilité du mariage apparaît comme une exigence éthique de l'amour conjugal et de la fidélité que cet amour suscite. Cette exigence peut être formulée en ces termes: le mariage ne peut pas être dissous. L'indissolubilité du mariage apparaît aussi comme une exigence de la foi chrétienne: le mariage enraciné dans le mystère de l'union indéfectible du Christ et de son Eglise ne peut pas être dissous.
L'aspect particulier et reconnaissable de la famille d'aujourd'hui: la famille est passée du type patriarcal au type conjugal, du type vivant en autarcie au type social, du type despotique au type démocratique. Les valeurs familiales essentielles persistent malgré le fait de la dispersion sociale de ses membres. La famille a trouvé sa spiritualité en lumière d'enseignement de l'Eglise; la famille a retrouvé le sens de la fécondité conjugale. L'Eglise est une "grande famille" et la famille comme une "petite Eglise". L'Eglise est la famille de Dieu, et la famille une patite cellule de l'Eglise, la cellule fondamentale de la société.

1977-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Polemika Celsusa z chrześcijaństwem jako inwektywa

Ludwik Duży

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1985 | Abstrakt | s. 169-180

Dans les premiers siècles d'existence le christianisme se rencontrait avec une sévère polémique de la part des adeptes de la religion païenne. La plus grave critique de l'instruction de Jésus-Christ dans Il-ième siècle s'est effectuée dans l'oeuvre Parole de la verité.

Pour le lecteur contemporain c'est intéressant de voir comment Celsus attaqua le christianisme. Ce sont des formes d'argumentation très aggressives qu'il utilise dans son oeuvre. Le contenu de reproches de Celsus on peut l'analyser sous les différents aspects, mais ce qui est intéressant pour nous c'est de suivre l'idée directrice de cette oeuvre. Beaucoup de signes et de traits du style prouvent que l'auteur se servait de la forme littéraire nommé l'invective. Le vocabulaire dans les polemiques de ce type-là provenait surtout du langage populaire de la ville où de la campagne. Si Celsus dans son oeuvre utilisait vraiment le canon de l'invective, la forme de ses reproches était moins radicale on peut dire même qu'elle était beaucoup plus dousse.
L'analyse du texte nous fait penser surtout que Celsus ne profitait que du schéma de l'invective. En même temps il y a des éléments et des fragments du texte qui en sont la négation.

1985-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Przepisy dyscyplinarne dla kleru w prawie partykularnym diecezji katowickiej

Alojzy Drozd

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1974 | Abstrakt | s. 143-185

Durant le cinquantenaire de l'existence du diocèse de Katowice, le législateur diocésain a émis de nombreuses lois disciplinaires concernant le clergé. La majorité de ces lois se rapporte à la formation spirituelle du clergé diocésain. Le législateur a porté une attention particulière aux retraites sacerdotales et à la Sainte Messe. Les autorités diocésaines attachent également une grande importance aux pèlerinages des prêtres, ce qui constitue une pratique originale et inconnue dans d'autres églises locales. Les fréquentes réunions pastorales par doyennés ou régions ont principalement en vue la formation intellectuelle du clergé diocésain sous l'angle particulier des besoins du ministère. Les examens auxquels sont soumis les prêtres ont le même but: examens des jeunes prêtres, examens de catéchèse, examens pour le poste de curé. Les autorités diocésaines sont d'avis que les fonctions dans le ministère devaient être confiées à des personnes dûment préparées. Ce sont surtout les jeunes prêtres qui font l'objet de soins particuliers. Ils passaient leurs examens après deux semaines de cours de théologie.
Dans le domaine des obligations concernant la discipline extérieure du clergé le législateur diocésain a rappelé et précisé l'obligation du port de la soutane et de la tonsure: il a réglé les questions de la journée libre, des sorties et des vacances des prêtres; il a indiqué les règles à observer dans la correspondance avec les autorités ecclésiastiques et civiles. Quant aux questions matérielles, le législateur a fixé certaines prestations que devaient payer les vicaires de paroisse pour leur entretien; il a imposé également tous les prêtres d'un séminaristicum et d'une cotisation pour la caisse des retraites. Quand a cessé de fonctionner la caisse des retraites, les prêtres du diocèse ont été invités à fournir une aide financière aux prêtres retraités. En rappelant l'obligation de faire son testament, on a suggéré aux prêtres de faire donation au Grand Séminaire de leurs parements liturgiques et de leurs livres.
Le législateur du diocèse de Katowice a estimé que certaines pratiques devaient être interdites aux prêtres diocésains. Il s'agissait des visites privées aux familles, de la possession des automobiles et motocyclettes, de la parution devant les tribunaux civils, de l'activité non ecclésiastique du clergé, de la réception des intentions de messe par l'intermédiaire de laïcs ou même de religieuses.
Le législateur diocésain dans son activité législative a porté une attention particulière à la formation spirituelle du clergé diocésain, estimant avec raison que pour être féconde et efficace la mission du Christ exige du clergé diocésain une vie spirituelle très riche et un approfondissement continuel des connaissances théologiques. Par contre, il s'est moins intéressé aux conditions de vie matérielles et temporelles, à moins qu'elles eussent un lien étroit avec le ministère, p. ex. la possession et l'utilisation des véhicules mécaniques, ou bien qu'elles concernassent certains avantages sociaux modernes, dont on voulait faire profiter les prêtres. Parmi ces avantages il faut remarquer ceux qui assuraient au clergé une sustentation honnête et un repos suffisant, p. ex. le droit à la retraite, aux vacances et à une journée libre.

1974-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

„Hypomonē” i „hypoménein” w Liście św. Jakuba (1,3,4,12; 5,11)

Stanisław Pisarek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1981 | Abstrakt | s. 89-108

Im Aufsatz: „Hypomonē” und „hypoménein” im Jakobusbrief (1,3-4.12; 5,11), analysiert der Verfasser diese Stellen in der erwähnten Schrift, in denen die Idee der Geduld und der Ausdauer zum Ausdruck gebracht wurde. Es ist der zweite Artikel zu diesem Thema, der im Jahrbuch für Geschichte und Theologie der Diözese Katowice (Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne) erscheint; der erste gab einen Bericht vom Stand der Forschung über den Begriff der „hypomonē” im Neuen Testament.
Aus der Einleitung geht hervor, wie aktuell die Anthropologie des Jakobusbriefes ist, in der die Idee der „hypomonē” steckt, die ganz eng mit dem Begriff der Hoffnung verbunden ist. Der Verfasser erinnert zuerst an diese Kenntnisse aus der Einleitung zum Brief, die dann für das richtige Verständnis der in der Exegese analysierten Texte nötig sind. Den Empfängern des Briefes droht die Gefahr wegen der Anziehungskraft der Umgebung oder auch wegen ihrer Feindlichkeit die hypomonē zu verlieren (4,4). Die Perspektive des Briefes ist eschatologisch. In ihr befindet sich die Haltung der hypomonē, die am Beispiel des Bauers, der geduldig auf die Ernte wartet und vor allem des geduldigen Ijob gezeigt wird.


Vom Gesichtspunkt der Formgeschichte gehören die Divertite mit der Idee der hypomonē zur Mahnrede, also zur Paränese. Wir haben hier wahrscheinlich mit einer paränetischen Tradition der Worte Jesu selbst zu tun. Die Form der Aussprüche mit hypomonē und hypoménein verrät Zeichen einer Standhaftigkeit. Sie haben den Weg von der Tradierung der Worte Jesu durch die Paulustradition zu den Formulierungen des heiligen Jakobus durchgemacht. Die Worte über die hypomonē kommen im Rahmen der Paradoxie von Seligsein in und wegen der Anfechtung (peirasmós) vor. Für das Durchhalten in ihr wartet der Preis. Der Verfasser fragt nach dem Sinn der hypomonē in der Paränese und in der Eschatologie des Jakobusbriefes. In der Gegenwart verlangen die hypomonē die Anfechtungen (peirasmoí), auf die jeder Christ in seinem Leben angewiesen ist; desto mehr wird sie in den Prüfungen der Endzeit verlangt werden. Neben der Langmut (makrothymía) ist die hypomonē die Tugend der Endzeit. Sie soll jedem das Heil versichern, das sich mit dem Leben identifiziert. Die Motivierung der hypomonē liegt in der Nähe der Parusie des Herrn (5,7-11). Durch die hypomonē bewähren sich die Christen in den Anfechtungen. Die Ethik des Heiligen Jakobus gleicht in dieser Hinsicht der Ethik Jesu. Der Sinn der hypomonē befindet sich nicht in den Grenzen der natürlichen Weisheit. Infolge der strengen Verbindung im Jakobusbrief der Ethik mit der Eschatologie hat die hypomonē in ihm einen theologischen und dynamischen Sinn.

Aus welcher Situation sind die Texte mit hypomonē und hypoménein im Jakobusbrief hervorgegangen (1,2-18; 5,7-10)? Sie werden durch das griechische Wort peirasmós bestimmt. Die Unsicherheit über die Zeit der Verfassung des Briefes erschwert aber die genaue Bestimmung dieser Anfechtungen. Geschichtlich passt der Brief nicht in die Situation des Bruders des Herrn, der im Jahre 62 nach Christus in Jerusalem hingerichtet wurde. In der Gemeinschaft, in der der Brief verfasst wurde, gibt es nicht mehr die Spannung zwischen Juden und Heidenchristen. Es fehlen auch jegliche Spuren für einen Konflikt zwischen den Christen und den Juden angesichts des jüdischen Krieges mit den Römern (66-70 nach Chr.). Der Verfasser des Briefes hat Jesus nicht gekannt. Er polemisiert gegen Paulus. Die Verfasserschaft dieses Briefes bleibt noch immer eine offene Frage. Die Texte über die hypomonē wurden in der Situation der thlípsis geboren und in ihr haben sie auch ihre Gestalt bekommen (vergl. 1,27). Man kann schliessen, dass man in diesem Kontext mit der thlípsis die allgemeine Situation des menschlichen Lebens meint. In concreto könnte man sie mit dem falschen Verständnis der Pauluslehre über die Rechtfertigung in manchen Kreisen in Verbindung bringen; das hätte also in concreto die thlípsis. In dieser doktrinären Auseinandersetzung sollte man vielleicht den „Sitz im Leben” der Mahnungen zur Ausdauer und Geduld im Jakobusbrief sehen. Ausserdem könnte ihn auch die katechetische Lehrtätigkeit, die sich der mnemotechnischen Form der concatenatio bediente, da sie in Jak 1,3-4 vorkommt, bilden. In der Not des menschlichen Lebens ist die hypomonē unbedingt notwendig um das ewige Leben zu erlangen.
Der grösste Teil der Abhandlung ist der Exegese der Texte — Jk 1,3-4; 5,11 (hypomonē) und 1,12; 5,11 (hypoménein) gewidmet. Die hypomonē zeigt in ihnen die selben Elemente, wie in den übrigen Texten des Neuen Testamentes (z.B. Röm 5,3; Lk 8,15), auf. Sie ist eine Qualität der Seele; setzt den unerschütterten Glauben vor; leistet Widerstand den Gegnern. Der Verfasser vergleicht die Kette von Haltungen im Röm 5,3-5 mit der concatenatio, die im Jak 1,2-4 vorkommt. Im Grunde genommen ist der Sinn in den beiden Stellen der gleiche; es geht um den Glauben, der sich in der Probe nicht beugt.

Jak 1,12 enthält die grosse Seligpreisung des Mannes, der die Probe aushält, denn nach der Bewährung wird er die Krone des Lebens empfangen, die von Gott denen verheissen wurde, die Ihn lieben. Die hypomonē bewährt sich also in der Situation der Bedrängnis. Sie bedeutet die Standhaftigkeit des Menschen im Glauben und in der Treue Gott gegenüber. Dieser Text führt zur Identifizierung des hypoménōn mit dem agapôn. Man kann jedoch nicht die hypomonē mit der agápē gleichsetzen. Die Liebe zu Gott bildet die Stütze und den Grund für die hypomonē nicht nur an dieser Stelle (vergl. Mt 24,12 f). Der Verfasser wollte somit auf die Notwendigkeit der Liebe zu Gott in der Prüfung und anfechtung hinweisen; gesamt mit dem ungebeugten Glauben ermögliche sie in der Prüfung die Haltung der hypomonē einzunehmen.
Im Jak 5,11 gibt der Verfasser als Beispiel die hypomonē des Ijob an. Im Buch Ijob kann man zwei Gestalten des Ijob entdecken. Der Ijob im Prolog und im Epilog nimmt die Haltung der Geduld im passiven sinn, ein; der zweite Ijob im corpus libri pflegt die dynamische und aktive hypomonē Gott gegenüber, die ihn manchmal bis zur Auseinandersetzung mit Gott führt. In seinen schwersten Prüfungen bleibt er jedoch im Verhältnis zu Gott. Die Quellen der hypomonē im Jakobusbrief soll man im alten Testament (Ijob; Sir 2; Weish 3,1-9; 5,15-16; Ps) suchen.
Zum Schluss der Abhandlung befasst sich ihr Verfasser mit dem Verhältnis der hypomonē im Jakobusbrief zu der hypomonē in den Paulusbriefen und in den synoptischen Evangelien. Es gibt einen Unterschied: Im Jakobusbrief hat die hypomonē keinen Bezug zu Christus. Ausserdem weist sie die selben charakteristischen Eigenschaften auf, wie in den anderen Schriften des Neuen Testamentes. Die Eigenart der hypomonē bei Jakobus besteht darin, dass sie bei ihm nich wie sonst das Ertragen der Bedrängnisse von anderen Menschen, von den Feinden des Glauben, bedeutet; nicht das Dulden der Verfolgungen. „Hypomonē” bedeutet bei ihm die Haltung der ständigen Geduld in der grossen Bedrängnis, in der das Grundverhältnis des Menschen zu Gott (wie bei Ijob) zur Probe gestellt wird. Es ist die allgemein menschliche hypomonē, der Typ von hypomonē der Christen.

