Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta z Ukrainy w obliczu wojny. O działaniach polskich organizacji pozarządowych i administracji publicznej po agresji Federacji Rosyjskiej

Julia Klimczuk , Michał Pręgowski

Język: PL | Data publikacji: 02-04-2025 | Abstrakt | s. 1-22

Niniejszy artykuł został poświęcony międzygatunkowemu aspektowi konfliktów zbrojnych na przykładzie wojny w Ukrainie. Jego celem jest przybliżenie form pomocy niesionej ukraińskim zwierzętom przez polską administrację publiczną i organizacje trzeciego sektora, jak również przedstawienie administracyjno-prawnych uwarunkowań tej pomocy. Działania, o których mowa, dotyczyły przede wszystkim zwierząt towarzyszących przybywających do Polski wraz z rodzinami ukraińskich uchodźców wojennych, jak również zwierząt bezdomnych w Ukrainie. W pracy wykorzystano metodę desk research (analiza doniesień prasowych, analiza zawartości stron internetowych organizacji trzeciego sektora i administracji publicznej), jak również badanie jakościowe w formie 12 wywiadów częściowo ustrukturyzowanych z przedstawicielami organizacji biorących udział w niesieniu pomocy ukraińskim zwierzętom. Autorzy koncentrują uwagę na pierwszych miesiącach działań wojennych z 2022 roku, kiedy zarówno fala uchodźcza jak i zryw pomocowy były największe.

2025-04-02



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Bezdomność psów w Polsce, Holandii i we Włoszech w ujęciu komparatystycznym

Hanna Mamzer , Paweł P. Nowak , Magdalena Ziółkowska

Język: PL | Data publikacji: 27-05-2025 | Abstrakt | s. 1-23

Tekst prezentuje porównawczą analizę sytuacji psów bezdomnych w trzech wybranych krajach: Polsce, Włoszech i Holandii. Celem artykułu jest przeanalizowanie sytuacji bezdomnych w relacji do specyfiki kulturowej danego kraju. Taka analiza ma pomóc zidentyfikować czynniki, jakie mogą pomagać w ograniczaniu zjawiska bezdomności zwierząt, które jest problemem nie tylko ze względu na dobrostan zwierząt, ale też ze względu na dobrostan ludzi. Zwierzęta bezdomne są narażone na choroby, śmierć w wypadkach komunikacyjnych, brak pożywienia, a także na nieżyczliwe podejście ze strony ludzi. Z kolei dla ludzi bezdomne psy generują zagrożenie pogryzieniami, rozprzestrzenianie się zoonoz, konieczność realizowania programów opłacanych ze środków publicznych, a mających na celu ograniczanie bezdomności zwierząt. Największym wyzwaniem w tej sytuacji jest zapewnienie dobrostanu zwierzętom – czy pozostawanie przez całe życie w schronisku jest dla zwierząt lepsze niż bytowanie jako zwierzę bezdomne? Holandia nie ma problemu bezdomnych zwierząt (wszystkie są wyłapywane, umieszczane w schroniskach i przekazywane do adopcji), w Polsce występują nieliczne zwierzęta wolno bytujące, ale jest potężny problem przepełnionych schronisk, w których zwierzęta są zamykane na całe życie. Włochy mają zwierzęta bezdomne wolno bytujące i schroniskowe. Porównanie sytuacji tych trzech krajów umożliwia powielenie dobrych praktyk w zapobieganiu bezdomności zwierząt.

2025-05-27



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Biedne zwierzęta patrzą na ludzi. Na marginesach książki Piotra Krupińskiego „Dlaczego gęsi krzyczały?” Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej XX i XXI wieku

Miłosz Markiewicz

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 239-248

The article presents a reflection on the presence of animals in the Holocaust and in the narratives that
underpinned it. The starting point of this consideration is the book by a Polish literary scholar – Piotr
Krupiński „Why did the Geese Shriek?” Animals and the Holocaust in Polish Literature of the 20th and 21st Century. The author juxtaposes the book with the comic book Maus by Art Spiegelman and the nazi propaganda film The Eternal Jew. The article raises questions about, among others, suffering of animals, a human–animal dualism in the context of the Holocaust, zoomorphism, and controversies over the so called animal holocaust. The author points out that we should remember the human is also an animal, especially at the time of the reflection on the Holocaust, which reveals the issue of „community of death”.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Dostrzegając więcej: sposoby reprezentacji zwierząt innych niż ludzie w audiowizualnych materiałach o wojnie w Ukrainie

Patrycja Chuszcz

Język: EN | Data publikacji: 05-05-2025 | Abstrakt | s. 1-21

Artykuł analizuje, w jaki sposób zwierzęta pozaludzkie są ukazywane w materiałach audiowizualnych związanych z wojną w Ukrainie. Wykorzystując literaturę z dziedziny studiów filmowych i studiów nad zwierzętami, opisuje historyczne powiązania między kinem a wojną, śledząc rolę zwierząt w konfliktach zbrojnych. Poprzez analizę filmów ocenia, w jaki sposób filmowcy wykorzystują zwierzęta do przekazywania wiadomości o wojnie i jak zmieniają się ich reprezentacje. Zwraca uwagę, że zwierzęta pełnią zarówno rolę tła, jak i protagonistów, wpływając na postrzeganie wojny przez widzów. Ponadto omawia, w jaki sposób wojna wpływa reprezentacje zwierząt w filmach, poruszając tematy takie jak uchodźctwo, okupacja i narodowość zwierząt. Artykuł przybliża rolę zwierząt w kształtowaniu narracji wojennych i analizuje możliwość ich upodmiotowienia poprzez audiowizualne dzieła związane z tematyką wojny w Ukrainie.

2025-05-05



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Czy zwierzęta mają język?

