Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 24–37
The mid-third century persecutions of Christians spread over the entire Roman Empire. Thank to Cyprian’s correspondence, we are familiar with their course and the developments in the African church after their termination. After the persecutions ceased, Cyprian commenced the process of reconciliation in the Church, establishing the rules for the reinstatement of the lapsed. He argued against the practice of recommendation letters issued by the Confessors on the one hand, and against the rigorists who denied the fallen any possibility of returning to the Church on the other. The Confessors pointed to their unique relationship with the crucified Christ resulting from the tortures they had withstood. The rigorists claimed that only baptism cleansed heavy sins, including the denunciation of Christ, therefore, it is impossible for the Church to forgive those sins again after baptism. Cyprian adopted the following principle: ecclesiastical communion may be offered, but it has to be preceded by penance, and it is only the bishop or priests acting on his behalf that have the right to grant it. He justified the possibility of restoring the lapsed by claiming that the Church was a community of repenting sinners. Granting the ecclesiastical communion is without prejudice to the Lord’s decision at the Last Judgment, but it gives hope and support to the sinner, so that he may persevere in his penance. Cyprian’s objection against Confessors granting ecclesiastical communion – the practice that was well established in the Church and considered as lawful – resulted directly from his understanding of the Church as a community gathered around the bishop. As the successors of the Apostles, bishops are depositaries of the gifts and executors of the commands which Christ has left to His Church. Reinstating the lapsed, they act on behalf of the Church, without invoking their personal merits, as the Confessors did.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 182-202
Nowa ewangelizacja to nie jedynie kwestia metody i stosowanych środków, a więc domena teologii pastoralnej i samego duszpasterstwa, ale w dużej mierze rzeczywistość domagająca się refleksji dogmatycznej. W tym kluczu należy odczytać adhortację apostolską papieża Franciszka Evangelii gaudium. Nowa ewangelizacja zasadza się na odnowionej eklezjologii, która w prezentowanym dokumencie otrzymuje konkretne wskazówki papieskiego nauczania. Ma to tym większe znaczenie, że tekst ten stanowi wyraz głównych założeń pontyfikatu Franciszka. Kościół ukazany w Evangelii gaudium to wspólnota ewangelizująca i wciąż ewangelizowana, a podstawowa jej opcja to zaangażowanie misyjne. Kościół żyje dla Dobrej Nowiny, a jej głoszenie stanowi nieodzowny element jego tożsamości. Papież ukazuje cały Kościół, a więc duchownych i świeckich, jako podmiot ewangelizacji. Dotyczy to różnych wymiarów – pasterze i wierni, kobiety i mężczyźni, rodziny, młodzież, diecezje i parafie. Szczególne znacznie przypisuje małym wspólnotom. Jednocześnie cały Kościół i ochrzczony indywidualnie, niezależnie od powołania i funkcji, potrzebuje ciągłego przyjmowania Ewangelii i nawracania się według Słowa Bożego. Nie jest to tylko kwestia osobistej czy wspólnotowej moralności. Franciszek wzywa Kościół do nawrócenia pastoralnego. Oznacza ono po pierwsze radykalne skoncentrowanie się na orędziu zbawczym. Z tego wypływa odważna rewizja zwyczajów, praktyk, podejmowanych działań – ocena ich skuteczności, zasadności we współczesnym świecie, przede wszystkim w aspekcie bezapelacyjnego ukazywania Jezusa i Jego orędzia. Evangelii gaudium ukazuje kondycję Kościoła, jego mocne i słabe strony. Nie zostawia jednak tylko samego opisu – wskazuje na drogi wyjścia z kryzysów i pomnożenie dobra, które jest bogactwem Kościoła. Tekst bowiem wyraża optymistyczną wizję świata, Kościoła, ewangelizacji. Dzieje się tak zawsze wtedy, kiedy ochrzczeni koncentrują się na Jezusie, a rozwijany zapał misyjny prowadzi do doświadczania prawdziwej radości. Główne kierunki dla postrzegania Kościoła, który jest ewangelizowany i ewangelizuje oddają krótkie sugestywne wezwania papieża Franciszka: „Nie pozostawmy ich [tj. ubogich] nigdy samych”, „Nie pozwólmy się okradać z misyjnego entuzjazmu!”, „...nie pozwólmy się okradać z radości ewangelizacji!”, „Nie pozwólmy się okraść z nadziei!”, „Nie pozwólmy się okraść ze wspólnoty!”, „Nie dajmy się okraść z Ewangelii”, „Nie ograniczajmy ani żądajmy kontroli tej siły misyjnej!”, „Przyjmijmy wzniosły skarb objawionego Słowa”, „Nie bądźmy na uboczu tego marszu żywej nadziei”.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2015