1981-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Prawda ludzkiego życia: Ja = My = Bóg

Jerzy Cuda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1979 | Abstrakt | s. 119-143

La présence, souvent douloureuse, de l'alternative humaine „être ou ne pas être”, au monde d'aujourd'hui est évidente. Elle marque aussi bien la vie individuelle de l'homme (MOI) que la dimension sociale de son existence (NOUS). Sous cet aspect, l'expérience vécue (pratique) est confirmée par les analyses théoriques (heuristique, herméneutique) du monde de l'homme. Parmi les „signes de temps”, mettant en relief l'originalité de ce monde, il faut énumérer celui qui vise la „fragilité” de son existence historique. C'est alors d'un certain paradoxe qu'est accompagné l'anthropocentrisme du monde contemporain: d'une part revendiquant son autonomie et son autarcie, mais d'autre part toujours ouvert et échappant sans cesse à sa propre domination. Dans ce contexte l'alternative „être ou ne pas être”, constituant un élément essentiel de la définition même de l'existence historique de l'homme, devient le lieu spécifique qui fait converger les questions les plus fondamentales, à savoir celle du „sens de la vie” et celle de la „liberté”. C'est à travers ces questions qu'on peut (on doit) envisager l'horizon englobant la „totalité” du monde de l'homme dont l'organisation vers l'Avenir ne peut pas se passer d'une vision globale fonctionnant comme une certaine hypothèse unissant l'ensemble des éléments de cette organisation.
Parmi les „hypothèses”, prétendant expliquer le monde de l'homme, il y en a une, accompagnée d'un attribut „révélée”. A la lumière de cette hypothèse la logique de l'existence mondaine de l'homme devient théologique. Le processus de la vérification de cette hypothèse, bien qu'il soit interminable à l'intérieur de l'histoire, il dispose d'un nombre suffisant (progressant) de raisons intramondaines pour justifier la décision de lui faire confiance.
CREATION — voilà le mot-clé qui englobe tous les détails du contenu compliqué de cette hypothèse. La création c'est un processus dialogique: c'est de l'originalité entitative de l'homme („image de Dieu”, „liberté”) que résulte le mystère de sa coopération dans le processus de son propre „devenir”. Ce processus se réalise par étapes: appelé par son Créateur gratuitement à l'existence historique (I étape) l'homme doit accepter cette existence comme promesse de la vie éternelle et comme „lieu” de sa propre initiative créatrice (II étape); ainsi répondant positivement (négativement) à son Créateur il attend le „jour” d'une „nouvelle création” (tenant compte de la réponse de l'homme) qui, terminant le processus dialogique de la création, commencera la plénitude de son existence promise (III étape).
Il en résulte que le sens de l'existence historique de l'homme est étroitement lié au mystère de l'alternative créatrice „être ou ne pas être”. Si l'homme veut accepter son être promis, il doit faire la vérité de cet être. Cette vérité n'est pas réalisable qu'à travers une équation (simultanéité) mystérieuse: MOI = NOUS = DIEU.
C'est alors dans le phénomène des libres relations (amour, don) qu'est cachée la vérité d' «ÊTRE HOMME». Il faut donc „perdre” sa vie pour la „gagner”; ce risque d'amour conditionne l'Alliance créatrice divino-humaine. Comme le „Fils” constitue le „lieu” unissant l'homme et Dieu dans le mystère de la même „vie divine”, c'est au „Fils” qu'il a appartenu aussi de faire restaurer cette Alliance créatrice après son interruption causée par l'homme. Depuis l'intervention historique du „Fils” la continuation de la création dialogique de l'homme est en même temps „salvatrice”; Dieu-Créateur est devenu aussi „Dieu-Sauveur” et l'achèvement du processus créateur de l'homme (III étape) s'appelle à la fois „Salut”.
Ce processus „post Christum” est alors accompagné par une dialectique spécifique d'un „déjà” et d'un „pas encore” de son propre achèvement. Le rassemblement créateur des hommes (MOI = NOUS) autour du „Fils” (Christ) s'appele Eglise. D'où le problème de l'appartenance à l'Eglise est de même celui de l'alternative „être ou ne pas être”. Il en résulte que l'Eglise constitue cette part de l'humanité qui accepte son être promis. Cette acceptation s'identifie à une marche transformatrice du monde de l'homme vers son Avenir. La vérité de cet Avenir (justice, liberté, paix, etc) faite à l'intérieur de l'histoire conditionne la qualité de vie commune de l'Homme-en-devenir.
Ajoutons, qu'on ne peut pas réduire cet HOMME-EN-DEVENIR, dans la spécificité de sa subjectivité (création = devenir Sujet), ni à la réalité d'un MOI, ni à celle d'un NOUS. Ce Sujet spécifique ne peut pas se passer de l'élément de RELATION unissant inséparablement des réalités MOI et NOUS humaines. C'est aussi à travers cette unité que se joue l'alternative „être ou ne pas être” de l'homme.

1979-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Elementy teologii chrzcielnej w czwartej i piątej homilii Orygenesa do Księgi Jozuego

Marek Spyra

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1987 | Abstrakt | s. 41-64

Le schéma d’Origène a sa place dans la théologie du christianisme primaire, quoique, a l’époque, le passage par la Mer Rouge reste encore une forme traditionnelle du baptême. Origène dans ses homélies pour le Livre de Josué trouve que le passage par le Jourdain sous la direction de Josué est le type exact du baptême chrétien, parce qu’il est la porte de la Terre Promise, où il ne faut pas avoir peur, où l’on est chez soi (dans son pays). Cependant le passage par la Mer Rouge était pour Origène l’annonce de l’entrée au catéchuménat.
La totalité de l’Exode est connue comme la figure d’initiation chrétienne. Origène savait unir l’histoire d’Israel en un seul signe annonçant la vie chrétienne. La Bible est la matière essentielle des homélies d’Origène et il la comprend surtout à la façon spirituelle, chaque vers a pour lui un sens plus profond.
Les homélies d’Origène nous sont arrivées par Rufin, traducteur des écrits d’Alexandrin. C’est pourquoi les expressions baptismales
se sont conservées seulement à la forme latine.
C'est pour cette raison il faut analyser des expressions comme: sacramentum baptismi, mysterium baptismi, baptismum salutare, etc.
Nous pouvons conclure des déclarations indirectes ce qu'Origène dit à propos du baptême. Il définit les conditions du baptême qui sont les suivantes: la conversion complète, le repentir du cœur, la foi, l'acceptation de l'Evangile. Il réfléchit aussi aux effets rédempteurs du Saint Baptême: le rachat des péchés, la connaissance de la vérité, l'entrée dans la terre nouvelle, la grâce divine, l'héritage des biens célestes, l'union avec le Christ. Ce n'est pas pourtant un cours systématique sur le sujet du baptême, mais des propos dispersés. Cela vient du caractère des homélies que l'auteur avait écrites.
L'oeuvre d'Origène est très riche et c'est ainsi qu'elle peut exciter à d'autres études, dont le domaine du baptême.

1987-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

W trosce o właściwy przekaz przypowieści ewangelicznych na katechezie

Roman Buchta

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | Abstrakt | s. 323–336

Les documents catéchétiques les plus récents mettent en évidence l’importance fondamentale de la Bible pour la catéchèse. Cependant la pratique quotidienne prouve que la Sainte Écriture est utilisée pendant le cours de catéchisme de manière bien différente. Tous les efforts visant à améliorer en continu la transmission des vérités bibliques sont donc entièrement justifiés. En étudiant l’Évangile au niveau de forme nous constatons que Jésus Christ, dans son enseignement, parlait volontiers en paraboles. Elles constituaient un bon outil pour expliquer aux auditeurs, avec les images y intégrées, les véritées surnaturelles du Royaume de Dieu. Jésus adressait son enseignement aux gens les plus simples pour lesquels le language imagé était plus compréhensible. Malgré la simplicité de la communication l’enseignement transmis par les paraboles exigeait souvent de Jésus une explication complémentaire. Suite à cela on peut en conclure qu’aussi pour les auditeurs d’aujourd’hui une bonne compréhension du message des paraboles peut créer certaines difficultés. Elles deviendront encore plus évidentes si nous prenons en considération l’existance de la différence historique ainsi que celle culturelle, sociale et géographique entre l’auditoire contemporain et les destinataires d’origine.
L’effort des catéchistes mène à la définition des conditions de l’enseignement effectif. Une d’elles c’est l’assurance de la meilleure compréhension possible de l’enseignement par les auditeurs. Au sens pratique la catéchèse est adressée en majorité aux enfants et adolescents. Selon les principes pédagogiques cela exige donc l’utilisation dans le procédé didactique des messages et formes adaptés à leur cognition actuelle. Ainsi les postulats indiqués avant obligent les responsables de la catéchèse à améliorer en continu les méthodes et formes de transmission des vérités évangéliques.

2023-10-05



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Budowanie systemu wychowania personalistycznego w procesie reformowania edukacji

Marceli Cogiel

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2002 | Abstrakt | s. 331-342

Die seit dem 1. September 1999 durchgeführte Reform des Edukationssystems in Polen hat in vielen Hinsichten den Charakter eines revolutionären, komplexen und langfristigen Vorhabens. Abgesehen von den strukturellen und programmatischen Änderungen, wird in der Reform eine Intensivierung der erzieherischen Einwirkung vorgesehen. Der begonnenen Edukationsreform gegenüber darf man keine dogmatische und kultische Einstellung aufweisen, sondern sie mit einen schöpferischen Kritizismus betrachten, indem man gleichzeitig die großen Bemühungen des ganzen Bildungswesenmilieus, die Reform einzuleiten, nicht aus der Sicht verliert.
Die katholische pädagogische Idee betrachtet jetzt die Erziehung vom Standpunkt der Persönlichkeitsbildung. Die Berücksichtigung der organischen Verbindung des natürlichen und übernatürlichen Elements weist dagegen auf einen integralen Charakter der christlichen Erziehung hin. Der Mensch und seine Erziehung wird komplex in einer metaphysischen, existentialen und psychologischen Perspektive gesehen. Die Berücksichtigung dieser Perspektiven garantiert eine volle Entwicklung eines Menschenwesens zum Mitglied einer gegebenen Gemeinschaft und führt ihn auf dem Erziehungs- und Selbstunterrichtsweg in das Erlösungsgeheimnis ein.
Die Grundlage der christlichen Erziehung stellt eine religiöse und morale Formation dar, die sich auf die Liebe zu Gott und zu den Mitmenschen stützt. Das Menschenideal ist in der katholischen Erziehung ein vollkommener, seines Ziels und Schicksals bewusster Christ, der nur einen Meister getreu nachahmt – Jesus Christus sowie der Welt und den irdischen Werten gegenüber aufgeschlossen ist.
Erziehung – ein Grundbergriff der Pädagogik – gehört zu der gewöhnlichsten, viele Sorgen, aber auch Freuden veranlassenden Realität des Menschenlebens. Es benötigt viel Affirmation und Aufgeschlossenheit für alle Niveaus des menschlichen Daseins: vom materiellen und biologischen bis zum psychischen und geistigen. Die Realität der Erziehung ist verwickelt in ihre Natur, Struktur und in ihre Erscheinungen; sie basiert auf der Vergangenheit und auf der vergehenden Gegenwart und ist auf die Zukunft (und sogar Ewigkeit) hin orientiert. Der Mensch überlegt alle diese Aspekte, die diese Realität zusammen bilden, beschreibt sie und sucht ihren Sinn und ihre Bedeutung, denn sie betrifft ihn persönlich.
Dies ist die Ursache des Vorschlags, die Persönlichkeitsbildung in die Erziehungsstruktur sowohl in die Katechese, als auch in das ganze reformierte Schulsystem einzuführen. Das Konzept der Persönlichkeitsbildung ist eine Antwort auf die höchst existentialen Fragen, welche sich in den tiefsten Schichten der Menschenexistenz bergen: wer ist der Mensch? Wie ist die uns umgebende Welt? Welche Rolle spielt der Mensch auf dieser Welt, also – was ist der Sinn des Menschenlebens? Es ist unmöglich, auf eine vollständige Weise das Menschenleben zu interpretieren, wenn die Wahrheit nicht am vollständigsten geäußert wird, dass das Menschendasein ein Element der Geschichte der Erlösung ist, und der Schöpfer dieser Geschichte Gott ist.

2002-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Jezus ucieleśnieniem miłości doskonałej w świetle "Deus caritas est" Benedykta XVI

Marek Kluz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 131-145

Temat miłości chrześcijańskiej, z racji swojego fundamentalnego znaczenia, od wieków był obecny w refleksji teologicznej Kościoła katolickiego. Nie oznacza to jednak, że w dzisiejszych czasach temat ten w jakikolwiek sposób się zdezaktualizował. Wręcz przeciwnie, orędzie o Bogu, który jest Miłością, oraz o odpowiedzi człowieka na Bożą miłość, musi być przekazywane ludziom także dzisiaj. Centrum Bożego planu miłości stanowi Osoba Chrystusa: w Nim miłość stała się widzialna i namacalna. Jest to perspektywa, w której usytuowana jest encyklika Benedykta XVI "Deus caritas est". Dlatego idąc śladami tej encykliki, poświęconej tematowi miłości, za punkt wyjścia należy przyjąć pierwsze źródło miłości, którym jest Jezus Chrystus. On – jako ucieleśnienie miłości doskonałej – stanowi kryterium, według którego może być rozpoznawana prawdziwa miłość chrześcijańska.