Barbara Rode

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 129-142

The belief that only humans use language has dominated in science for years. Linguists are especially sensitive to the notion that animals can use or create language. They argue that all species other than human can communicate but they do not use language, as it is reserved for people only. It is important to notice that animal psychology is a new and still far underdeveloped scientific field. More and more studies are revealing that animals can and do think, feel and communicate in a meaningful way. Recently, new studies have supported the hypothesis that some animals do use language. The communication systems that they use have all or most of the characteristics of a language. Con Slobodchikoff has shown that prairie dogs have grammar, can create language and use dialects in their communication with one another. Their pups learn their language in a similar way as human babies do. This article is meant to question the notion that animals do not use and create language.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwiastuni śmierci, żałobnicy i ostatni towarzysze podróży. Zachowania zwierząt domowych w obliczu śmierci człowieka w polszczyźnie ludowej

Olga Kielak

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 35-45

The subject of the article is a scientific reflection on the behaviours of domestic animals in the face of human death. Using the rich folkloristic and ethnographic material, the author has distinguished three types of roles in which – in folk beliefs – animals are incarnated: (a) death harbingers, (b) mourners, feeling sad and regret after losing a loved one, (c) the last travelling companions. The analysis proved that the roles played by animals in the face of the death of a loved one implement the principle of „solidarity with life” – a key principle of traditional peasant culture, the basis of life and a keystone of existence in the group.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Kobiety, psy i koty. Domowa koegzystencja ludzi i zwierząt w literaturze familijnej

Marzena Małgorzata Kotyczka

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 175-194

The article discusses the issue of living and thinking with pets. The author analyzes examples of popular literature, particularly books addressed to families and women, in order to seek for animal agency in the plot. The thesis is based on an assumption about the special bond between pets and female characters in such novels. Verifying the theory of Yi-Fu Tuan from his book Dominance and Affection. Making of Pets, the article questions pets as an effect of the human tendency to domination over nature and taking comfort in a coherent view of animals. Pets, according to Tuan’s theory, ought to be reflections of human desires and needs. The domination in its roots is male, but its repressive demands involve pets as well as women. This is the premise whereby the special relation between pets and female owners has evolved. That is the reason why it is important to examine the meaning of human-animal relations by considering gender. The space where the bond between women and their pets starts and develops is also significant. The home is the third main character of each novel, and maintains an actually dynamic relation with others.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ćwiczenia z empatii. Wieloryb The Globe w reżyserii Evy Rysovej i Ostatnie zwierzęta w reżyserii Magdy Szpecht w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie

Anna Filipowicz , Anna Jazgarska

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2018 | Abstrakt | s. 309-321

The performances: Wieloryb The Globe and Ostatnie zwierzęta show the whole scale of difficulties that accompany the entering into ethical relationships with the Other. From the point of view of traditional culture, making them is a story of stumbles, mistakes and errors that result in an uncertain encounter at best. The “exercises in empathy” designed by these performances are oriented towards the bottom-up emancipation of the excluded beings, both human and non-human once. According to their creators, it is possible only through education, not through revolution.

2018-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta podczas okupacji hitlerowskiej w opowieściach wspomnieniowych mieszkańców Czeladzi

Antonina Szybowska

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 59-71

Artykuł opisuje życie codzienne w Czeladzi, jednym z miast Zagłębia Dąbrowskiego, w czasie II wojny światowej. Rekonstrukcja roli, jaką odegrały w tym mieście zwierzęta (zarówno jako zwierzęta hodowlane i karmiące, jak i domowe), opiera się przede wszystkim na wspomnieniach zebranych przez autorkę podczas wywiadów z najstarszymi mieszkańcami miasta.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta w czasach kryzysu klimatycznego

Piotr Skubała

Język: PL | Data publikacji: 22-06-2022 | Abstrakt | s. 1-20

Obserwujemy obecnie szóste, plejstoceńsko-holoceńskie wielkie wymieranie. Jednym z istotnych czynników przyczyniających się do dramatycznego spadku różnorodności dzikiej fauny i flory są zmiany klimatu. Ludzkość podjęła walkę ze zmianami klimatu w 1992 roku, kiedy to w trakcie Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro przyjęto Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu. Niestety efektów tych wysiłków nie widać. Wzrost emisji gazów cieplarnianych doprowadzi do wymarcia połowy gatunków na Ziemi do końca wieku. Ograniczenie wzrostu temperatury do 2°C (w stosunku do ery przedindustrialnej) do 2100 roku oznaczać będzie zmniejszenie różnorodności gatunkowej o 25%. Naukowcy przestrzegają, że jeśli nie podejmiemy natychmiastowych działań, czeka nas katastrofalna utrata różnorodności biologicznej. Dzikie zwierzęta kręgowe już dzisiaj stanowią zaledwie 4% biomasy wszystkich kręgowców, dramatycznie niewiele w porównaniu z biomasą zwierząt hodowlanych.

2022-06-22



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Święte zwierzęta (fragmenty)

Tatiana Michajłowna Goriczewa , Alina Mitek-Dziemba , Ekaterina Nikitina

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2017 | Abstrakt | s. 69-81

Fragment nietłumaczonej dotąd książki Tatiany M. Goriczewej pt. „Święte zwierzęta", wydanej w Sankt Petersburgu w 1993 roku. Jej autorka jest jedną z niewielu postaci obszaru rosyjskojęzycznego, zajmujących się łącznie prawosławiem i kwestią praw zwierząt. Dołączony we wcześniejszym artykule komentarz zawiera wprowadzenie do jej poglądów, przedstawiając je na tle panoramy myśli wschodniego chrześcijaństwa. W tradycji tej, odmiennie od teologii zachodniej, wskazuje się na kosmiczny wymiar chrześcijańskiej idei zbawienia oraz możliwość religijnej identyfikacji i uświęcenia zwierząt. Ta interpretacja chrześcijańskiego przesłania pozwala na odmienne spojrzenie na sytuację zwierząt i ich cierpienie we współczesnym świecie, oraz daje podstawy do działania na rzecz ich upodmiotowienia.

2017-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Mieszkańcy „opacznego miniaturowego uniwersum”. Zwierzęta w twórczości W.G. Sebalda

Katarzyna Kończal

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 227-250

The aim of this article is to examine the ways in which the forms and presence of animals are presented in the works of the German writer, Sebald, through selected approaches in animal studies. The article shows that animalistic discourse plays an important, if not central, part in Sebald’s literary imagination, which has gone largely unnoticed by critics for a long time, due to their predominant focus on the issues of memory, the Holocaust, and melancholia. The main subjects of analysis here are the novels The Rings of Saturn and Austerlitz, which are focused predominantly on the issue of human-animal relationships both on a textual and on a visual level. Firstly, the author will characterise the images of animals depicted in Sebald’s prose, then she will examine the animal cartographies, i.e. spaces where the writer locates his non-human protagonists, and in the end, the text will analyse the poetics of contrast and analogy through which Sebald describes the entanglement of the human’s mind in the exploitation of animals. The analysis will demonstrate that the coexistence of humans and animals in Sebald’s works is not linear, but rather creates sophisticated constellations of ostensibly distanced events from various periods and sources. Sebald places an animal’s suffering right at the centre of the turbulent and disastrous history of the 19th and 20th centuries and, through this inclusive gesture of empathy towards non-human animals, strictly breaks with the anthropocentric perspective of writing.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta wobec śmierci