|
Abstrakt
| s. 304-317
Teologia feministyczna, dążąc do wyzwolenia kobiet w świecie i Kościele, często podejmuje kwestię hierarchii w Kościele. Wynika to z faktu, że dyskryminacja kobiet w Kościele jest w tej perspektywie najbardziej widoczna. Wydaje się, że dwoma najważniejszymi postulatami poprawy pozycji kobiety w Kościele i równości wszystkich członków Kościoła są zmiana postrzegania urzędów kościelnych (jako służby, a nie dominacji) oraz ordynacja kobiet. Postulaty te są od siebie nawzajem zależne. W niniejszym tekście szczególnie gruntownie przyjrzymy się drugiemu z nich. Przedstawimy argumenty wysuwane przeciw i za ordynacją kobiet. Zwrócimy również uwagę na istotną dla wyzwolenia kobiet kwestię języka, stosowanego w opisie Boskiego misterium. Według teolożek feministycznych jedynie język inkluzywny otwiera drogę do postrzegania kobiet jako tak samo bliskich rzeczywistości Boga, jak mężczyzn. Ukażemy również teologię feministyczną jako kontynuatorkę pewnych soborowych koncepcji eklezjologicznych oraz jako teologię będącą w pewnym sensie owocem Soboru Watykańskiego II .
2015-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2011
|
Abstrakt
| s. 529–546
Community of a person with God in Christ is the basis of creation in the Church and through the Church a new interpersonal community. This is related closely to the fact of a reinvention and reminding by Vaticanum II and a post-council Magisterium Ecclesiae that the Church making a pilgrimage on the earth develops as a brotherly community of all the faithful and at the same time as a community of local Churches. Such a vision of the Church is most of all a consequence of viewing the Church as a complex reality. This una realitas complexa is in the documents of the Second Vatican Council described as unity or a catholic fullness and even “holy mystery of unity”. This unity does not have its counterpart in lay communities. Its outstanding character comes from the fact that it refers to a divine-humane reality and its result is unity in multiplicity. On this awareness of a teandric character of an ecclesiastical reality Vaticanum II builds up its lecture on the internal structure of the Church as a diverse unity. This is a unity in a diversity of the faithful and a unity in a multiplicity of local Churches which centre is Christ-the Head represented by the community of pastors with the bishop of Rome. Not only this multiplicity and diversion does not disturb unity, but give it a character of communion. Hence the major thesis of of the post-council ecclesiology is based on the statement that the Church is a gathering that is shaped in a diversity of the faithful (communio fidelium), unity in the multiplicity of local Churches (communio ecclesiarum) and a gathering gathered round Christ represented in the power of the Spirit by a community of the pastors (communio hierarchica).These three realities in the post-council ecclesiology are perceived as the basic dimensions of the internal structure of the Church: charismatic, universal-and-local as well as hierarchical.
2011-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2015
|
Abstrakt
| s. 283-303
Sobór Watykański II stał się ważnym światłem dla Kościoła w jego wewnętrznej odnowie oraz w ukierunkowaniu na wielowymiarowy świat. Wyrażają to 4 konstytucje, 9 dekrety i 3 deklaracje. Konstytucja Lumen gentium ukazuje Kościół w następujących kategoriach: misterium, sakrament zbawienia, Lud Boży, rzeczywistość boskoludzka, hierarchiczno-charyzmatyczna, o różnych stanach na drodze ku eschatologicznemu spełnieniu, gdzie ikoną wierzących jest Maryja. Sobór pokazał też ważną rolę świeckich w tożsamości Kościoła. Ta nowa wizja nie była jedynie kosmetyczną zmianą formy wyrażania treści wiary, lecz nowy samorozumieniem Kościoła, zakorzenionym na gruncie biblijnym i patrystycznym. Jednocześnie pewne kwestie domagają się dalszego pogłębienia i dookreślenia: relacja urząd Piotrowy a kolegium biskupów, kolegialność biskupów, relacja urząd a charyzmat w praktyce, forma odpowiedzialności świeckich w Kościele. Sobór Watykański II odważnie pokazał, że realną jest zasada Ecclesia semper reformanda. Kościół prowadzony przez Ducha Świętego przemienia się, udoskonala, nawraca, odrzuca to, co nie jest istotą wiary, a jedynie ludzką formą, dobrą w konkretnym czasie i miejscu. Nie ma więc zgody na rewolucję, ale na oczyszczanie i rozwój.