2018-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

W stronę etyki ekologicznej

Jan Grzesica

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1980 | Abstrakt | s. 139-151

This work concerns the most pressing — except war — danger for the world and mankind: the ecological disaster. The present author tries to define a theological and moral standpoint of the Church to this question, as seen in the light of such ecclesiastical papers as Constitution „Gaudium et Spes”, the document of the Third Synod of Bishops „Justice in The World”, The Apostolical Letter „Octogesima Adveniens”, Pope Paul's VI message to The Stockholm Conference for Protection of Natural Environment and others.
It is the mankind's duty not only to avoid spoiling of the natural environment, but to shape it properly as well. This duty is a moral one and pertains to the problems of moral philosophy. Assuming that, author of this work presents us subsequently some principles of a kind of environmental ethics („eco-ethics”), the aim of which is to indicate, what should man do to protect the natural environment, and to say why should he do so.
As the main source of threats for the natural environment Rev. Jan Grzesica considers the mentality of the contemporary man, his egoism and selfishness, his false hierarchy of values, according to which material goods are the most important — in spite of the order established by God, who indicates us the supernatural values and and the supreme aim as matters of the utmost importance.
Man has been created by God as a being consisting both of the body and the spirit and as such he then has been redeemed by Our Lord Jesus Christ. Therefore it won't be enough to protect our world against an ecological disaster if we would clean the atmosphere, soil and water up and re-create the areas of silence only. First of all man must clear up himself and his mentality; he must define his place in the natural environment. Together with the man also the nature has been created by God as well and both constitute an inseparable unity, which is expecting salvation. That is why the mutual cooperation of both — the man and his environment — is necessary. God has submitted the earth to the man, but at the same time He has committed the earth to man's care. The foundation of eco-ethics is the precept of love. Our love towards God implies a deep esteem towards His work.
The man's moral duty is a sort of an ecological asceticism — he should provide for his needs at the least possible consumption, trying to endeavour after an ethical, spiritual and cultural growth. The man's aim should be „to be”, not „to have”.
A Christian, responsible for the world's shape and its future, does not stand in blind opposition to the progress, nevertheless he should stand in opposition against a blind progress. The limitations of human activity throughout the world are defined by the St. Franciscus' respect to nature.
Nature is not „res nullius”, but it is „res omnium”. As a property of all mankind it belongs also to the future generation, because God is the Father of all people and He is the Donor of life for all of them.

1980-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Ks. płk Wacław Pyszkowski – Generalny Dziekan Wojska Polskiego 1947-1950

Piotr Łuczak

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | Abstrakt | s. 119–136

Article describes life and activity of father Wacław Pyszkowski, during 3 years of being General Dean of Polish Army. This article was focused to show the complicated personality and difficult lifetimes of father Pyszkowski. Before WWII he was involved in patriotic operations during fight for independence. In thirties he has been engaged in antigovernment actions opposite to marshal Piłsudski. Most time of WWII he spent in Great Britain where he was a chaplain in Polish Army on the West. He came back to Poland in 1946 and instantly he started to work for bureau of General Dean of Polish Army, as a vice dean. In 1947 he became general dean. He was one of the priests who collaborated with communist regime. Because of his position, he has been a kind of icon for the other priests who also have been cooperated with government. He was one of the leaders of organization which concentrated “Patriot Priests”. He stood in the forefront battle with church hierarchy which was focused on problems with jurisdiction. Problem was also in observance and the binding force of the concordat which was signed in 1926. During those three years he has written some articles. These texts might be an interpretation of his own social theology. In his theological thinking he has always shared society by two groups. One group is called Folk, and in this group he placed also Jesus Christ. Second group is connected with possessing, and in that group found church hierarchy. The two groups are separated, and they have different purposes. Right place for modern priest is to be always with the Folk, especially when this Folk has de facto authority.

2023-10-05



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Pastoralne aspekty odnowy w Duchu Świętym

Bogdan Biela

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1998 | Abstrakt | s. 171-186

Thirty years have passed when once again in the Catholic Church we are enjoying the revival of the charismatic movement called the „Renewal in the Holy Spirit”. This movement, although it arises controversy and insinuations, still lasts, continues to develop and is sweeping with its range over millions of Christians all over the world. In 1975 Paul VI said that it was the chance for the Church of today and for the world. The article presenting the essence of the Renewal, its fruit and the dangers involved points to certain conditions that must be fulfilled in order to take advantage of this chance.
In the face of diminishing religious practice, and at the same time of the trend to satisfy the hunger for religious experience through completely false ways, the Renewal in the Holy Spirit appears to be a sign of hope, because what forms its essence is not a system or method, but above all the experience of God’s reality, His Goodness and power. This is the source of the widely understood religious and moral changes that transform the life of its members. Of course, certain negative aspects also occur, however, they can be avoided by suitable management and subordination to priestly authority.
The basic pillar of the Renewal is formed by the communities. They are the ones that help in acquiring special dispositions that condition God’s action in man. There arises, in this connection a demand for their proper management and for a suitable formation of secular animators. Also a very important thing for the future of the Renewal is the attitude of priests themselves, who on account of their vocation have a unique and irreplacable role to be played, first of all in its integration with the life of the Church. There would be something abnormal about it, if the Renewal by strengthening the life of the Church remained without their commital, as this after all, could be the cause of its dwindling and also lead to various distortions.
It has become visible that traditional forms of ministry, basing on the postTridentine model of the parish are less and less effective. To start with, the Renewal in the Holy Spirit by „increasing the value” of the sacrament of Holy Baptism and Confirmation, can contribute considerably to the revival of the parish, as it is impossible to simply „introduce” enlivening of the parish. A personal meeting with Jesus Christ in the power of His Spirit must always be the point of departure. On this foundation developing communities can through their missionary ways, reach people who do not have any contact with the Church anymore.
There also appears the need to integrate in common action the Renewal in the Holy Spirit with our own native Movement of Light-Life which has already developed an overall and realistic program of parish animation. 

1998-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Przyjaciel prawdy Sossianusa Hieroklesa

Adam Tondera

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 303-316

Sossianus Hierokles był wysokim urzędnikiem cesarza Dioklecjana i gorliwym zwolennikiem prześladowania chrześcijan na początku IV wieku. W celu propagandowego uzasadnienia srogich represji wobec wyznawców nowej religii opublikował w 303 roku swój traktat Przyjaciel prawdy, w którym między innymi przeprowadził porównanie Apoloniusza z Tiany z Chrystusem. Z tego zaginionego pisma znamy jedynie kilka cytatów zawartych w dziełach Latancjusza i Euzebiusza z Cezarei. Antychrześcijański traktat Hieroklesa musiał stanowić zagrożenie dla nauczania Kościoła i wysuwać Apoloniusza jako silnego konkurenta Chrystusa, skoro sprowokował obu chrześcijańskich pisarzy do sformułowania polemicznej nań odpowiedzi. Artykuł stanowi próbę ukazania okoliczności powstania Przyjaciela prawdy oraz przedstawienia jego charakteru i treści.

2013-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Zagadnienia inkulturacji w Afryce w okresie powstania orędzia Africae terrarum Pawła VI

Andrzej Halemba

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1993 | Abstrakt | s. 69-98

The Church, in its work of evangelization, has always had the rule never to condemn, destroy or abandon any element belonging to the cultural heritage which was, in itself, beautiful, just and true. This rule was explicitly expressed by Pius XII in Evangelii praecones (1951). However this document did not deal fully with all the issues and problems which were being experienced in the missionary Church at that time. The most important issue was to create a new model of mission based on the inculturation of the faith. This inculturation, which involves both the missionary and the people evangelised, could be described as the conscious and progressive assimilation of cultural values in the process of evangelization.
The problem of inculturation in Africa emerged most clearly just after the Vatican Council. (Although the term „inculturation” had been used previously by other authors, it is only in 1979, in Catechesi tradendae of John Paul II, that it appeared for the first time in a papal document). An important document on the subject of evangelization in Africa was the papal message Africae terrarum which dealt with the development issues and with other difficulties being experienced in Africa. In this message there was an evaluation of the activities of the Church in that continent. It stressed the fact that a local hierarchy had been established and it spoke of the great contribution of the Church in the field of education. During the sixties (when most countries got their independence) the situation changed considerably because the Church lost its control over its schools. And because of that the Church had to focus its efforts on evangelization alone. While these changes were taking place, there was a greater perception of many of the mistakes of the past, especially of the underestimation by the Church of the local customs and of the religious attitudes and values. Consequently, in this period the discussion on inculturation became more lively.
As well as the Church's loss of influence through the schools, there were other factors which made it clear that its pastoral methods had to be changed: the drop in priestly vocations; the deterioration of the political situation and the outbreak of civil wars in some of the young African countries, the conflict between ideologies and nationalism. All these facts had a great influence on the Church and contributed to a slowing down of the progress of evangelization.
At that moment, therefore, it was considered necessary that the Pope take a stand on this topic. In the encyclical Popolorum progressio Paul VI spoke about the changes taking place in the world and described the elements which make for the integral progress of the individual human person as well as of humankind in general. A few months later, in his message Africae terrarum, he stressed that the African person does not need to deny his identity or discard his traditions when he joins the Christian community. According to this message the responsibility for the work of inculturation belongs to the local Church hierarchy. However, co-operation between the missionaries and the African clergy is absolutely necessary. The full inculturation of the Christian faith also requires political peace and stability; therefore politicians, governments and intellectuals are to be involved. The Pope invited the family to be fully involved in this process, and he dealt at some length with the special role of women and of the youth. True inculturation of the faith should lead the Christian family to the acceptance of values which will manifest the dignity of each person and will guarantee his or her integral development.
Through authentic inculturation the values of the local culture will be brought to their fulfilment. „The African culture”, said cardinal Paul Poupard, „is a wonderful soil which is awaiting the incarnation of Christ. Inculturation, then, is a real form of the solemn covenant between God and man, which is taking place here and now and which is embracing the practical aspects of daily life, the different forms of thought and of social institutions”. Inculturation, being a dialogue between cultures and faith, is a process which is mutually enriching both for the Church and for the people evangelised. The Church accepts all the cultural elements which are compatible with the Good News and enriches them with the Christian message and, at the same time, the Church is enriched by the wisdom of those cultures.

We hope that the inculturation of the faith which was started in the late sixties will be deepened and developed during the African Synod, which is not only an opportunity for the Church in Africa but also for the universal Church.

1993-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Duchowość inkarnacyjna i jej chrystologiczne podstawy

Przemysław Sawa

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 109 – 125

The Christian type of spirituality is defined by participation in God through Jesus, the incarnate Son of God. The attitude of a human being towards God, the world, other people and himself results from the degree of acceptance of the truth about God who reveled himself through Jesus. As a consequence, spirituality has its deep roots in the christological dogma. The fact that Jesus took on a human body and nature and became both a man and God lies in the centre of the New Testament proclamation. This reality makes Christianity peculiar as the divinity does not contradict the humanity; God does not pose a threat to a human being, to his freedom or identity. The difference between sacredness (sacrum) and profanity (profanum) virtually vanishes. In other words, sacred permeates secular thanks to the Incarnation, which materializes spirituality (this can be seen in the reality of Church, Sacraments, the service of love or iconography). In addition, the intimacy
of ‘devine’ and ‘human’, profoundly fulfilled by the Incarnation of Logos (Word), underlines the beauty of a human body. Making an analogy between a human being and Jesus Christ, it can be said that there is one person and two quasi-natures: material-carnal and spiritual. They remain separate and do not constitute a third reality, but the Person is the one that unites them. In this way, the truth about the personal union and two natures of Christ becomes a model in finding
out the truth about the human being. The Incarnation of Logos (Word) with the proclamation of the value of human life designates Christian model of spirituality as the incarnational spirituality. This model shows the necessity to strike an essential balance in life. At the same time, a certain outlook on life and world is created through the prism of the Incarnated. What is more, the Incarnation of Logos determines various spheres of life showing its purpose and forms of its recognition and expression (orthodoxy is connected with ortopraxy). Bearing a Christological model in mind, it is necessary to develop your faith everyday upon this model. What is meant here is having a purpose in life (theosis, eternity), experiencing everyday life properly (human culture, worldliness) and joining all these activities with the Christian cult. Incarnational spirituality is also connected with the relaxed attitude to the material world, where the human being has been placed (culture).
Finally, incarnational and anthropological model gives direction to Christian piety, prayers and faith incorporating coexistence of spiritual and material aspects. Invisible and inner matters function together with the visible and outer ones.

2011-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Katechizm rzymski Soboru Trydenckiego a współczesne dokumenty Kościoła katolickiego na temat Żydów i judaizmu

Grzegorz Ignatowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2005 | Abstrakt | s. 81-89

After the last Vatican Council some authors and documents on the Catholic-Jewish relations emphasize that The Roman Catechism of the Council of Trent issued in 1556 teaches that not all the Jews, Jesus’ contemporaries, are responsible for the Crucifixion. In the first part of the presented article the author explains why the Secretariat for Promoting Christian Unity, which had prepared the Declaration on the Relationship of the Church to Non-Christian Religions Nostra Aetate (accepted by the Council in October 28, 1965, clause nr 4 of which deals with the Jews), did not quote The Roman Catechism, which teaches that no single person but all men are guilty of Jesus’ death: „This guilt seems heavier on our part than on the Jews’, since according to the testimony of the apostle »had they known it, they would never have crucified the Lord of glory« (1 Cor. 2, 8); while we, on the contrary, professing to know him, yet denying him by our actions, seem in some sort to lay violent hands in him”. The passage was cited by some Fathers of the Second Council and by the some post-Conciliar documents. The author of the article is convinced that in the matter of the death of Jesus Christ it is necessary to distinguish between the theologi-cal guilt and the historical responsibility. From the point of view Christian theology all human beings are guilty of Jesus’ death. The Christ voluntarily underwent the Passion because of the sins of all men. The last Council wanted to emphasize that the Jewish people, as a whole, was not responsible for the Crucifixion, from the historical point of view. The main motive of the decision of the Council was the fact that Jesus’ cruel death and especially the accusation of the Jewish people of the Crucifixion have been the cause of the lamentable deterioration of the relations between the Church and Judaism. As the passage quoted from The Roman Catechism dealt with the theological aspect of the guilt of the Crucifixion, it could not be a useful document for the last Council. Moreover, the sixteenth century catechism, from the historical perspective, stresses clearly that the pagans and the Jews were responsible for the Passion. The last part of the article discusses the post-Conciliar documents, which quote The Roman Catechism. The discussion shows that those documents, recalling the 16th century catechism, emphasize the theological mining of Christ’s death. 