Paweł Pasieka

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 135-152

Jeszcze do niedawna szacowna mądrość utrzymywała, iż przywilejem ludzi jest nie tylko poznawać rzeczywistość przy pomocy rozumu i mowy, lecz żyć ze świadomością własnej śmiertelności. Ranga, jaką nadawano śmierci oraz doświadczeniu umierania wynikała stąd, iż ludzka kultura jest nie tylko na wiele sposobów związana z tym tragicznym doświadczeniem, ale dla wielu wprost z niego wynika. Bez świadomości śmierci nie byłoby kultury i jej trwałych osiągnięć. Jej istnienie stanowi paradoksalny efekt trapiącej nas tanatofobii. Współcześnie istnieje coraz więcej dowodów na to, że zwierzęta również w jakiś sposób doświadczają śmierci. Zmiany w ich zachowaniu i nastroju mogą być motywowane różnymi czynnikami, lecz nie sposób zaprzeczyć, że śmierć innego osobnika nie wywiera na nich żadnego wpływu. Wiele wskazuje na to, że ma on trwały skutek, gdyż uczucia smutku, żalu, a nawet głębokiej depresji będące następstwem tego wydarzenia stanowią ważne czynniki utrwalające łączące je więzi emocjonalne i społeczne. Nawet jeśli ich requiem ma formę skowytu i jęku, to nie znaczy, że jest tylko nic nie znaczącą zmarszczką na oceanie ich bezrozumnego i niezakłóconego trwania.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Nabywanie reakcji unikania jako psychologiczne kryterium zdolności zwierząt do cierpienia

Wojciech Pisula , Klaudia Modlińska

Język: EN | Data publikacji: 20-10-2025 | Abstrakt | s. 1-16

W artykule zaproponowano nowe kryterium oceny zdolności zwierzęcia do cierpienia, skupiając się na kryteriach psychologicznych, w szczególności uczeniu się unikania. To kryterium może umożliwić bardziej kompleksową ocenę cierpienia u różnych gatunków i w różnych sytuacjach. Teoria poziomów integracji wyjaśnia rozwój zachowań unikania i przedstawia prawdopodobny próg poznawczy dla cierpienia u zwierząt. Zwierzęta zdolne do uczenia się unikania są bardziej narażone na cierpienie, ponieważ takie zachowanie wymaga zdolności do tworzenia skojarzeń między bodźcami a działaniami i przewidywania przyszłych zdarzeń, co może prowadzić do awersyjnych stanów emocjonalnych. Proponowane kryterium oferuje obiektywny sposób oceny cierpienia bez polegania na niejednoznacznych terminach, takich jak „świadomość” lub „odczuwanie”, dzięki czemu zapewnia ono szerszą, dokładniejszą metodę oceny.

2025-10-20



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Rewizja polityki uwzględniająca inne zwierzęta. Eva Meijer w rozmowie z Dariuszem Gzyrą i Patrykiem Szajem

Patryk Szaj , Dariusz Gzyra , Eva Meijer

Język: EN | Data publikacji: 17-06-2025 | Abstrakt | s. 1-12

Wywiad z Evą Meijer przeprowadzony przez Dariusza Gzyrę i Patryka Szaja traktuje o politycznych aspektach relacji pomiędzy ludźmi a zwierzętami pozaludzkimi. Jego celem jest ponowne przemyślenie tego, co polityczne, wspólnie z innymi zwierzętami (w przeciwieństwie do zwykłego mówienia "o" polityce zwierzęcej). W trakcie wywiadu podejmowane są następujące kwestie: zwrot polityczny w studiach nad zwierzętami, postępujący rozwój studiów nad zwierzętami na przestrzeni lat, języki pozaludzkie i ich rola w partycypacji politycznej, zalety i wady demokracji liberalnej odnośnie do polityki międzygatunkowej, metoda "od podstaw w górę" w teorii politycznej, polityczne zadania literatury, rola partii politycznych i innych instytucji w zmianie systemowej, zwierzęta jako członkowie klasy pracującej, splątana empatia, która może obejmować nie tylko zwierzęta zdolne do odczuwania, ale także byty niebędące sentientami. 

2025-06-17



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta w rytuałach rosyjskiej czarnej magii w koncepcji Natashy Helvin

Grzegorz Ojcewicz

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-24

Autor podjął problem roli zwierząt wykorzystywanych w słowiańskich rytuałach czarnej magii w aspektach jakościowym i ilościowym przez wskazanie na gatunki, kolorystykę i udział przedstawicieli fauny w krwawych obrzędach ciemnego czarostwa. Polem obserwacji uczynił koncepcję Natashy Helvin przedstawioną w książce Rosyjska czarna magia. W trakcie analizy tego dzieła Autor wyłonił najbardziej aktywne zwierzę, jakim posługują się czarownicy: jest nim czarny kogut. Badacz odpowiedział na pytanie o przyczyny tego stanu rzeczy i podkreśłił bezwzględne uprzedmiotowienie wszystkich zwierząt w praktykach czarnych magów.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Ni kaczka, ni bóbr, czyli słów kilka o dziobaku w symbolice i wierzeniach Aborygenów

Dawid R. Wesołowski

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 85-108

Since ancient times, people have been fascinated by animals. They are such a close element of the biosphere, that it is not possible for them to go unnoticed. Treating animals as sacred beings is one of the primary elements of totemism – belief in kinship with the class of objects (in this case animals). It is clearly visible in the culture of Australian aborigines. The paper presents, through the scope of mystic relation aborigines-animals, the role of platypus in the culture of indigenous inhabitants of Australia. It is also an attempt to fill the gap in the humanist discourse about animals because to this day platypus haven’t had any monographic study in the field of religious studies, cultural studies or even animal studies. By analyzing the stories from the Dreamtime, the text shows the mythical genesis of this mammal, the origin of its characteristic features, and it functions in the life of a tribe, especially in the light of aquatic symbolism.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta powiewające tęczową flagą [Recenzja książki Fransa de Waala Jak się różnimy. Gender oczami prymatologa, przeł. Mikołaj Golachowski, Kraków: Copernicus Center Press, 2023]

Tomasz Pawłowski

Język: PL | Data publikacji: 05-09-2023 | Abstrakt | s. 1-8

The review discusses the latest book by the famous primatologist Frans de Waal entitled Jak się różnimy. Gender oczami prymatologa [Different. Gender Through the Eyes of a Primatologist]. This popular science publication by a Dutch-American author addresses the similarities and differences between primates and humans, especially in terms of how both species approach the issue of sex roles. The review discusses the levels on which the primatologist makes interspecies comparisons, what conclusions he reaches and what significance it has for the discussion about human social roles.