2015-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2007
|
Abstrakt
| s. 405-421
The following article is an attempt to reconstruct the history of church collections of books, especially those belonging to the Polish monastries and parishes which were within the Austrian partition on the turn of the 19th century. The most drastic annihilation of the church libraries in Galitia and Lodomeria was done by the Josephian politic. In these times some orders and other “non-priestly” benefices were annulated. Those church institutions and their collections of books were sentenced for annihilation. The research aim of the article is to follow the history of church libraries belonging to the annulated monasteries. The problem will be illustrated by the history of the church libraries in the years 1780–1815 on the area of Lwów Archdiocese in Latin order.
2007-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2005
|
Abstrakt
| s. 63-80
In Novo millenio ineunte John Paul II shows us some concrete elements cura pastoralis for the Church on the beginning of third millenium. It consists of seven words – priorities: hollines, prayer, sacrament of reconciliation, priority of grace, listening to the word of God, preaching the word of God (NMI 30–40). One can say that those are some special words – keys as signs to „create Church a home and a school of communion”. Those „outer tools of communion” are rather useless, if any concret examples follow after them. That is why in searching the way for the Church in Poland, one can connect the following words – priorities: to remember with the perspective of prayer, to forgive with the sacrament of reconciliation to receive with listening to the Word of God, to be grateful with Sunday Holy Mass, to give with priority of grace, to go with preaching the word of God. The key word is faith, becouse without this fundament, there is no Church. Other words it is about transition in our ministry from ministry to evangelisation. That is why our contemporary pastoral theology, or better speaking, theology of evangelization shows „evangelization catechumenical” conception of evangelization, postulating to reread and undertake basic rules of life and christian development from catechumenal institution. Becouse of this, it is very important to understand its fundamental and basic statement of Council, that the whole Church is missionary. It is any surprise then, that in this context II Polish Plenar Council postulates to use already existing expieriences and parishal projects of renewal where a great part are church basic communities. But it is strictly connected – as John Paul postulates in Christifidelis laici – with more strict renewal of parishal structures. But before we start to programme some concrete enterprices, we – as pope says –should spread the spirituality of communion which is mainly „look lodged in Holy Trinity who lives in us and whose light should be seen in faces of people around us” (NMI 43). This look, or as – Holy Father says – contemplation of Christ visage, is able to create new energies, making us enthusiastic in concrete situations. It is also worth to say that contemplating of suffering visage of Jesus on the cross tree „seven words” were spoken. One can say that they are a specific testament giving us a programme of creating our spiritual way of life. That is why it can be very inspiriating to combine seven words of dying God – Man, with words – religious service priorities. It is important for outside tools of communion to not be soulless mechanisms or mistification of communion, but the ways of expressing and development. Celebration of Eucharisty, and mainly its top moment when Pascha of Jesus is personificated also consists those seven elements, which are somehow „shepherd’s heritage” of Jesus. This testament shows a way to christian adultery. It is also Jesus specific metodology making disciples, also strictly connected with „tools of communion” from Novo millenio ineunte, allowing us to spread the spirituality of communion.
2005-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
23-10-2020
|
Abstrakt
| s. 99-112
Papież Franciszek buduje swoją eklezjologię wokół stwierdzenia, że Kościół jest wspólnotą uczniów Chrystusa posłaną do świata, aby głosić Dobrą Nowinę. To głoszenie powinno zawsze zachować w sobie dynamikę kerygmatu. Wspólnota uczniów jest wspólnotą ludzi słabych, grzesznych, wierzących w Chrystusa i nawracających się. To nawrócenie winno owocować także przemianą struktur kościelnych. Świat, do którego Kościół jest posłany, jest kochany przez Boga. W każdym człowieku, również zanim dotrze do niego Ewangelia, działa łaska Boża. A więc Kościół nie musi być w centrum, aby wiernie wypełniać swoją misję. Takie rozumienie wspólnoty, jej misji i świata jest punktem wyjścia do interpretowania wszystkich sytuacji, w jakich dzisiaj żyje Kościół. Szczególnie interesujące są refleksje o mieście jako miejscu życia i ewangelizacji, któremu Kościół powinien poświęcić wyjątkowo dużo sił.