2005-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Aspekt misyjny teologicznego wymiaru ruchów migracyjnych

Marian Balwierz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1981 | Abstrakt | s. 205-218

The Church in Europe realizes her duty of evangelization with help of immigrants, who perform this activity in different ways. The most important of them are the pastoral, oecumenical and missionary activities. Knowing this truth, the Church since the Fourth Lateran Council (1215) has taken care of immigrants in various ways.
At present, people who look for work dominate in the group of European immigrants. It is obvious from ecclesiastical teaching about the value of human work, that the care of the whole human person is the first concern of Church’s approach to the phenomenon of immigration. The whole Church realizes this care in two more practical ways. The first of them is the defence of personal rights and human dignity of immigrants. The second duty is her pastoral care regarding religious life of those people. Both of them tend towards neutralization of the danger of desintegration in the immigrant’s life. The principle of priority of human spirit before material realm of man has dominated this very practical approach of the Church to the phenomenon of immigration.
The same doctrinal principle is typical for the evangelizing activity of the Church among and by immigrants in the modern Europe. Paying attention to the various problems of immigrant’s life, the Church has first of all established some proper pastoral institutions for those people. Some of those institutions do not only take care of their souls, but also help them to solve all other particular problems of their life. A special attention is paid here to the children of immigrants. The welfare work of the Church is also very important here. The Church has started also to celebrate a „Day of Immigrant” every year, in order to increase her apostolic work in and by the immigrant's world. Those and other projects can bring immigrants as well as their families to Jesus Christ, and therefore they are ways of realization of Church's mission.
A further verification of such a conclusion brings forward the papal theology of immigration. The phenomenon of immigration is seen by popes Pius XII, Paul VI and John Paul II as a reality strictly connected to the Mystery of Incarnation of God’s Son. It is also connected to the Mystery of God’s Revelation and the Mystery of Man taken in his religious experience. Four theological thoughts, namely: about God the Father of all the people, about the unifying task of the Holy Spirit, about the Church existing as an evangelized-evangelizing reality, and about the whole Church as being a missionary reality, have dominated this particular teaching of the Church. This reflection leads to the conclusion, according to which it is possible to say, that local Churches realize an integral part of their duty to build the universal Church and to evangelize the world by their proper work among immigrants.

1981-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

ZAGADNIENIE HOLOKAUSTU W DOKUMENTACH ŚWIATOWEJ RADY KOŚCIOŁÓW

Grzegorz Ignatowski

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | Abstrakt | s. 137–146

The World Council of Churches (WCC), the largest ecumenical organization, gathering the Churches of Orthodox, Protestant, Anglican and Old-Catholic traditions, has so far published two documents dealing with the Holocaust. The first one, “The Christian Approach to the Jews” was issued by the General Assembly of the WCC in Amsterdam, in 1948. Remembering the Holocaust and inviting Christians to mission to Jews, it condemned anti-Jewish attitudes and it stated that the Churches in the past had helped to foster an image of the Jewish people as the sole enemy of Christ, which had contributed to the modern anti-Semitism in the secular world. The second document, “The Ecumenical Considerations on Jewish-Christian Dialogue”, announced by the Central Committee of the WCC in 1982, confirmed that Christian teachings of contempt for Jews and their religion in certain Churches’ traditions proved a breeding ground for the evil of the Nazi Holocaust. “The Considerations” contended that the Holocaust had deep-rooted socio-economic and political aspects. After the extermination of the Jewish people the Churches must learn so to preach and teach the Gospel as to make sure that it shall not be used to saw the seeds of contempt for Judaism and for the Jews. A further response to the Holocaust by Christians is a resolve that it will never happen again to the Jews or to any other people.

2023-10-05



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Główne linie eklezjologii Evangelii gaudium

Jan Słomka

Język: PL | Data publikacji: 23-10-2020 | Abstrakt | s. 99-112

Papież Franciszek buduje swoją eklezjologię wokół stwierdzenia, że Kościół jest wspólnotą uczniów Chrystusa posłaną do świata, aby głosić Dobrą Nowinę. To głoszenie powinno zawsze zachować w sobie dynamikę kerygmatu. Wspólnota uczniów jest wspólnotą ludzi słabych, grzesznych, wierzących w Chrystusa i nawracających się. To nawrócenie winno owocować także przemianą struktur kościelnych. Świat, do którego Kościół jest posłany, jest kochany przez Boga. W każdym człowieku, również zanim dotrze do niego Ewangelia, działa łaska Boża. A więc Kościół nie musi być w centrum, aby wiernie wypełniać swoją misję. Takie rozumienie wspólnoty, jej misji i świata jest punktem wyjścia do interpretowania wszystkich sytuacji, w jakich dzisiaj żyje Kościół. Szczególnie interesujące są refleksje o mieście jako miejscu życia i ewangelizacji, któremu Kościół powinien poświęcić wyjątkowo dużo sił.

2020-10-23



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Dal Cantico delle Creature alla conversione ecologica nella Laudato si’

Raul Augusto De Sousa Leite Silva

Język: IT | Data publikacji: 26-01-2023 | Abstrakt | s. 54-68

I cristiani professano la fede in Dio Creatore, il quale nel suo amore ha messo al centro del Creato l’uomo perché ne prendesse cura. Professano la fede in Gesù Cristo il Redentore dell’universo: “Cristo è il Signore del cosmo e della storia. In Lui la storia dell’uomo come pure tutta la creazione trovano la loro «ricapitolazione», il loro compimento trascendente” (CCC, n. 668). A cavallo tra il XX e il XXI secolo si è presentata in modo pressante la questione ecologica in cui sembra essere svanito il disegno di Dio sul Creato e, in lui, sull’uomo. Affrontarla non è solo una questione tecnica ma richiede una giusta vision e, appunto, una conversione ecologica. Con la solita lungimiranza e parresía che lo caratterizza, Papa Francesco, confessando
il proprio cammino di conversione ecologica – espressione appresa da san Giovanni Paolo II – , e ispirato al Cantico delle Creature di san Francesco d’Assisi, pubblica l’enciclica Laudato si’.

Con questo articolo si vuole introdurre il lettore alla lettura della Laudato si’, mettendo a fuoco la questione ecologica nella sua ampiezza di ecologia integrale, e lanciando l’invito ad una conversione ecologica che riporti l’uomo alla sua originaria relazione con sé stesso, con gli altri uomini, col Creato e con Dio.

2023-01-26



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Święty Efrem Syryjczyk: czasy święty i historyczny widziane z perspektywy skrzyżowania kultur

Jarosław Kurek, OSB

Język: EN | Data publikacji: 26-03-2022 | Abstrakt | s. 19-28

Poniższy artykuł koncentruje się na koncepcji czasu w pismach Efrema Syryjczyka, teologa z IV wieku, uważanego za najbardziej niezwykłego poetę-teologa epoki Ojców Kościoła. Po wprowadzeniu podstawowego rozróżnienia na czas historyczny i czas święty, rozważania skupiają się na analizie przykładów obrazujących, jak Efrem pojmuje czas w kontekście Bożej aktywności wobec człowieka w sytuacji, gdy wydarzenia rozłożone w długim okresie zbiegają się w pojedyncze (wydarzenie).
W dalszej części artykułu podejmuje się próbę analizy możliwości wejścia przez człowieka w rzeczywistość czasu świętego. Wedle wizji Efrema taki koncept zakłada stałą synergię pomiędzy Bogiem a człowiekiem, czyli, co za tym idzie, prawdziwe zaangażowanie tego drugiego. W ramach takowej próby rozważa się szczególnie misterium Męki Chrystusa, dzięki której ludzkość może uzyskać dostęp do innego poziomu poznawczego. W dalszych rozważaniach techniczny termin klucz staje się użytecznym narzędziem umożliwiającym spełnienie założonego celu. Konkluzją artykułu jest twierdzenie, że sakramentalne życie Kościoła, zwłaszcza Eucharystia, jest u-obecnieniem tego, co wydarzyło się na Golgocie, stając się tym samym widzialnym elementem czasu świętego, który może być doświadczany w życiu, w ramach czasu historycznego.

2022-03-26



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Teologia jako nauka wiary, czyli scientia sui generis

Jerzy Szymik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1999 | Abstrakt | s. 95-104

Theology in the encyclical Fides et ratio is understood as „knowledge of faith”, this means as a synthesis of two kinds of cognition, „rational” and „faithful”. It is upon this assumption and in this sense that theology can be considered scientia sui generis. In theology the means to know reality are sui generis: mutual penetration of capacity for cognition through reason and through faith in connection with a personal commitment to Jesus Christ. Definitions of theology are sui generis: for example – „human conversation on God, in which God himself participates”. Perspectives of theology are sui generis: to transmit a living word about the living God to living man. This is the model of theology for – the future.

1999-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Afrahat, O święcie Paschy (Demonstratio XII. De paschate. Patrologia Syriaca I, 505-540)

Andrzej Uciecha

Język: PL | Data publikacji: 26-03-2022 | Abstrakt | s. 5-18

Mowa O święcie Paschy zamieszczona została w drugiej części Demonstrationes Afrahata i rozpoczyna się zgodnie z porządkiem akrostychicznym od dwunastej w kolejności alfabetu syryjskiego litery lōmad. Perski Mędrzec konsekwentnie wykorzystuje argumentację biblijną i wyraźnie nawiązuje do swojej poprzedniej mowy (De circumcisione). W wykładzie na temat paschy podstawą Afrahatowej polemiki z nauczaniem żydowskim jest poważny zarzut lekceważenia nakazów prawa i proroków. Naród Wybrany i jego nauczyciele odrzucili Boże polecenie świętowania paschy wyłącznie w Jerozolimie i w ten sposób utracili przywilej wyłącznego wybrania, stając się nieczystymi jak wiele innych narodów pogańskich. Afrahat oskarża Żydów o celowe fałszowanie Bożego prawa. Ekskluzywizm Narodu Wybranego w Starym Przymierzu zostaje zastąpiony uniwersalizmem „Kościoła ludów” w przymierzu Chrystusa. W nauczaniu Mędrca koncepcja szabatu ściśle łączy się z ideą chrześcijańskiej Paschy, która w Mezopotamii nie była obchodzona jako dzień zmartwychwstania Chrystusa, ale jako święto Jego śmierci.

2022-03-26



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Struktura eklezjalnej wspólnoty we współczesnym nauczaniu Kościoła

Bogdan Biela

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 529–546

Community of a person with God in Christ is the basis of creation in the Church and through the Church a new interpersonal community. This is related closely to the fact of a reinvention and reminding by Vaticanum II and a post-council Magisterium Ecclesiae that the Church making a pilgrimage on the earth develops as a brotherly community of all the faithful and at the same time as a community of local Churches. Such a vision of the Church is most of all a consequence of viewing the Church as a complex reality. This una realitas complexa is in the documents of the Second Vatican Council described as unity or a catholic fullness and even “holy mystery of unity”. This unity does not have its counterpart in lay communities. Its outstanding character comes from the fact that it refers to a divine-humane reality and its result is unity in multiplicity. On this awareness of a teandric character of an ecclesiastical reality Vaticanum II builds up its lecture on the internal structure of the Church as a diverse unity. This is a unity in a diversity of the faithful and a unity in a multiplicity of local Churches which centre is Christ-the Head represented by the community of pastors with the bishop of Rome. Not only this multiplicity and diversion does not disturb unity, but give it a character of communion. Hence the major thesis of of the post-council ecclesiology is based on the statement that the Church is a gathering that is shaped in a diversity of the faithful (communio fidelium), unity in the multiplicity of local Churches (communio ecclesiarum) and a gathering gathered round Christ represented in the power of the Spirit by a community of the pastors (communio hierarchica).These three realities in the post-council ecclesiology are perceived as the basic dimensions of the internal structure of the Church: charismatic, universal-and-local as well as hierarchical.

2011-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Eucharystia w pismach s. Wandy Boniszewskiej CSA

Michał Damazyn

Język: PL | Data publikacji: 08-02-2021 | Abstrakt | s. 96-109

Wanda Boniszewska należy do najbardziej rozpoznawalnych mistyczek polskich XX w. Publikacja w 2016 r. całości jej pism duchowych otwiera drogę do pogłębionej analizy jej duchowości, w której Eucharystia znajduje poczesne miejsce. Komunia św. była jej codzienną praktyką, ale i realnym wzmocnieniem zarówno w walce z szatanem, jak i znoszeniu 
cierpień cielesnych i duchowych. Notowała też wizje pojawiające się w czasie, gdy uczestniczyła we mszy św. lub adorowała Najświętszy Sakrament oraz te, które były odniesieniem do męki Jezusa. Miłość do Chrystusa przejawiała się u niej jako pragnienie zjednoczenia się z „Więźniem Miłości w Tabernakulum” oraz wynagrodzenia Mu za zniewagi, jakich dopuszczają się kapłani i osoby konsekrowane. Tekst stanowi analizę tylko tych zapisów Dziennika Wandy Boniszewskiej, które mają odniesienie do Eucharystii.