2023-09-05



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Rekiny patrolują tutejsze wody – uprzedmiotowienie zwierząt w sztuce postmodernistycznej

Agata Sitko

Język: EN | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 131-138

 

Rekin unoszący się w roztworze formaldehydu, zawieszony w przestrzeni, unieruchomiony, to zobrazowanie zmienionego sposobu, w jaki zwierzęta mogą być reprezentowane przez sztukę. Z jednej strony Damien Hirst zaproponował całkowicie nowe podejście do kwestii wykorzystywania zwierząt w sztuce, kiedy zaczął wystawiać prace z cyklu Natural History (Historia naturalna), z drugiej strony zupełnie nowy „materiał” został użyty w pracy, którą można zakwalifikować do prac rzeźbiarskich. Rekin przyciągnął uwagę publiczności i mediów, ale Hirst posłużył się też zwierzętami takimi jak krowa, owca czy świnia. Jednakże tytuły jego prac pozostały intrygujące i skomplikowane. Artykuł skupia się na tym, jak zwierzęta, zarówno te martwe, jak i te (ledwo)żywe, stały się częściami prac artystycznych. W artykule omówione zostały wybrane prace jednego z przedstawicieli Young British Artists, aby zaprezentować kwestię uprzedmiotowienia zwierząt w sztuce postmodernistycznej.

Słowa klucze:

Damien Hirst, sztuka postmodernistyczna, ciała zwierząt, obiekt sztuki, uprzedmiotowienie

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Owady okiem przyrodnika i okiem artysty. Ilustracje entomologiczne w Albumach Anselma de Boodta

Julia Czapla

Język: PL | Data publikacji: 24-09-2025 | Abstrakt | s. 1-20

Artykuł stanowi przedstawienie dwóch różnych praktyk opracowywania przedstawień owadów na przełomie XVI i XVII w. To studium prawie 40 rysunków z Albumów Anselma de Boodta (Rijksmuseum) porównujące artystyczne, iluzjonistyczne miniatury ukazujące niewielkie zwierzęta (rysunki Eliasa Verhulsta według rycin Jorisa Hoefnagla) z naukowymi, nieco uogólnionymi szkicami entomologicznymi (autorskie rysunki de Boodta). Zestawienie ich z wcześniejszymi i współczesnymi ilustracjami pozwoli na określenie zmieniających się w XVI w. oczekiwań wobec ilustracji entomologicznych: od iluzjonistycznych niderlandzkich bordiur i niemieckich drzeworytów ukazujących owady wśród ludzi, poprzez uproszczone rysunki, po drobiazgowe, rysowane przy pomocy lupy przedstawienia gatunkowe. Albumy de Boodta są przykładem próby znalezienia równowagi między iluzjonizmem a standaryzacją ilustracji entomologicznej w końcu XVI w.

2025-09-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Opłakiwane zwierzęta domowe. O radzeniu sobie ze śmiercią zwierzęcia w praktyce weterynaryjnej oraz doświadczeniu opiekunów zwierząt

Łucja Lange

Język: EN | Data publikacji: 07-06-2023 | Abstrakt | s. 1-17

The article is written from the first-person perspective as an autoethnographical attempt to describe the experience of loss of a pet companion, a cat, when the decision about euthanasia was challenged and undermined, causing regret and complex feelings about the situation. The author tries to provide explanation for her feelings and for veterinarian behavior, at the same time introducing new kind of veterinarian in-home services for palliative care and euthanasia.

2023-06-07



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

(Re)wizje naturalizmu w świetle badań nad zwierzętami (animal studies). Rekonesans

Dariusz Piechota

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 165-173

The main question discussed in this article is: Can we re-interpret naturalism’s novels or short stories from a non-human perspective? The researchers of animal studies perceive the world as an ecosystem where humans, animals, and plants live in a symbiosis. They also perceive the human as a part of nature. Moreover, with regard to Charles Darwin’s discoveries, it is worth to mention that the theorists of naturalism called the human being an animal. Naturalists introduce a new protagonist into literature called the animal hero. Thanks to animal studies, he is perceived as a subject, not a thing (as was the case earlier). What is more, we can reconstruct different relations between species. One of the most important problems for naturalism and animal studies is empathy towards other creatures. Naturalists, as well as the researchers of animal studies, use different tools to analyse and interpret novels and short stories. First of all, they introduce different narrators in order to be objective. Furthermore, they indicate parallelisms between the human and animal world, they avoid subjective comments, and sometimes they use the strategy called the stream of consciousness to present other creatures’ thoughts.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Impresje o godności zwierząt na przykładzie rozwiązań prawnych Szwajcarii

Karolina Więckowska

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 355-365

The Federal Constitution of the Swiss Confederation does not only guarantee respect for human dignity, but it also states that dignity of living beings is to be respected and protected. This article presents the concept of the aforementioned dignity, followed by an indication of the sources of many interpretation problems which can be caused by this neologism. Furthermore, an attempt was made to answer the question, based on an analysis of the Animal Protection Act provisions, whether the recognition under the law that animals have dignity, will translate into their better treatment, guaranteeing them welfare or decent death. The article also shows the position of the Federal Court in relation to the concept of dignity based on the case of giving permission to carry out animal testing.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Człowiek jest stworzony na podobieństwo Boga, zwierzęta na podobieństwo rzeczy” – dyskurs wegetarianki w powieści Elizabeth Costello Johna Maxwella Coetzee

Agnieszka Stanecka

Język: PL | Data publikacji: 10-04-2024 | Abstrakt | s. 1-15

W powieści Elizabeth Costello autorstwa J.M.Coetzee tytułowa bohaterka, mimo iż jest cenioną pisarką, wydaje się być kompletnie niezrozumiana i nieakceptowana w związku ze swoimi stanowczymi poglądami na temat traktowania zwierząt i spożywania mięsa. Kontrowersyjne opinie poparte wyjątkowo sugestywnymi argumentami i intelektualnymi rozważaniami zawstydzają nie tylko słuchaczy wystąpień publicznych Elizabeth Costello, ale także jej syna, który jest pracownikiem uniwersytetu, na którym kobieta ma wykład. Argumenty i porównania, których używa Costello zawsze wywołują zainteresowanie. Szeroki kalejdoskop dziedzin, jakie Elizabeth Costello stosuje do wyjaśnienia swoich poglądów, daje czytelnikowi możliwość wielopłaszczyznowego spojrzenia na zagadnienie spożywania mięsa, a nade wszystko traktowania zwierząt przez człowieka. Celem artykułu jest omówienie poglądów i dyskursu, jakim posługuje się bohaterka powieści w celu wpłynięcia na odbiorców jej wykładów.