2021-02-08



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Prawo natury jako źródło prawa kanonicznego w Kodeksie Jana Pawła II

Magdalena Jakimowicz

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1996 | Abstrakt | s. 97-124

The Christian concept of natural law is built on the foundations laid down by such protagonists as Paul of Tarsus, Saint Augustine or Saint Thomas. The first one believed that law of nature had been inscribed in human nature by the Creator. However, it was St. Augustine who explained the Christian concept of natural law. In his reflections he began with the act by which God had created man. According to St Augustine a man, created as a reflection and a living picture of God, became law for himself, doing the right things. Despite the fact that human nature has been contaminated by the original sin, a man feels natural law as a longing for the original condition.
Saint Thomas based his meditations on the need for noticing the division between natural order and supernatural reality. It allowed him to define law of nature as a human participation in the immemorial law of God, and as a component of sensible (rational) human nature. Saint Thomas indicates direct relation between positive law and natural law. Positive law is a derivative of natural law and it has to be congruent with it.
Christianity has been accompanied by the awareness of ceaselessly existing nature until the present century. Despite a strong influence of positive legal philosophy on Law of the Church, church legislator referred to natural law in the Canon Law Code from 1917. As early as in canon 6 point 6 it was declared that the present Code does not cancel natural law. Also no tradition can do it (canon 27 p. 1). However, in the old Code we can find few specific references between canon law standards and natural law.
After the second Vatican Ecumenical Council church sciences, especially the science of canon law, became more interested in natural law. Then profound reforms within the Church were undertaken. The most important one referred to the understanding of the Church itself because its hitherto existing image was denied. The Church was no longer perceived as a state entity, a perfect community. The Mystery of the Church was noticed. During the Second Vatican Ecumenical Council the Church was defined as a Salvation Sacrament. The notion of a sacrament carries a crucial feature which characterizes the Church as a specificity of Its sign. The Church is a real sign, i.e. it not only points out at some kind of reality but it also embraces it. Here we mean the presence of God in life of the Church.
Such perception of the Church led not only to the reform of church law but it also brought change in understanding of its function within the Church. The law in Church is derived from religious experience. A baptized man is on the one hand presented with life based on the love of God and other people. On the other hand the believer is required to live in truth and to testify the truth. This requirement is a duty and it has been perceived by Christians as such from the very beginning.
Being given the grace of living in the love community and the call to testify the truth, is fundamental for the fulfilment of law within the Church.
The positive law of God is a fundamental source of the church law. Pope John Paul II has already reminded us of it in his latest encyclical Veritatis splendor. He points out there that the law of God is a basic law for the Church, it is essential for its constitution. It contains elements which the church cannot abandon, something it cannot relinquish, forget, or change. The law of God, however invariable it is, can be recognized, depending on the civilized development of man, his scientific background and cognitive abilities. Under the present Code, church legislator often quotes the law of God, making use of the following expressions: ius divinum, lex divina, institutio divina, ordinatio divina, or relevant verb forms.
The Pope maintains traditional distinction between positive and natural law within the God's law. Both are reflections of the immemorial law. Natural law was given to man in the act of creation. Practical mind takes active part in the process of discovering the rules of natural law. It derives its authority from God's Wisdom. The light of natural mind which allows to distinguish between good and evil is a reflection of the light of God. The natural law got its name because mind, which announces it, is a part of human nature. However, natural law is a secondary source for the canon law.
In the presently binding Code the legislator refers to natural law more frequently than in the previous one. First of all he quotes such rules of natural law that can be regarded as axiological foundation of the canon law. Here he means freedom, equality and canon equity. The essence of aequitas naturalis is a complement of ideas such as: caritas or aequitas canonica. Natural equity allows to refer to particular human values such as: honesty, kindness, natural justice or simplicity. The legislator quotes the natural equity in canon 271 p. 3. The provisions of agreement made between bishop of a place where priest was ordained and bishop of where the priest works, have to be kept. Even if the conditions forced the bishop a quo to recall his priest to work in the diocese, natural equity does not allow to break the provisions of the agreement. Canon 1148 p. 3 describes the effects of a polygamous marriage, which was dissolved because of the husband's baptism. The man should remain with one wife, however it does not release him from his obligations resulting from his previous relationships.
In the present Code, the rules of freedom were applied to the idea of religious freedom and freedom of conscience. In canon 784 it has been declared that nobody can be forced to adopt Catholic Faith. Therefore, people who have never been baptized or those of a different creed cannot be forced to accept Catholicism, but even the Catholics who have decided to split with the church community cannot be pushed in any way. Such understanding of religious freedom has its roots in the Vatican Ecumenical Council II. The ecumenical fathers explain the right to religious freedom as something that has deep roots in human nature. Human dignity requires a man to follow his conscious choice. Canon 218 recognizes the freedom of search conducted by the theologians, canonian scholars and dogmatists. They are, however, burdened with a duty to be obedient to the Tutorial Church Office. Ideas related to the freedom of conscience can be found in canon 748. They originate from the teachings of the Ecumenical Council and from the Pope. It is important that the church does not violate the freedom of conscience when it comes to questions of faith and morality. Canon 630 p. 1 burdens the Superiors of Monastic Institutes with the duty to maintain freedom to receive sacraments and spiritual guidance. Canon 799 obliges the church authority to provide upbringing consistent with their parents' conscience.
The rule of equality has a special importance in relation to the Church. The Church, in its nature, is a hierarchized community. That is why, in canon 208, church legislator decides that all the believers are equal in terms of dignity and activity. However, there is a difference when it comes to the church mission – everybody performs a different function (laymen and priests). Different levels of hierarchy apply especially to the clergymen. But all the believers participate in the same priesthood of Christ. In the present Code we can find other applications of the equality rule. Equality between a man and a woman manifests itself in the fact that a woman can be appointed a judge auditor (canon 1428 p. 2) or associate judge (canon 1424), etc.. Only holy orders are reserved for men. In the present canon law the difference between legitimate and illegitimate children is eliminated (canon 1139).

1996-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Rozumienie ciała według ks. prof. Janusza S. Pasierba

Agnieszka Laddach

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 462-469

Celem artykułu jest przedstawienie myśli wybitnego polskiego humanisty, ks. prof. dr. hab. Janusza S. Pasierba, w kontekście rozumienia przez niego pojęcia ciała oraz wniosków stąd płynących dla człowieka XXI wieku. Źródła badań stanowią wybrane zbiory esejów, kazania i artykuły. Autorka omówiła rozumienie ciała jako soma, tj. fizyczność, cielesność każdego człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem Jezusa Chrystusa, następnie przedstawiła treści dotyczące doświadczenia ciała w liturgii, kolejno ukazała przedstawienie Kościoła pojmowanego jako Mistyczne Ciało Chrystusa. W zakończeniu autorka ukazała aktualność przedstawionych treści dla człowieka XXI wieku.

2016-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

L’ontologia trinitaria un invito a ripensare il pensiero

Piero Coda

Język: IT | Data publikacji: 04-10-2023 | Abstrakt | s. 7-24

Tekst podzielony jest na trzy części. Pierwsza, o zasadniczym znaczeniu, dotyczy wyzwania, z którym dzisiaj się konfrontujemy. Jest to wezwanie do „przemyślenia myśli” w perspektywie ontologii otwartej jako ontologia trynitarna i utrójcowiona przez wydarzenie Jezusa Chrystusa, przyjęte i interpretowane w kontekście i w perspektywach nie tylko wyznaniowych. W drugiej części podjęto próbę odpowiedzi na cztery fundamentalne pytania, które prowadzą nas do właściwego wdrożenia – w konfrontacji z dzisiejszymi oponentami – takiej performatywnej interpretacji istnienia i pojmowania istnienia. W trzeciej skupiamy się na dwóch przyjętych założeniach teologicznej drogi i pokazujemy, że jest ona już przynajmniej po części i owocnie przebyta, ale wciąż jeszcze wiele zostało do przebycia w podejmowanej z zapałem służbie ludowi Bożemu pielgrzymującemu na przestrzeni dziejów.

2023-10-04



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Cicha oczywistość Boga. Rozumność wszechświata w teologicznym ujęciu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

Jerzy Szymik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 273-287

J. Ratzinger/Benedykt XVI traktuje słowa Prologu Ewangelii św. Jana: „Na początku było Słowo (Logos)” jako fundamentalną zasadę całej rzeczywistości, która to zasada decyduje o istotowej, ontycznej rozumności/sensowności wszechświata, gdyż wskazuje na jego początek – Stwórcę. Sens nie jest skutkiem istnienia czy działania, ale jego zasadą – już ze względu na stworzenie, zaś chrystologia uświadamia, że jest w istocie tożsamy z miłością i – konsekwentnie, dlatego – dosiężny w historii i poznawalny dla człowieka (wcielony). Utrzymanie tej „Logosowej” logiki chroni chrześcijańską wiarę przed mitycznością, przemocą, autosoteryzmem i moralizmem. Jedynie pokorne przyjęcie daru i kenotyczne, modlitewne zjednoczenie z Chrystusem – odwiecznym Logosem pozwala człowiekowi rozpoznać właściwy sens świata – cichą oczywistość Boga.

2012-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Jérôme Alexandre, Le Christ de Tertullien

Grzegorz Strzelczyk

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2006 | s. 200-201

2006-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Kult świętego Szczepana w duszpasterstwie biskupa Augustyna z Hippony

Wojciech Kamczyk

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 311-331

Wśród wielu męczenników starożytności chrześcijańskiej szczególną czcią cieszył się diakon Szczepan, pierwszy męczennik za wiarę. Jego kult rozszerzył się zwłaszcza dzięki odnalezieniu jego ciała. Część jego relikwii dotarła także do afrykańskiej Hippony w czasie, gdy duszpasterzował tam święty Augustyn. Biskup, ostrożny wobec pojawiających się nowinek, polecił jednak zbudować męczennikowi kaplicę, pozwalając na kult jego relikwii oraz badając przypadki pojawiających się
cudów przypisywanych męczennikowi. W swoim nauczaniu starał się jednak wskazywać na istotę kultu, koncentrować uwagę wiernych na Chrystusie działającym za wstawiennictwem Szczepana. Postać świętego diakona ukazywał jako naśladowcę Zbawiciela. Jego postawa służyła za przykład dla wiernych. Kult relikwii i zachwyt nad dokonującymi się cudami odnosił do działania samego Boga objawiającego swą moc wobec wiernego ludu.

2016-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Krzyż i jego miejsce w życiu oraz przestrzeni liturgicznej chrześcijan

Sławomir Filipek

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2024 | Abstrakt | s. 177-187

Niniejszy artykuł ukazuje symbolikę Krzyża z perspektywy liturgii. Wpierw odnosi się do krzyża jako symbolu, prezentując jego rodzaje oraz historię zastosowań w Liturgii. Aby móc właściwie odczytać sens obecności krzyża w liturgii wydaje się mocno uzasadnionym, aby najpierw przedstawić sam znak krzyża, jego rolę w Kościele pierwszych chrześcijan i jego pochodzenie, a także wielość wyobrażeń i symboli, które w toku dziejów zostało wytworzonych na bazie krzyża. Historycznie ujmując, Krzyż w przestrzeni liturgii zaczęto używać jako procesyjny pod koniec V wieku, zaś samo umieszczenie go na ołtarzu należy datować dopiero na wiek XI. Pierwsze wzmianki o krzyżu umieszczanym bezpośrednio na mensie ołtarza można datować na połowę V wieku, dotyczy to jednak Kościoła wschodniosyryjskiego i brak jest dowodów na podobny zwyczaj w Kościele rzymskim w tamtym czasie. ów zwyczaj na zachodzie pojawi sie później. Krzyż z wizerunkiem Chrystusa umęczonego przypominający mękę Pańską w przestrzeni prezbiterium, zarówno na ołtarzu, jak i w jego pobliżu,  jest jasnym i koniecznym znakiem dla każdego wierzącego.

2024-10-29



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Św . Jan Klimak, O wyrzeczeniu się świata (Scala paradisi. Gradus Primus. De abdicatione ritae saecularis. Patrologia graeca 88, 632-644)

Arkadiusz Jasiewicz

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 198– 206

There is not too much known about the life of St. John Climacus. According to most, he was born approximately around the time 579 AD and died around 649 AD . He was sixteen years old when he first came to Sinai where there already existed a well established monastic life. After forty years as a hermit, St. John, against his will, was elected abbot at the central monastery of Sinai. It is not known how long he continued in his office as abbot but it was during the last period of his life that he composed The Ladder of Divine Ascent, at the request of another John, the superior of a nearby monastery at Raithu. The Ladder was written by a solitary for cenobites. Although written primarily for monastics, St. John affirms God’s universal love for the monastic and non-monastic alike, also pointing out that celibacy is in no way a requirement for purity. The ladder has thirty steps, each symbolizing a year in the hidden life of Christ before his baptism. It begins with the basic  notion of turning or conversion, continuing with a detailed analysis of the virtues and vices, and then ending with union with God. This translation describe the first level of spiritual life: on renunciation of the world.