 

2024-04-10



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zgubne skutki wymuszanych relacji międzygatunkowych Refleksje na marginesie książki Larsa Berge’a Dobry wilk

Hanna Mamzer

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2021 | Abstrakt | s. 1-14

Tragedia, która wydarzyła się w 2012 roku w szwedzkim ogrodzie zoologicznym, który oferował jako atrakcję specyficzny produkt, tzw. „Bliski kontakt z wilkiem”, stała się pretekstem do napisania przez Larsa Berge’a książki Dobry wilk. W ramach komercyjnej usługi, odwiedzający mogli wejść na wybieg trzymanych w zoo wilków, ośmiu samców. Wchodzili z opiekunką/nem, jednak udawało się to do czasu. Któregoś dnia, kiedy opiekunka wilków sama weszła na ich wybieg, zwierzęta ją zaatakowały i zabiły. Opisywana sytuacja prowokuje do stawiania licznych pytań etycznych o relacje ludzi i innych zwierząt. Tym samym książka porusza ważne humanistycznie i społecznie zagadnienia, osadzając je w mocno ugruntowanych koncepcjach autorów takich jak Jean Baudrillard czy Michel Foucault.

2021-06-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Sus domesticus w autobiografiach jej ludzkich przyjaciół

Hanna Jaxa-Rożen , Michał Witek

Język: PL | Data publikacji: 14-02-2022 | Abstrakt | s. 1-22

Eric Baratay w swoich publikacjach upomina się o uzupełnienie dziejów ludzi historią zwierząt, przechodzi na ich stronę i próbuje uwolnić historię od jej wyłącznie antropocentrycznego widzenia. Zwierzęta nie posługują się ludzkim językiem, nie potrafią zapisać swoich doświadczeń, by tworzyć wielką historię zwierząt. Mają za to ludzkich przyjaciół. Zabiegiem pośrednim umożliwiającym osiągnięcie wytyczonego przez Barataya celu mogą być opowieści o zwierzętach, ich zapisane biografie w osobistych notatkach ludzi. W artykule zapisane we wspomnieniach Antoniny Żabińskiej, Doroty Sumińskiej i Sy Montgomery historie świnek, tworzące przyczynek do historii zwierząt.

2022-02-14



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Rola obrazów mentalnych w procesie myślenia zwierząt. Czy język jest warunkiem koniecznym myślenia?

Honorata Korpikiewicz

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 109-132

In the article it is argued that the conviction that verbally expressed language (as commonly employed by humans) is necessary for thinking is not justified. Animals have been found to employ various communication systems (languages) and, though these are different from human language, they testify to consciousness and thought. Recent research among autistic people has indicated that they frequently think in images rather than words, and it is suggested that this was the original feature of human thinking and may also be the basis of animal thinking.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Śmierć małych drapieżców – „zwierzęce” pisarstwo Krystyny Kofty

Krzysztof Witczak

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 275-285

The article presents the problem of animal death in the perspective of contemporary posthuman research in the field of animal studies. Manifestations of animal characters were discussed on the example of works by a contemporary Polish writer – Krystyna Kofta. Selected topics from Kofta’s works (Kot, Syf and Pawilon małych drapieżców) serve to illustrate the relationship between the fate of a woman and an animal as victims of patriarchal culture.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Wszystkie zwierzęta są równe… czyli dlaczego zasada etyczna, na której opiera się ludzka równość, wymaga od nas także równego traktowania zwierząt

Peter Singer , Dmitry Kozhevnikov , Magdalena Kozhevnikova

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-9

Exctract from the book Animal Liberation Now (Publisher: New York: HarperCollins, 2023), which shows that despite the growing importance of the animal liberation movement, we still abuse animals on an incomprehensible scale. The book returns to the themes of Animal Liberation – Peter Singer’s groundbreaking work from 1975 and examines how the issues of the animal rights movement intertwine with climate change and social justice. The book is also a voice arguing for a new ethics of our relationship with animals. In the quoted passage, Peter Singer argues for animal liberation and equal treatment of the interests of humans and non-humans. He also describes speciesism as prioritizing the interests of one’s own species. The ethical basis for equal treatment of different species is their shared capacity to suffer.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Czy owad to zwierzę?

Maciej Walczak

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 271-277

The article deals with the analysis of Polish and Russian definitions of the owad / насекомое (“insect”) lexemes. On the basis of these definitions, the author tries to answer the question whether, from the linguistic point of view, insects are perceived as animals or not. It appears that in the majority of the Polish dictionary sources, the insect is not classified as an animal, while the Russian dictionary sources seem to be more consistent in classifying the insect as an animal. According to the author, this may be the result of the fact that the Polish dictionaries reflect linguistic notions of insects and, according to these notions, insects are not animals. On the other hand, the Russian dictionaries rely on scientific premises. These premises assume that an insect is an animal.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Nie tylko „zaczarowana dorożka” – koń w przestrzeni miejskiej XIX-wiecznego Krakowa

Joanna Gellner

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2021 | Abstrakt | s. 1-14

Tematem artykułu jest refleksja na temat obecności koni w przestrzeni miejskiej Krakowa. Zwierzęta te ze względu na swoją powszechną obecność na ulicach miasta stanowią jego integralną część. W tekście poruszona jest kwestia wykorzystania koni jako siły pociągowej w miejskich środkach transportu, straży pożarnej czy służbach porządkowych. Sytuacja koni przedstawiona jest w kontekście rodzącego się ruchu opieki nad zwierzętami, który swoimi początkami sięga XIX wieku. Tak duże wykorzystywanie koni przekładało się bowiem na ogromną skalę nadużyć wobec tychże zwierząt.

2021-06-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Zdychanie” czy „umieranie”? – estetyczny i etyczny wymiar śmierci we współczesnej twórczości dramaturgicznej

Monika Błaszczak

Język: PL | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 237-252

Niezwykle interesującym zagadnieniem na polu literatury okazują się estetyczne i etyczne wymiary śmierci zwierząt. Czy śmierć spokojna, we śnie, w przyjaznym otoczeniu, bez lejącej się krwi, przez to, że jest estetycznie „ładniejsza”, to jest też bardziej etyczna? Jak te dwie kategorie mają się do siebie w perspektywie śmierci zwierząt? Mówi się, że zwierzę „zdycha”, a człowiek „umiera”. Czy mamy poczucie wspólnoty losu ludzkiego i zwierzęcego w obliczu śmierci? Próby odpowiedzi na postawione pytania można znaleźć we współczesnych dramatach, wśród których jednym z najciekawszych z punktu widzenia poruszanego tutaj problemu jest Pawi tren Iwony Korszańskiej. W tekście autorki zwierzęta i ludzie ulegają zrównaniu we wspólnym losie, a ich śmierć nie ulega waloryzacji na zdychanie i umieranie, tylko jest równoważna i równoprawna. W przedstawionych w dramacie performansach społecznych nieodłączna para Eros i Thanatos naznacza życie człowieka i zwierzęcia w tym samym stopniu.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Świadectwo Eliana o rogatych zwierzętach Indii

Elwira Kaczyńska

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-21

W artykule omawia się rogate zwierzęta, opisane przez Klaudiusza Eliana w jego zoologicznym traktacie O właściwościach zwierząt (De natura animalium, XV 15; XVI 20). Elian prawdopodobnie powtarza relację Megastenesa o orientalnych zwierętach, występujących na Półwyspie Indyjskim. Autorka wnikliwie analizuje trzy gatunki zwierząt, wymienione pod lokalnymi (tj. niegreckimi) nazwami: 1) μέσοι, (2) καρτάζωνος and (3) ὑά<ρ>ιναι. Konkluduje, że zoologiczna nomenklatura Eliana jest pochodzenia średnioindyjskiego i odnosi się do trzech gatunków rogatych ssaków takich jak: (1) urial indyjski lub dzika owca orientalna (Ovis orientalis vignei vignei Blyth, 1841); (2) nosorożec indyjski lub nosorożec pancerny (Rhinoceros unicornis L., 1758); (3) gazela indyjska, zwana także czinkarą lub gazelą Bennetta (Gazella bennettii Sykes, 1831).

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Czy (też nie) zwierzęta. Rozważania nad zwierzęcością w poezji Lorny Crozier

Zuzanna Szatanik

Język: EN | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 251-261

Punktem wyjścia dla zaproponowanej tu analizy twórczości kanadyjskiej poetki Lorny Crozier jest dyskusja nad zmianami w postrzeganiu zwierząt, które zachodzą we współczesnej kulturze Zachodu. Granica między człowiekiem a zwierzęciem jest dzisiaj szczególnie płynna, czego dowodem są, między innymi, zmiany w zapisach prawnych regulujących status małp człekokształtnych. Tradycyjna dychotomia człowiek – zwierzę bądź kultura – natura wydaje się natomiast szczególnie interesująca w kontekście kanadyjskim, gdzie dzikość natury postrzegana była przede wszystkim jako zagrożenie, przed którym należy się bronić. Teoretycy „kanadyjskości” ustanawiali więc jednoznaczne granice między naturą a cywilizacją. Lorna Crozier – kanadyjska poetka prerii – postrzega jednak te granice nie jako linie rozłamu, ale jako miejsca spotkań człowieka i zwierzęcia, w których komunikacja między – lub ponad – gatunkowa staje się możliwa.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta w rosyjskich i polskich paremiach oraz frazeologizmach charakteryzujących rozum i głupotę

Maciej Walczak

Język: RU | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 315-329

Obiektem badawczym w niniejszym artykule są rosyjskie i polskie jednostki paremiologiczne i frazeologiczne (przeważnie ludowe) związane z charakterystyką ludzkiego rozumu i głupoty, w strukturze których występują zoonimy odnoszące się do niektórych ptaków i ssaków. Analiza materiału rosyjskiego pozwala zauważyć wysoką frekwencję nazw zwierząt odnoszących się do ptaków, szczególnie do kur i gęsi, które w ludowo-mitologicznym odzwierciedleniu otrzymują szereg negatywnych cech, stając się symbolami głupoty i umysłowego ograniczenia. Z kolei w polskim materiale paremiologiczno-frazeologicznym podobną symbolikę częściej niż w języku rosyjskim przybierają przedstawiciele niektórych ssaków.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Przeciwdziałanie przemocy domowej. Ochrona ofiar-ludzi i ofiar-zwierząt

Sylwia Spurek

Język: PL | Data publikacji: 07-04-2025 | Abstrakt | s. 1-22

Ofiarami przemocy domowej są nie tylko ludzie, ale także zwierzęta domowe, a badania potwierdzają ścisły związek pomiędzy przemocą doświadczaną przez kobiety i dzieci, stanowiące większość ofiar przemocy w rodzinie ze strony partnera lub innego członka rodziny, a przemocą wobec zwierząt domowych. Przemoc wobec zwierząt może przy tym stanowić narzędzie przemocy psychicznej wobec ofiar-ludzi, a jednocześnie może być istotnym wskaźnikiem szacowania ryzyka wobec ludzkiej ofiary. W artykule prezentowane są konkretne wnioski de lege ferenda, postulaty pokazujące, w jaki sposób system prawa polskiego należy uzupełnić o ochronę ofiar-zwierząt, jak również stanowisko polskiego rządu w sprawie tych postulatów. Przedstawiona zostanie również próba uwzględnienia problemu przemocy wobec zwierząt domowych i praw osób dotkniętych przemocą w rodzinie – opiekunek lub opiekunów zwierząt domowych, w regulacjach tworzonych na szczeblu unijnym, w ramach projektu dyrektywy w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, procedowanego w kadencji organów unijnych 2019-2024.

2025-04-07



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Gołębie pod pomnikiem Diderota

Ines Załęska-Olszewska

Język: PL | Data publikacji: 28-12-2021 | Abstrakt | s. 1-17

Gołębie nie są klasyfikowane jako zwierzęta domowe. Bytują one najczęściej w centrach dużych miast, takich jak Paryż. Mieszkańcom kojarzą się z gruchaniem, tańcami godowymi i roznoszeniem chorób. Są tak zwanymi nuisance animals. W twórczości Williama Whartona pełnią one jednak istotne funkcje i możemy analizować je z wielu perspektyw. Są zarówno elementami krajobrazu, świadkami rodzącego się uczucia między Mirabelle i Jacquesem, jak i samodzielnymi bohaterami. W książce Spóźnieni kochankowie obecność gołębi jest wielokrotnie podkreślana przez samego autora. Nieprzerwanie od trzydziestu lat Mirabelle dba o swoich podopiecznych – karmi i leczy ptaki. Jej troska niejako kłóci się z poglądami Jacquesa, któremu gołębie zakłócają wizję twórczą z posągiem Diderota w tle. Losy bohaterów połączą się w najmniej oczekiwany sposób, a wszystkiemu przyglądać się będą ptaki.