2011-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

In Christi figura – z zagadnień języka Apponiusza

Ludmiła Lach-Bartlik

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2015 | Abstrakt | s. 87-101

Expositio in Canticum Canticorum Apponiusza jest patrystycznym komentarzem do jednej z ksiąg Starego Testamentu. Jednak czytając tekst Expositio, znajduje się w nim wiele odwołań do wątków nowotestamentalnych i teologicznych. Problemem badawczym jest próba zdefiniowania terminu figura, używanego przez Apponiusza w odniesieniu do Chrystusa, oraz nazwania jego metody egzegetycznej: w jaki sposób Apponiusz, komentując tekst Pieśni nad pieśniami, odnosi go do Nowego Testamentu. Po przeprowadzonej analizie użycia terminu figura można przypisać mu trzy znaczenia. Figura jako forma symbolicznej wypowiedzi wskazuje na alegoryczną metodę interpretacji Pisma Świętego. Figura może być także metaforą, w której objawiają się rzeczy boskie. Wreszcie figura, łącząc dwa testamenty, może odnosić się do typologii.

2015-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Chrystologiczny charakter summarium z Ewangelii Markowej (1,32-34)

Andrzej Jędrzejczak

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2018 | Abstrakt | s. 27-41

W prezentowanym artykule nakreślam linię chrystologiczną Ewangelii wg św. Marka, jaką ewangelista zawarł w krótkim summarium z pobytu Jezusa w Kafarnaum. Bogactwo motywów, jakie napotyka czytelnik już w pierwszym rozdziale dzieła Markowego, kieruje uwagę na wersety 32-34, będące niejako streszczającym opisem pobytu Jezusa w Kafarnaum, a zarazem mogą posłużyć jako wstęp i podsumowanie do całej Ewangelii wg św. Marka. Streszczenie to wypada uznać za istotne, a skłaniają ku temu dwie przesłanki: teologiczna wizja Jezusa jako lekarza oraz jako Syna Bożego. Idea samouniżenia się Boga widoczna jest w działaniach podejmowanych przez Chrystusa na rzecz człowieka.

2018-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Poszukując Obecnego. Dwa współczesne podejścia do problemu obecności i nieobecności Boga

Chiara Anna Burzyńska

Język: PL | Data publikacji: 04-10-2023 | Abstrakt | s. 41-58

Kategorie obecności i nieobecności mają fundamentalne znaczenie w opisie doświadczenia relacji człowieka z Bogiem. W artykule zestawiono sposób rozumienia tych pojęć oraz ich rolę w myśli teologicznej Geralda O’Collinsa SJ oraz Anthoniego J. Godzieby. Obaj autorzy rozwijają myśl o miłującej obecności Boga objawiającego się w Chrystusie, natomiast różnią się w sposobie rozumienia pojęcia nieobecności Boga. W ujęciu Godzieby nieobecność oznacza  tajemniczość i transcendencję Boga, które przekraczają ludzkie poznanie. Natomiast w myśli O’Collinsa transcendencja i niepojmowalność Boga są ujmowane w ramach pojęcia obecności, która zostaje mocno wyakcentowana w jego chrystologii.

2023-10-04



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Na bliskość tchnienia. Kluczowe tezy pneumatologii Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

Jerzy Szymik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 337-351

J. Ratzinger/Benedykt XVI proponuje pneumatologię wyprowadzoną z dogmatu trynitarnego, powiązaną ściśle z chrystologią i mającą przełożenie antropologiczne, eklezjologiczne i pastoralne (duchowość). Wszelkie teologiczne subdyscypliny tylko we wzajemnym powiązaniu pozostają ortodoksyjne i prowadzą do prawdy, pneumatologia jednak jest „wiążąca” tym bardziej, że dotyczy Tego, który w swojej istocie jest komunią, jednością. Wewnątrztrynitarna „pozycja” Ducha Świętego wyjaśnia strukturę całej rzeczywistości (w tym rzeczywistości ludzkiej, osobowej, wraz z wiarą): to, co duchowe uspójnia byt, jednoczy, a nie dualizuje, dzieli. Jednoczy nie przez zaprzeczenie tożsamości (specyfiki doczesnej, cielesnej, historycznej), jak chciałyby niektóre herezje czy ideologie, lecz przez tworzenie więzi (komunii). Tak jak Duch zawsze działa w związku (komunii) ze Słowem Wcielonym, tak chrześcijańska duchowość pozostaje zawsze osadzona w historycznej postaci Kościoła, a charyzmat udzielony jest wewnątrz instytucjonalnych struktur. Bliskość z Chrystusem, pokora wobec pokornego Boga jest źródłem prawdziwej duchowości.

2013-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Larry W. Hurtado, Lord Jesus Christ. Devotion to Jesus in Earliest Christianity

Grzegorz Strzelczyk

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2006 | s. 458-460

2006-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Teologiczna i duszpasterska motywacja potrzeby polskiego przekładu dzieła H. Waldenfelsa "O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele dzisiaj"

Jerzy Cuda

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1993 | s. 393-396

1993-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Perspektywy dialogu Kościoła katolickiego z Żydami w świetle synagogalnych przemówień Benedykta XVI

Grzegorz Ignatowski

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 135– 141

There are some researchers and journalists who claim that Benedict XVI is not favourably disposed to the Catholic-Jewish dialogue. The analyses of Pope’s speeches given in the Jewish synagogues, in Cologne – 2005, in New York – 2008 and in Rome – 2010, show that Benedict XVI not only encourages Catholics and Jews to the constructive dialogue but also points out to the questions which have to be deeply examined during the meetings and conversations. The first one is the problem of the common history and the second one is the theological relations between the Church and the Jewish people after the coming of Jesus Christ. To those issues that have not been unresolved he adds also the necessity of the discussion the moral contemporary problems, especially the Decalogue Commandments.

2011-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Znaczenie wiary, Cerkwi i królestwa Bożego w nauczaniu biskupa Hryhorija Chomyszyna

Adam Kubasik

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2006 | Abstrakt | s. 51-61

Obwohl die Zeit des seelsorgerischen Dienstes Hryhorij Chomyschyn fällt für die Zeit der zwei Weltkrieges und sehr komplizierten polnisch-ukrainischen Verhältnissen, trotzdem der griechisch-orthodoxe Ordinarius von Stanislawowo hat von seiner Mission, die ihm Gott anvertraute, nicht vergessen. Die ewige Erlösung seiner Gläubigen stellte er über alle irdischen Angelegenheiten. Chomyschyn lehrte, dass der Gott bestimmte die Ordnung auf der Welt, an der sich die Menschen halten sollen. Wenn der Mensch den Weg eines ehrlichen Lebens wählt, dann bekommt er die ewige Belohnung. Wenn er den Sündenweg wählt, wird er für immer verdammt. Alle Unglücke, die der Gott schickt hinweisen auf seine Barmherzigkeit. Das ist noch kein Versöhnungsfest, aber der Ruf um Bekehrung. Fürchterliche Nation, die Gotteserscheinung nicht versteht. Ordinarius von Stanislawowo betrauerte, dass das ukrainische Volk diese Aufgabe nicht erfüllt, deren die Versöhnung der Schismatiker mit der katholischen Ostkirche war. Chomyschyn aufforderte seinen Gläubigen zur Demütigung vor dem Gott, sich als schuldig zu sprechen und die Buße zu unternehmen. Der Bischof von Stanislawowo mahnte, dass Christus rief den Menschen, zuerst das „Gottesreich” zu suchen. Obwohl das Gottesreich nicht aus dieser Welt ist, trotzdem der Erlöser auch auf der Erde der König ist. Jeder Christ sollte das Kreuz auf seine Schulter nehmen und trotz Strapazen seinen Herrn nachahmen. Der Bischof von Stanislawowo warnte seine Andächtigen vor verderblicher Handlung des Teufels. Vor zweitausend Jahren der böse Geist demoralisierte den Menschen, die zur Kreuzigung Christus führten. Jetzt kämpfte er mit denen, deren der Erlöser zur Führung seinen Angelegenheiten berufen hat. Der Hauptangriff war gegen die katholische Ostkirche überwiesen, um die Erlösung und die Rettung des menschlichen Geistes zu stören. Aber die Höllenpforte hatten keine Möglichkeit die Braut Christus zu überwältigen. Chomyschyn zeigte auch auf die Gefährdung des Zusammenbruchs des Glaubens in der ukrainischen Nation. Lehrte, dass es nicht reicht die Prinzipien des Glaubens zu kennen um sich Gläubig zu nennen. Man sollte auch nach ihnen leben.

2006-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Lekcjonarz mszalny podstawą kaznodziejskiej interpretacji problemów moralno-politycznych

Jan Twardy

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 388-404

Pismo Święte dotyczy wielu zagadnień, a w tym również problemów moralnych o charakterze społeczno-politycznym. Odzwierciedla to w pewnym stopniu Lekcjonarz mszalny, który zawiera między innymi teksty wyraźnie (explicite) lub niewyraźnie (implicite) wskazujące na te problemy. Autor artykułu dokonał próby podziału na te dwie grupy czytań biblijnych, zastrzegając się, że tego rodzaju rozróżnienie perykop może być dyskusyjne, chociaż przejrzyście uwydatnia omawiane zagadnienie. W Lekcjonarzu napotykamy bowiem na wiele innych tekstów o charakterze moralnospołecznym i politycznym, ale wybrano te, które lepiej wyrażają omawianą problematykę i mogą pomóc ludziom sprawującym władzę, politykom w kierowaniu się Objawieniem Bożym. Natomiast wykazy tekstów biblijnych powinny pobudzić kaznodziejów do wiernego i odważnego głoszenia słowa Bożego i aktualizowania go w konkretnych uwarunkowaniach życia społecznego i politycznego. Głosiciel słowa Bożego może jednak narazić się tym politykom, którzy szerzą laicki styl życia, a nawet pod presją swej władzy narzucają go innym. Jezus Chrystus jest najlepszym wzorem odważnego i bezkompromisowego głoszenia Ewangelii i udziela zbawczej mocy kaznodziejom, aby Go wiernie naśladowali.

2015-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Kevin Madigan, The Passions of Christ in High-Medieval Thought. An Essay on Christological Development

Grzegorz Strzelczyk

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | s. 238–239

2023-10-05



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Afrahat Mowa XV – O pokarmach czystych i nieczystych (Demonstratio XV: De distinctione ciborum, PSyr 1, 728-757)

Andrzej Uciecha

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2020 | Abstrakt | s. 345-360

Redakcja tekstu piętnastej w kolejności Demonstratio O pokarmach czystych i nieczystych przypada na lata 343–344. Afrahat ponawia antyjudaistyczne argumenty, za pomocą których podważył wartość rytualizmu praktykowanego przez Naród Wybrany i dowodzi błędnej lektury Starego Testamentu. Źródłem dowodzenia w tej mowie jest autorytet samego Chrystusa, nazwanego tutaj „Święte Usta”. Chrystologicznie sformatowany paradygmat skutecznie neguje sens żydowskiego rytualizmu i możliwość porozumienia z nauczaniem Nowego Przymierza. W wykładzie Afrahata dzielenie pokarmów na czyste i nieczyste stało się bezwartościowe, a motywacja tego nakazu uderza w fundamentalną prawdę o Bogu, Stwórcy wszystkiego. Krytyka Demonstrationes koncentruje się na polemice z judaizmem jako wrogiem zewnętrznym, jednak główną osią dowodzenia Persa jest obrona przed wrogiem wewnętrznym. Autor świadomie ujawnia słabość Kościoła konfrontowanego z babilońskim rabinizmem. Obrzezanie, szabat i reżim żywieniowy wydają się być szczególnie niebezpieczne w oddziaływaniu na tych spośród chrześcijan, którzy dosadnie porównani zostali do ludzi nieświadomych, niedoświadczonych i zdziecinniałych.

2020-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Etniczno-kulturowe styczności polskich i litewskich zwyczajów obrzędowych w pobożności do św. Kazimierza

Vytautas Steponas Vaičiūnas , Alfonsas Motuzas

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2006 | Abstrakt | s. 375-390

Traditional folk devotional practices in nowadays Lithuania are found in the Church calendar, among the prayers, hymns and songs of national feasts, memorable days or additional devotions (Hours of Our Lady, the Rosary of Our Lady and of Jesus‘ Name, performed orally or by singing, Samogitian Calvaries, Stations of the Cross, Lamentations on the Passions of Christ and Mourning Psalms in commemoration of the dead. Among them, there are special feasts of different Lithuanian saints and the blessed. In the course of centuries, Lithuania had a lot of prominent people, wise rulers, brave men or sages. Among them there are blessed archbishop George Matulaitis and Michael Giedraitis who are on the way to beatification, but so far not proclaimed as saints. The only Lithuanian saint is St. Casimir. There are quite a lot scientific theological, historical, art research (iconographic) materials about the cult of St. Casimir either in Lithuania, or all over the world, but practically there no materials about the folk devotions and rituals, concerning St. Casimir. Historical sources claim the cult of St.Casimir to be of local origin, i.e., worshiped only in separate regions, having either historical or neighbouring contacts with Poland. Historical facts confirm that: Pope Clement VIII by his breve (1602 XI 07) raised the feast of St. Casimir in Lithuania and Poland to a higher liturgical degree (sub ritu dublici), in other words, proclaimed his cult as local, i.e., for Lithuania and Poland. His successor, Pope Paul V, made it universal and included St. Casimir’s prayers into the Missal and breviary. In 1636 Pope Urban VIII proclaimed St. Casimir the patron of Lithuania, and allowed his feast to be celebrated with solemn liturgy. That is why he bears the name Magnus Ducatus Lituanus. As there are close Catholic contacts between Poland and Lithuania, the aim of the research is to reveal ethno-cultural contacts of St. Casimir’s devotional practices in Poland and Lithuania. In order to reach the purpose, such tasks were raised: firstly, to reveal St. Casimir’s devotional practices in Lithuania; then, to set the origin of these practices and their intercultural ethnic ties. The research done allows to make such conclusions: firstly, the cult of St. Casimir in Lithuania is of local origin, i.e., he is worshiped in separate Lithuanian regions, having either historical, or neighbouring contacts with Poland (Highlands and Suvalkija); secondly, St. Casimir’s devotions consist of 10 customs. They are: 12 stations of St. Casimir’s pious life, processions with palms; women, hiding their hair and faces under a kerchief and walking afoot as a symbol of chastity; a cloth, that vestured St. Casimir’s relics, put into pieces and venerated; fasting; giving alms to the beggars; lying cruciform on the ground, playing with signal musical instruments and singing of hymns; thirdly, from 10 ritual customs, 6 are of Polish origin, 4 – of local origin, 3 – from the teachings of the Church or the personal life of St. Casimir; fourthly, the most ethnographically rich region is eastern and south-eastern Lithuania (Highlands and Dzūkija): 4 are in Vilnius diocese, 2 – in Panevėžys diocese and 1 – in Kaunas archdiocese. Suvalkija (Vilkaviškis diocese) has got 2 ritual customs. All the ethnographic regions have a common ritual custom – singing of hymns. The fifth thing is ritual customs of local origin: women, hiding their hair and faces under a kerchief and walking afoot as a symbol of chastity, a cloth, that vestured St. Casimir’s relics, put into pieces and venerated. Using of these customs witness the respect and love of Lithuanian Catholics to St. Casimir. The sixth thing is that, during the missions of Jesuit sodality, came solemn processions with the palms in honour of St. Casimir. And the last conclusion is that Polish religious culture influenced Lithuanian folk devotions in forming such ritual customs as: walking of twelve stations, devoted to St. Casimir’s pious life, special prayers, said to his honour, singing of special hymns or other sonic expressions, like playing the signal instruments. The results of the research prove the thesis, that devotions to St. Casimir are the obelisk of Polish and Lithuanian spirituality, a symbol of fights for religious freedom, against paganism, Protestantism, Islam and Orthodoxy. They were influenced by the historical – geopolitical situation, by the Jesuit order in Lithuania with their sodalities, colleges and wide area of their missions.