2021-12-28



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta składane w ofierze (na podstawie noweli Iwana Szmielowa Słońce umarłych)

Alfia Smirnova

Język: RU | Data publikacji: 25-12-2019 | Abstrakt | s. 203-210

Artykuł zawiera analizę najtragiczniejszego dzieła Iwana Szmielowa – „epopei” Słońce umarłych, opisującego ostatnie chwile wojny domowej w Rosji. Tragizm opowieści, wybrzmiewający w tytule, narasta stopniowo i nasila się wraz z rozwojem akcji, realizując się w motywach przetrwania-umierania oraz zbliżającej się apokalipsy. W obrazie ginącego świata zwierzęta odgrywają wyjątkową rolę, są pierwszymi stworzeniami, które składane są w ofierze – niezależnie od tego, czy są to ptaki (paw, orły, jastrząb, gołębie itp.), czy zwierzęta domowe (koń, krowa, pies, kot). W zrozumieniu ich losów szczególną funkcję pełnią zoonimy, które pozwalają na personifikację każdego ze zwierząt i podkreślają wartość życia wszystkich stworzeń.

2019-12-25



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Asymetria powinności etycznych, czyli o nierównym traktowaniu różnych grup zwierząt w badaniach naukowych

Paweł Koperski

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-24

Zwierzęta należące do różnych grup taksonomicznych traktowane są w badaniach naukowych w bardzo odmienny sposób, bardzo różne są bowiem zakres i powszechność powinności moralnych którymi są one obdarzane. Ptaki, ssaki i głowonogi mają status uprzywilejowany względem pozostałych a ryby zajmują w tej hierarchii stanowisko pośrednie. Ogromna większość obecnych w biosferze zwierząt wciąż pozbawiona jest jakiejkolwiek ochrony podstawowych życiowych interesów. W ostatnich latach empirycznie potwierdzono obecność zaawansowanych funkcji poznawczych u wielu przedstawicieli bezkręgowców. Jednoznacznie nakazuje to porzucenie nawyku traktowania ich jako prymitywnych, niewrażliwych istot, których zachowanie oparte jest wyłącznie na zautomatyzowanych instynktach. Nowe koncepcje etyczne wyznaczają nowy paradygmat w zrozumieniu ich miejsca w sferze moralnych powinności. Szczególne miejsce zdobywa sobie wśród nich koncepcja etyki ewolucyjnie inkluzywnej.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Co łączy i dzieli nazwy odgłosów zwierząt i ludzi?

Piotr Kładoczny

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 271-286

The article provides is a comparison of the names of human and animal sounds, which belong to a larger collection of vocabulary that defines the world of auditory perceptions. The historical, grammatic and semantic regularities are identical to them. Differences are noticed in detailed meanings and in the pragmatic of these names, which includes among other things, a much higher incidence of the names of human sounds. Linguistic relativism is more closely covered by the names of animal sounds. The widespread use of animal names for sounds in relation to humans is accompanied by regular negative value and the expression of contempt against the person designated as sound performer.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Literackie odzwierciedlenie niewoli zwierząt. Czytanie Snu Hannah przez pryzmat Foucaulta

Moumita Bala , Smriti Singh

Język: EN | Data publikacji: 26-05-2025 | Abstrakt | s. 1-24

Ogrody zoologiczne to przestrzenie interakcji między ludźmi a zwierzętami. Uważa się, że zapewniają ludziom ograniczony kontakt z dziką przyrodą i dają przebłysk wrodzonej wspaniałości królestwa zwierząt. Pojawiają się jednak pytania dotyczące stopnia, w jakim zwierzęta są faktycznie widoczne w tych środowiskach. Skłania to nas do refleksji nad kluczowym pytaniem: czy zamknięte zwierzę miejskie, oddzielone od swojego naturalnego środowiska, może naprawdę zagwarantować zrozumienie naturalnego stanu gatunku, zachowując jednocześnie jego podmiotowość? Randy Malamud, Bob Mullan i Garry Marvin dokonują krytycznej oceny sposobu przedstawiania zwierząt trzymanych w niewoli w ogrodach zoologicznych, a także badają obecność kultury ogrodów zoologicznych w społeczeństwach miejskich. Bierna obserwacja zwierząt w zoo sprowadza je do zwykłych eksponatów służących celom rozrywkowym, zamiast pozwolić nam naprawdę docenić je takimi, jakie są. W artykule wykorzystano koncepcję biowładzy Foucaulta w celu interpretacji powieści Sen Hannah autorstwa Diane Hammond jako narracji o zoo, w której Hannah jawi się jako odbiorca biowładzy kształtującej jej poczucie siebie w podwójnej roli: zwierzęcia do towarzystwa i zwierzęcia w zoo. Główne badanie koncentruje się na sprawdzeniu, w jaki sposób tożsamość Hannah jest konstruowana przez antropocentryczny dyskurs dominacji i kontroli nad zwierzętami.

2025-05-26



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Zwierzęta pozaludzkie jako podmioty polityki. Koncepcja zoopolis i jej krytyka

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 253-262

The interests of nonhuman animals within political philosophy have been and are still overlooked and underestimated. Recognition by modern science, and – increasingly – ethics, of the subjectivity and vulnerability of many animals does not extend to recognizing them as anything more than a secondary object of politics. In recent years, however, new concepts have emerged emphasizing the subjectivity and political agency of nonhuman animals. One of them is the concept of zoopolis by Sue Donaldson and Will Kymlicka. It postulates the use of political and legal categories that previously defined only men: citizenship, denizenship and sovereignty. Through citing earlier attempts at politicization of the animal detriment issue, the article presents the major hypothesis of the zoopolis concept and discusses some examples of its previous criticism.

2016-12-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Groźne, przebiegłe i mściwe. Antropomorfizacja bezkręgowców w prozie Dina Buzzatiego

Dorota Karwacka-Pastor

Język: PL | Data publikacji: 24-09-2025 | Abstrakt | s. 1-12

Dino Buzzati, najbardziej znany przedstawiciel dwudziestowiecznego surrealizmu we włoskiej literaturze, był zafascynowany światem fauny i flory, a w swoich artykułach publikowanych na łamach włoskich opiniotwórczych gazet walczył o prawa zwierząt eksploatowanych przez człowieka. Zainteresowania Buzzatiego skupiały się nie tylko na psach i kotach, ssakach i gadach, ale nawet najmniejsze stworzenia, takie jak bezkręgowce, budziły jego szacunek i podziw, stając się tematem opowiadań, powieści, reportaży i felietonów.