2006-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Teologia starożytnego Synodu w Sirmium (351 r.) – między ortodoksją a herezją

Włodzimierz Wołyniec

Język: PL | Data publikacji: 26-03-2022 | Abstrakt | s. 29-44

Treścią artykułu jest teologiczna interpretacja dokumentu starożytnego Synodu w Sirmium (Hrvatska Mitrovica w dzisiejszej Bośni) z roku 351. Ponieważ niektóre wyrażenia synodalne wydają się być kontrowersyjne, autor artykułu poddaje te wypowiedzi teologicznej ocenie pod kątem ortodoksji. Podstawową intencją autora jest jednak reinterpretacja synodalnego dokumentu przy zastosowaniu odpowiedniej metody, zmierzająca do ukazania aktualności starożytnej nauki synodalnej.
Współczesna teologia może czerpać inspiracje ze starożytnej nauki Synodu w Sirmium, szczególnie w teologii Wcielenia i w nauce o trynitarnym życiu Boga. Nauka o podporządkowaniu Syna może budzić zastrzeżenia czy nawet ocierać się o herezję, jeśli jednak w synodalnym rozumieniu oznacza li tylko posłuszeństwo i pokorę Syna, to pozwala spojrzeć na misterium Trójjedynego Boga w nowym świetle.

2022-03-26



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Słowo do inwalidów i głuchoniemych w katedrze Chrystusa Króla

Jan Paweł II

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1983 | s. 13

1983-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Ku jedności Kościoła – ekumeniczna eklezjologia Jana Pawła II

Robert Samsel

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 318-329

Sobór Watykański II stał się szczególnym przełomem w Kościele katolickim w dążeniach do jedności chrześcijan. Wypełnieniem w praktyce nauczania soborowego był pontyfikat Jana Pawła II. W niniejszym opracowaniu przedstawiono ów błogosławiony czas troski o jedność chrześcijan w oparciu o trzy zasadnicze punkty. Najpierw przedstawiono w sposób syntetyczny nauczanie tego papieża na temat ekumenizmu – z oczywistych względów podstawowym tekstem źródłowym jest tutaj jego encyklika Ut unum sint. Była ona pierwszym dokumentem wydanym po Soborze Watykańskim II , który w sposób systematyczny podjął tematykę jedności wśród wyznawców Chrystusa, ukazuje przebytą drogę, a także dzisiejszą sytuację ekumenizmu oraz potrzebę jego dalszego rozwoju w perspektywie głoszenia Ewangelii wszystkim narodom. Niniejsza encyklika inspiruje kolejne punkty tego opracowania, dotyczące tematu ekumenizmu duchowego i praktycznego oraz jego owoców w życiu Kościoła i jego misji w dążeniu do trwałej jedności wśród chrześcijan.

2015-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Główne zadania chrześcijańskiej soteriologii w myśli Anzelma z Canterbury

Jacek Kempa

Język: DE | Data publikacji: 30-06-2014 | Abstrakt | s. 62-70

The soteriology of Anselm of Canterbury had a strong influence on theological reflection in the past. In this article we have considered presumed main reason for this state. This major reason is an attempt to explain the salvific action of Christ in a precise and rational way. This account profoundly integrates the most significant elements of the faith of the Church: the radical and universal need for salvation, the unity of God’s justice and mercy, and the uniqueness of the Mediator of salvation. These elements are still relevant also in the contemporary, pluralistic expression of the faith in redemption, that is why Anselm’s teaching may retain its inspiring abilities.

2014-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Kerygmat a wydarzenie w głoszeniu cudów Jezusa

Jan Twardy

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2006 | Abstrakt | s. 319-330

Contemporary homilets of German language area are vividly interested in a message and historical nature of evangelical description of miracles.Like in the Gospels whose character is of historical-kerygmatic nature – similarly in description of Jesus miracles they are closely united and create both the event and the meaning element.In the apostolic preaching the theological interpretation of miracles has been united with their existence and narration. To explain the listeners the contents of miracles in the best way, the preacher ought to distinguish in them a literary form, a kerygmat and an event. If the preacher wants the kerygmat to be understood and still actual, he is obliged to accentuate historicity of miracles of Jesus. In this way, the preacher will be able to act against the tendencies of lay and liberal specialists in religious studies who undermine historicity of the Gospel – also description of miracles.Therefore, looking properly at evangelical description of miracles – and through them – the preacher will be able to bring closer to us the redemptive wonders of Christ who „is just miracle of all miracles” (Alfred Läpple).

2006-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Cura pastoralis w świetle Novo millennio ineunte. Kontekst Roku Eucharystii

Bogdan Biela

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2005 | Abstrakt | s. 63-80

In Novo millenio ineunte John Paul II shows us some concrete elements cura pastoralis for the Church on the beginning of third millenium. It consists of seven words – priorities: hollines, prayer, sacrament of reconciliation, priority of grace, listening to the word of God, preaching the word of God (NMI 30–40). One can say that those are some special words – keys as signs to „create Church a home and a school of communion”. Those „outer tools of communion” are rather useless, if any concret examples follow after them. That is why in searching the way for the Church in Poland, one can connect the following words – priorities: to remember with the perspective of prayer, to forgive with the sacrament of reconciliation to receive with listening to the Word of God, to be grateful with Sunday Holy Mass, to give with priority of grace, to go with preaching the word of God. The key word is faith, becouse without this fundament, there is no Church. Other words it is about transition in our ministry from ministry to evangelisation. That is why our contemporary pastoral theology, or better speaking, theology of evangelization shows „evangelization catechumenical” conception of evangelization, postulating to reread and undertake basic rules of life and christian development from catechumenal institution. Becouse of this, it is very important to understand its fundamental and basic statement of Council, that the whole Church is missionary. It is any surprise then, that in this context II Polish Plenar Council postulates to use already existing expieriences and parishal projects of renewal where a great part are church basic communities. But it is strictly connected – as John Paul postulates in Christifidelis laici – with more strict renewal of parishal structures. But before we start to programme some concrete enterprices, we – as pope says –should spread the spirituality of communion which is mainly „look lodged in Holy Trinity who lives in us and whose light should be seen in faces of people around us” (NMI 43). This look, or as – Holy Father says – contemplation of Christ visage, is able to create new energies, making us enthusiastic in concrete situations. It is also worth to say that contemplating of suffering visage of Jesus on the cross tree „seven words” were spoken. One can say that they are a specific testament giving us a programme of creating our spiritual way of life. That is why it can be very inspiriating to combine seven words of dying God – Man, with words – religious service priorities. It is important for outside tools of communion to not be soulless mechanisms or mistification of communion, but the ways of expressing and development. Celebration of Eucharisty, and mainly its top moment when Pascha of Jesus is personificated also consists those seven elements, which are somehow „shepherd’s heritage” of Jesus. This testament shows a way to christian adultery. It is also Jesus specific metodology making disciples, also strictly connected with „tools of communion” from Novo millenio ineunte, allowing us to spread the spirituality of communion.

2005-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Bernard Sesboüé, Léonce de Grandmaison (1868–1927). Un intellectuel témoin du Christ et apôtre de l’Esprit

Sławomir Zieliński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2016 | s. 269-272

2016-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji "I am what I Do: Establishing My Identity in Christ" (Istituto Maria Santissima Bambina, Rzym, 19-22 września 2024)

Tomasz Gwoździewicz , Aleksandra Kłos-Skrzypczak

Język: PL | Data publikacji: 28-06-2025 | s. 268-271

2025-06-28



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Środki rozwoju świętości ludzi świeckich na podstawie pism biskupa Czesława Domina w latach 1992–1996

Jacek Pawelczyk

Język: PL | Data publikacji: 22-10-2020 | Abstrakt | s. 66-82

Świętość to cel, jaki Pan Bóg stawia każdemu chrześcijaninowi. Aby ów cel osiągnąć, człowiek korzysta ze środków obecnych w Kościele. Na ten temat powstało już wiele publikacji naukowych i przewodników duchowych, m.in.: J. Bochenka Zarys ascetyki, T. Mertona Modlitwa i świętość, Nowy człowiek, T. á Kempis O naśladowaniu Chrystusa czy E. Werona Teologia życia wewnętrznego ludzi świeckich. W niniejszym artykule przedstawiono nauczanie Biskupa Czesława Domina, który w wielu swoich wystąpieniach podejmował temat środków rozwoju świętości. Podczas opracowywania tekstu sięgnięto po metodę porównawczo-analityczną. Wśród środków rozwoju świętości Biskup Domin wyróżnia modlitwę, życie sakramentalne,  walkę ze złem i kult. W swoich wystąpieniach podkreśla wartość modlitwy, zaznaczając, że nie należy wątpić w jej skuteczność i w rozmowie z Bogiem wykazać postawę wręcz natarczywą. Swoją pełnię modlitwa osiąga w sakramentach świętych. Zauważa także, że istotnym środkiem rozwoju świętości jest walka ze złem, którą człowiek ma podjąć poprzez słowo Boże, modlitwę i post. Ostatnią pomocą w dążeniu do doskonałości jest kult Miłosierdzia Bożego, Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła. Słowa biskupa,  bardzo proste i mądre zarazem, są nieocenioną pomocą w dążeniu człowieka do świętości.

2020-10-22



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Il Vangelo della Creazione - la responsabilità dell'uomo per il creato

Commento a Laudato Si’

Giovanna Porrino

Język: IT | Data publikacji: 27-01-2023 | Abstrakt | s. 36-53

Il presente articolo propone un commento alle tre prime sezioni del secondo capitolo dell’enciclica Laudato si', intitolato Il Vangelo della creazione. Papa Francesco vuole offrire ad ogni lettore la grande ricchezza dell’esperienza di vita che emerge dalla Bibbia per metterla al servizio di «un’ecologia integrale» in un dialogo fecondo tra scienza e fede. Per la grande complessità della questione ecologica, è necessario un dialogo multiculturale e multidisciplinare, ricorrendo anche «alle diverse ricchezze culturali dei popoli, all’arte e alla poesia, alla vita interiore e alla spiritualità». Partendo dalla bellezza e bontà della creazione originaria, l’enciclica parla della frattura originatasi dalla disobbedienza primordiale che ha avuto delle conseguenze nella storia umana poiché il presente dell’umanità odierna si radica inscindibilmente nell’inizio e nella scelta tragica della prima coppia umana. In un excursus, che mira ad approfondire dal punto di vista esegetico la questione del dominium terrae cui si accenna nell’enciclica, si analizzano i quattro verbi che, nei due racconti della creazione, parlano dell’azione dell’uomo sulla natura: dominare e soggiogare, coltivare e custodire. Come umanità, siamo invitati da Papa Francesco a riconoscere il valore della creazione come dono e ad ascoltare la voce ferita di tutto il creato, ritrovando il coraggio di risanare le sue molteplici ferite. Così facendo, l’umanità odierna potrà anch’essa elevare inni di lode e di stupore a Dio per la bellezza della sua opera creatrice. Il Pontefice, riassumendo l’insegnamento biblico e teologico, afferma il fine ultimo della creazione: tutte le creature «avanzano, insieme a noi e attraverso di noi, verso la meta comune, che è Dio» (LS 83). Tale disegno è già realizzato in pienezza nel Cristo risorto «fulcro della maturazione universale» (LS 83) dell’intera creazione.

2023-01-27



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Chrystocentryzm w kaznodziejskiej posłudze słowa

Jan Twardy

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2007 | Abstrakt | s. 50-64

Contemporary homiletists in their works on priecher’s homilies stress a principle concentrating them round the main imperative – the Christocentrism. In Polish homiletics of the first half of 20th century under the influence of German homiletics and biblical
and liturgical current one may see that the Christological sermons has been stressed. In turn – under the impact of kerygmatic revival – more and more the principle of the Christocentrism in the post-Vatican II theology and in homiletics based on it has been developped. The Christocentrism is then the main principle that allows to select and put the sermon in a right way. It has its deep biblical justification, arises from the teaching of the Second Vatican Council and post-Vatican II popes’ teaching – especially from the teaching of John Paul II (among others „Redemptor hominis”). The preacher should take under consideration the principle of the Christocentrism while teaching about the faith truths (e.g. about the Church, Virgin Mary and saints, liturgy) and about principles of Christian life. His word ministry will not be then only a dry and abstractive interpretation of doctrine, but through Christ in the Holy Spirit it will lead the listeners to unity with God the Father. The Christocentrism from its nature will force the priest to accentuate the truth about the influence of the Holy Trinity on people lives.

2007-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Kapłaństwo jako wspólnota życia i posługi w Chrystusem. Stała formacja kapłanów

Henryk Muszyński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-1993 | s. 5-18

1993-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Pasja chrześcijańskiego życia. Benedykt XVI – tropy teologiczne

Jerzy Szymik

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2016 | Abstrakt | s. 11-25

Poprzez swoją wieloznaczność pojęcie „pasja” dobrze wyraża charakterystyczny dla chrześcijańskiej wiary, ale też antropologii i filozofii związek miłości z cierpieniem, pragnienia z wyrzeczeniem, życia ze śmiercią. Uniwersalizm chrześcijaństwa, jego modus vivendi, określany już w Nowym Testamencie, a potem przez Ojców Kościoła jako „droga”, jest przekroczeniem ekskluzywizmu poznawczych dróg starożytnej filozofii i gnozy. Prawda okazuje się dostępna nie przez oświecenie wybranych, lecz przez wolny wybór – zgodę na pasję. Na tym polega jej wyjątkowość, królewskość. Chrześcijanin jest zaproszony do współuczestnictwa w pasji życia przez współuczestnictwo w Pasji Chrystusa – Króla, jego cierpieniu i śmierci, gdyż te w istocie są uczestnictwem Boga w pasji człowieczeństwa. J. Ratzinger/Benedykt XVI przekonuje, że poznanie, miłość, wolność – największe egzystencjalne sprawy człowieka – dostępne są jedynie w pokornej zgodzie na to cierpienie. Ono je w doczesnym życiu umożliwia i jest poręką ich realności (prawdy).

2016-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Obcojęzyczne duszpasterstwo migrantów - najważniejsze dokumenty Kościoła

Michał Mraczek

Język: PL | Data publikacji: 28-06-2025 | Abstrakt | s. 178-193

Artykuł przedstawia najważniejsze dokumenty kościoła dotyczące obcojęzycznego duszpasterstwa migrantów. Samo zjawisko migracji istnieje od początków istnienia ludzkości, a wiele odniesień do niego znajdujemy zarówno w Starym jak i w Nowym Testamencie. Kościół od samego początku dostrzegał w migrantach oblicze samego Chrystusa, stąd otaczał ich szczególną opieką na przestrzeni wieków. Co ciekawe, pierwszy dokument który podejmował w sposób całościowy zagadnienie duszpasterstwa migrantów powstał dopiero w roku 1952, a kolejne w 1969 oraz 2004 roku. Ich analiza jednoznacznie potwierdza prawo migrantów do specjalnego duszpasterstwa w ich języku ojczystym. Wyraźnie zauważalna jest m.in.:  następująca ewolucja tych dokumentów w kierunku przesunięcia odpowiedzialności za to duszpasterstwo na poziom lokalnych kościołów, zwiększającej się liczby proponowanych rozwiązań strukturalnych oraz pogłębiania współpracy między kościołami pochodzenia imigrantów a kościołami ich przyjmującymi.

2025-06-28



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Zagospodarowywanie cyberkontynentu – media studenckie duszpasterstwa akademickiego w Polsce

Rafał Śpiewak

Język: PL | Data publikacji: 16-07-2020 | Abstrakt | s. 373-392

Benedykt XVI nazwał Internet „nową areną digitalną” i „digitalnym kontynentem”, wyznaczając jednocześnie Kościołowi pilne zadania, by tę przestrzeń w odpowiedni sposób zagospodarować i przeniknąć duchem Ewangelii. Zdawał sobie sprawę, że „Świat cyfrowy nie jest światem paralelnym ani czysto wirtualnym, lecz dla wielu ludzi, zwłaszcza najmłodszych, stanowi część codziennej rzeczywistości”. Jego myśl rozwinął i pogłębił papież Franciszek w adhortacji Christus vivit. Podkreślił on, że skoro ludzie nie tylko komunikują się w tej przestrzeni, ale stanowi ona dla nich wręcz przestrzeń życia, sprawą pilną jest potrzeba wysłania cybermisjonarzy. Ich zadaniem jest adekwatne dla młodych ludzi głoszenie orędzia Jezusa Chrystusa i przyczynianie się do budowania
wspólnoty Kościoła. Wyjątkowo ciekawym polem do zbadania recepcji nauczania ostatnich papieży są media duszpasterstwa akademickiego w Polsce.
Stanowią one szczególny przypadek mediów studenckich. Wykorzystanie nowych technologii komunikacyjnych wciąż pozostaje wyzwaniem duszpasterskim zwłaszcza względem młodzieży.

2020-07-16



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Jezus Chrystus jako epifania Bożej Opatrzności w ujęciu Wincentego Granata

Jerzy Szymik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2001 | Abstrakt | s. 266-275

.

2001-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Afrahat O pokorze (Demonstratio IX. De humilitate. Patrologia Syriaca I, 408-441)

Andrzej Uciecha

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2014 | Abstrakt | s. 256-266

Mowa O pokorze występuje w akrostychicznie uporządkowanym dziele Afrahata jako dziewiąta po omówieniu zagadnień wiary, miłości, postu, modlitwy, wojen, „synów przymierza”, pokuty i po wykładzie na temat ożywienia umarłych. W wydaniu krytycznym J.Parisot (Patrologia Syriaca I) nosi ona nazwę De humilitate. Redakcja tekstu przypada na lata 336-337. Ideałem pokory jest Chrystus, Jedyny Syn Ojca (īhīdāyā), i On stanowi dla „synów przymierza” wzór do naśladowania. Afrahat szeroko traktuje tutaj kluczowe w jego ascetycznym nauczaniu pojęcia niewinności i sprawiedliwości, identyfikując je z pokorą, umiarkowaniem i czystością.

2014-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Cierpienie duchowe Mesjasza w Ewangelii świętego Jana

Beata Urbanek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2007 | Abstrakt | s. 277-284

The author of the Fourth Gospel wants his readers to believe in Jesus as Messiah and Son of God. As the former one, Jesus fulfills prophetic announcements not only as a King and Judge but also as a suffering servant of YHWH. The article deals with the spiritual aspect of the suffering of Christ during his public activity. There are two main verbs that carry the connotation of that kind of pain: “to hate” (miseō) and “to trouble, to upset” (tarassō) used in the passive form. The Messiah is the object of the world’s hatred and experiences deep emotional agony when faced with the coming hour of his death.

2007-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Droga zawierzenia Jacka Krawczyka (1966–1991)

Andrzej Derdziuk, OFM Cap.

Język: PL | Data publikacji: 06-02-2018 | Abstrakt | s. 157-170

Jacek Krawczyk (1966–1991), studiujący teologię dla świeckich na KUL , osiągnął doskonałość w życiu wiarą, nadzieją i miłością, całym sercem angażując się w służę Bogu i człowiekowi. Otrzymał staranne wychowanie religijne w domu rodzinnym i przez pogłębione życie modlitwy odnalazł drogę swojego świeckiego powołania do świętości, które zostało potwierdzone przez jego heroiczną miłość w służbie chorym i ubogim. Dojrzałość wiary i głębia zaufania wobec Boga wyraziła się przez mężne znoszenie śmiertelnej choroby, w której karmiony sakramentami Kościoła, do końca okazał wierność Chrystusowi. Jacek jest wzorem młodego, nowoczesnego człowieka, który zachowując wrażliwość na piękno i dobro oraz krótko ciesząc się życiem w małżeństwie, konsekwentnie dojrzewał do wieczności.

2018-02-06



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Obraz Boga w teologii Josepha Ratzingera/Benedykta XVI

Jerzy Szymik

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2011 | Abstrakt | s. 435–449

According to Ratzinger/Benedict XVI, the question concerning image of God is both hermeneutic and substantive one: a question about God Himself and the way we can get to know Him, express Him and convey. Thus, it constitutes an initial question of theology. Our current Pope calls for an adequately great image of God (free of any reductionisms) and christocentrically strengthened (Christ is the first and only faithful image of God and His similarity to God - kenosis and cross – is God’s similarity to a man). Paradox, as a verbal tool used to describe the very nature of God, corresponds to the paradoxical character of revelation itself. By revealing Himself, God transcends limitations of human logic and unites in Himself all that was separated by a sin. Maintaining this notion in theology also determines an ethical way of a man, who was created as God’s likeness and it reveals the whole truth about him.

2011-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Doktryna usprawiedliwienia w wybranych dziełach polskich kalwinistów XVI wieku

Piotr Kominek

Język: PL | Data publikacji: 29-10-2024 | Abstrakt | s. 165-176

Przedstawiony artykuł dotyczy zagadnienia usprawiedliwienia człowieka przed Bogiem w Christianae religionis institutio Jana Kalwina oraz w głównych działach wybranych polskich kalwinistów. Zagadnienie to związane jest z doktryną predestynacji, a więc odwiecznego przeznaczenia człowieka przez Boga do zbawienia lub potępienia. Usprawiedliwienie w nauce kalwińskiej związane jest z chrystologią i soteriologią. Ma ono zatem miejsce przed Jezusem Chrystusem, a ściślej mówiąc z miłosierdziem wypływającym z jego Krzyża. Według Kalwina istnieje ponadto ścisły związek między usprawiedliwieniem i uświęceniem człowieka. Zaznaczono, że problem usprawiedliwienia stanowił oś rozważań na Soborze Trydenckim,  z  którego orzeczeń w tym przedmiocie korzystał Kalwin. Prace wybitnych kalwinistów, takich jak Mikołaj Rej, Grzegorz z Żarnowca czy Jakub Niemojewski rozszerzyły analizę doktryny usprawiedliwienia oraz predestynacji.

2024-10-29



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Komplementarność celibatu kapłańskiego i życia małżeńsko-rodzinnego. Refleksja teologiczna

Antoni Bartoszek

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2010 | Abstrakt | s. 317–332

This article tries to find the answer to the question on mutual complementarity of charism of virginity and sacrament of matrimony, provided that charism of virginity is narrowed to clerical celibacy. Presenting, at first place of social context, the approach both to matrimony and clerical celibacy as well, it enabled to notice that at present these two institutions are misunderstood, questioned and non-accepted by many people. That is why it was necessary to remind the basic issues of matrimony which are love and life, and for believers it is a sacrament, and also fundamental meanings of clerical celibacy, namely Christological, ecclesiological and eschatological aspects. Further analyses showed in what way marriage and family life constitutes a base and support for clerical celibacy. It is married couples and families who show, by their lives, the priests – celibates what deep love-agape and responsible care for life are. The last part of the article displays that clerical celibacy has essential influence on spiritual and moral lives of married couples and families, it mainly happens by showing spouses and families the person of Jesus Christ, by deeper understanding of Church community and by reminding of bringing men to eternal life.

2010-12-31



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Przypowieść o kąkolu w pszenicy (Mt 13,24-30.36-43) w duszpasterskiej interpretacji św. Augustyna

Wojciech Kamczyk

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2015 | Abstrakt | s. 101-123

Problem „świętości” Kościoła należy do tych wątków teologicznych, które pomimo upływu wieków zachowują swoją aktualność. Dla św. Augustyna w podjęciu tego problemu niezwykle cenną była przypowieść o kąkolu w pszenicy (Mt 13,24-30.36-43). Choć w jej interpretacji kwestie związane z eklezjologią, a także problematyka herezji, zajmowały wiele miejsca, to jednak w homiliach na pierwszy plan wysuwały się kwestie pastoralne oraz sugestie, jak wobec problemu niedoskonałości i grzechu w Kościele powinni zachować się wierzący. W symbolu ziaren zbóż i chwastów widział kaznodzieja dobrych i złych członków wspólnoty. Owo „wymieszanie” dotyczy każdego kościelnego środowiska, a jego odczuwalność jest wskaźnikiem żywotności wspólnoty. Odrębne miejsce w interpretacji perykopy zajmowali heretycy, którzy sami wykluczali się ze wspólnoty. Zwłaszcza donatyści chcieli widzieć w Kościele wspólnotę wolną od grzeszników, przez co sprzeciwiali się nauczaniu Chrystusa, który wzywał do powstrzymania się od przedwczesnego oddzielenia. Nauczanie pastoralne Augustyna koncentrowało się więc na członkach wspólnoty kościelnej, wśród której znajdowali się dobrzy i źli chrześcijanie. Oburzonych gorszącymi sytuacjami nawoływał do cierpliwości, przebaczenia i tolerancji.
Tych, którzy swoją postawą bliscy byli „chwastom”, wzywał do nawrócenia. „Dobre ziarna” zachęcał do wierności i wytrwałości, przypominając, że na „roli Pańskiej” zawsze możliwa jest zmiana. Osąd postępowania i życia chrześcijan zalecał pozostawić do Dnia Sądu, kiedy to nastąpi ostateczne i bezbłędne oddzielenie, zaś wiernych i sprawiedliwych czekać będzie nagroda.

2015-06-30



Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne

Merylyn McCord Adams, Christ and Horrors. The Coherence of Christology

Grzegorz Strzelczyk

Język: PL | Data publikacji: 05-10-2023 | s. 227–228

2023-10-05