2025-09-24



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Lewica i zwierzęta. Śladami krytyki

Dariusz Gzyra

Język: PL | Data publikacji: 26-06-2025 | Abstrakt | s. 1-28

Artykuł jest próbą wstępnego rozpoznania relacji szeroko rozumianej myśli i praktyki lewicowej oraz progresywnej do idei praw zwierząt i postulatów prozwierzęcego abolicjonizmu. Przytoczono i przeanalizowano różnorodne głosy badaczy oraz intelektualistów zajmujących się krytycznie stanem relacji człowieka i innych czujących zwierząt. Opisano podłoże ideologiczne dominujących form myśli lewicowej, a także obecną normę społeczną i wynikający z niej status zwierząt oraz ich wpływ na zdolność klasy politycznej do przyjmowania pozycji radykalnych. Przybliżono strategię zmiany społecznej nazywaną pragmatycznym abolicjonizmem, w ramach której w drodze do osiągnięcia celu ostatecznego akceptowane są niektóre rozwiązania połowiczne. Podano i przeanalizowano zakres postulatów programowych polskich środowisk lewicowych.

2025-06-26



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

COVID i zwierzęta. Zwierzęco-ludzka rodzinność i zwierzęca przestrzeń miejska w czasach pandemii

Lucyna Kopciewicz , Marcin Welenc

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2023 | Abstrakt | s. 1-20

Podczas pierwszej, drugiej i trzeciej fali zakażeń koronawirusem w Polsce autorzy prowadzili badania empiryczne online inspirowane teoretycznym potencjałem socjologii codzienności oraz socjologii katastrof. Jednym z problemów, który ujawnił się podczas realizacji tego projektu, była kwestia zmieniających się relacji ludzi i zwierząt, zmian zachowań zwierząt podczas lockdownu oraz zmian w zakresie zachowania ludzi wobec zwierząt. Interpretacje wyników badań przedstawione w tym artykule dotyczą dwóch sfer: sfery domowej – i zwierząt, które w niej zamieszkują oraz przestrzeni miejskiej – i zwierząt wolnożyjących (także zwierząt bezdomnych, porzuconych). Wyniki badań, zdaniem autorów, przyczyniają się do poszerzenia wiedzy o ludzko-zwierzęcej rodzinności oraz wiedzy o ekosystemach miejskich i możliwościach ich kulturowo-przyrodniczej eksploracji.

2023-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Bóg-człowiek, bóg-zwierzę. Zwierzęce twarze religii

Alina Mitek-Dziemba

Język: PL | Data publikacji: 23-12-2015 | Abstrakt | s. 29-36

The aim of this short article is to discuss the state of research in a field which attempts to combine animal studies with theology and religious studies, and to map its discourse, tentatively called “critical ecotheology” and construed as environmental ethics accompanied by a religious inspiration and theological justification which is derived from dogmas and religious attitudes of different world religions. The attempt at providing a theoretical framework for ecotheology was inspired by the pioneering work of scholars who came in September 2014 to Bonn, Germany, for a conference on human-animal relations in religious traditions. The problems brought up by their presentations provoked a discussion of the presence of animals in the thinking, practices, and rituals of various religions and their theologies, highlighting the role of religious culture in negotiating different senses of the animal. The article concludes with the idea that a review of religious and theological issues from the perspective of animal studies may lead to the revision of many concepts and theoretical paradigms within the history and anthropology of religion, while helping to articulate the significance of animals and the need for their protection in the activity of religious groups and individuals.

2015-12-23



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

„Zaszczute wilczęta”, „zagubione owce”, „robactwo” i „jad nienawiści” – zwierzęta w sowieckiej propagandzie walczącej z religią

Tomasz Bugaj

Język: PL | Data publikacji: 29-12-2020 | Abstrakt | s. 109-123

In the scientific study, the images of animals, which function in the texts, were examined. Propaganda created in the Soviet Union. They were targeted at a specific group social – people who share the view into the existence of God. Propaganda in its content referred to the Slavic folklore. Monsters, hyenas, jackals, rodents, hydras and insects serve the creators to introduce “aliens” or “enemies.” Based on the analysis of metaphors, comparisons, compounds phraseological and other means of expression are presented in a way that discredits how people are discredited, and so are the animals. Stereotypical perception of living beings, disdainful attitude towards them and prejudices had an impact on inducing certain attitudes and behaviours (anxiety, disgust, hatred) in the recipients, which in the end strengthened the process of stigmatization, discrediting and marginalisation. Soviet propaganda, using images of animals perceived as beings with much lower statutes. It has contributed to the social exclusion of religious groups and strengthened the power of stigma, that’s already been given to some living organisms.

2020-12-29



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Splatając to, co ludzkie, i to, co zwierzęce. Kilka uwag o utworach Żabińskiej i Pufelskiego

Szymon Kamiński

Język: PL | Data publikacji: 06-09-2024 | Abstrakt | s. 1-14

Artykuł skupia się na przemianach, jakie zachodzą w ramach ogrodów zoologicznych, zatracających swój antropocentryczny charakter. Wpływ na to mają nowe, etyczne podejścia osób, działających w ramach tychże instytucji. Analiza dotyka również świadomości dyskryminacji pewnych grup ludzi i wpływie tego na opresyjny sposób traktowania zwierząt. Splecenie losów ludzi i nie-ludzi sprawia, że ich losy są podobne. Nawiązują do tego twórcy literackich świadectw. Za pomocą swojej twórczości i wcześniejszych działań próbują dokonać subwersji, pozwalającej na zmianę znaczeń oraz humanizacji ludzkich i zwierzęcych podmiotów. Za podstawę wywodu przyjęto prozę Antoniny Żabińskiej „Ludzie i zwierzęta” (1968) oraz pamiętnik Patryka Pufelskiego, „Pawilon małych zwierząt” (2022).



2024-09-06



Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

Nino De Vita: poezja sycylijska między dialektalnością a zwierzęcością

Paulina Malicka

Język: PL | Data publikacji: 24-12-2016 | Abstrakt | s. 177-186

The purpose of this article is to draw attention to the issue of human-animal relationships in con- temporary works of poetry and prose by Nino De Vita (b. 1950) – a Sicilian born in Marsala, for whom the local dialect of Cutusìu contrade becomes the language of expression. The author leaves out of his writings anthropocentric models and introduces into them narratives concerning various forms of life marked by common and indivisible history. Both animal and human characters share similar fates, experience the same emotions, reciprocate feelings, suffer and feel fear. Still, what unites the human and animal world most is the language, or rather the dialect, of Marsala – a com- mon channel of interspecies communication. The expression of the animal nature in people who wish to most spontaneously and sincerely express their own emotions and moods, resorts to dialectal sound, the mother tongue, characterized by great intimacy but also violence. Finally, the dialectality and animality of Nino De Vita’s work involve going beyond the boundaries, tracking and leaving traces as well as marking the territory for fear of loss and being left. This poetry is written in the name of ‘another him’ and for him.

2016-12-24