2020-10-23
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 105–119
The purpose of this paper is to present the process that led the principle of solidarity, initially pointed against the Church and her essential value of charity, to be gradually incorporated into the social teaching of the Church, and become one of her fundamental principles and values. In particular, the origins of the principle and an important role of pope Pius XI at the beginning of the process are underlined, all the more since his contribution into social teaching is neither well known nor appreciated. The importance of the conception and principle of solidarity in the social teaching of the Church has grown over the last few decades and is now uncontestable. Nevertheless, to be reminded of the beginnings of this process make us aware that the social teaching needs continually to face the reality of the modern world with an open mind and free from fear.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2020
|
Abstrakt
| s. 322-338
Celem prezentowanego artykułu jest synteza połączona z analizą przykładów nauczania Jana Pawła II ukazujących zagadnienie miłosierdzia jako serca życia i misji Kościoła. Zmierza do ukazania aktualności postulatu papieża, by z głoszenia i praktyki miłosierdzia uczynić oś misji Kościoła, a w dalszej konsekwencji, by miłosierdzie uczynić podstawą stosunków międzyludzkich. W dwóch częściach artykułu najpierw ukazane są wiara oraz świadectwo Kościoła, a następnie przedstawiona jest analiza miłosierdzia jako przedmiotu doświadczenia Kościoła, jego orędzia (głoszenia) i form świadectwa. W ramach części poświęconej wzywaniu miłosierdzia ukazane są najpierw potrzeby i problemy świata współczesnego, a następnie miłosierdzie jako zasadnicza odpowiedź n a n ie. Finalnie prezentowany jest problem stałego wysiłku nawrócenia jako przejawu miłosierdzia i gwaranta realizacji postulatów miłosierdzia. Przedstawiana analiza prowadzi do wniosku, że temat miłosierdzia obecny w nauczaniu Jana Pawła II stanowi stały i aktualny punkt odniesienia i powinien być realizowany poprzez wiarę i praktykę miłosierdzia w życiu i misji Kościoła.
2020-06-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
IT
| Data publikacji:
29-10-2024
|
Abstrakt
| s. 143-151
Niniejszy artykuł prezentuje wyniki analizy znaczeń terminów „synodalność” i „synodalny” w dokumencie Kościół synodalny w misji stanowiącym sprawozdanie podsumowujące I sesji synodu o synodalności, czyli XVI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów (28.10.2023). Użycie badanych terminów cechuje niewielka jednoznaczność, zaś faktycznie występujące w dokumencie znaczenia synodalności to: (1) jeden z wymiarów natury Kościoła, (2) styl funkcjonowania wspólnot kościelnych, (3) sposób funkcjonowania określonych instytucji w Kościele, (4) teologiczna zasada hermeneutyczna.
2024-10-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2018
|
Abstrakt
| s. 100-119
Coraz częściej mówi się o pentekostalizacji chrześcijaństwa. Wyraża się ona w rozwoju zborów i Kościołów neopentekostalnych jak i w oddziaływaniu tych wspólnot na tradycyjne Kościoły, także katolicki. Na temat wartości tego zjawiska trwa dyskusja. Zwolennicy zarzutu o pentekostalizację widzą w niej źródło zgubnych dla Kościoła tendencji oraz drogę do zacierania różnic pomiędzy denominacjami. Przeciwnicy, nie negując gdzieniegdzie zaistniałych nadużyć, widzą wymianę duchowych darów. Niniejszy artykuł włącza się w powyższą dyskusję, szczególnie akcentując głos polskich teologów. Autor wyraża przekonanie, że otwartość na nowe wymiary duchowości i pobożności, jak również formy istnienia czy organizacji Kościoła nie oznacza sprzeciwu wobec Tradycji. Idea ciągłości tożsamości katolickiej zawiera bowiem zachowanie całego dziedzictwa wiary, przy jednoczesnym odważnym odnajdywaniu się w tym, co nowe, bardziej odpowiednie dla współczesnego człowieka. Taka nowość wpisuje się w samo jądro Ewangelii, a dla samego Kościoła stanowi możliwość rozwoju. Potrzebny jest tylko solidny fundament doktrynalny, troska o świętość oraz zdrowy rozsądek.
2018-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 93-101
Artykuł Recepcja nauki o Matce Bożej Vaticanum II w wybranych posoborowych publikacjach dokonuje krytyki interpretacji soborowej doktryny maryjnej, zawartej we współczesnych publikacjach. Analiza wybranych wypowiedzi współczesnych mariologów wykazała błędne odczytanie intencji ojców Soboru, ujmując doktrynę maryjną zawartą w Konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium” jako oddzielny traktat. Odseparowanie VIII rozdziału od całości soborowego dokumentu miało negatywny wpływ na współczesną mariologię. Skupienie uwagi na koncepcji Kościoła jako Ludu Bożego doprowadziło do częściowego zniekształcenia perspektywy badań nad kwestią obecności Maryi w tajemnicy Kościoła. Pominięto soborową koncepcję Kościoła jako communio sanctorum, co negatywnie uwidoczniło się na rozwijanej po Soborze mariologii. Artykuł postuluje uwzględnienie zapomnianej soborowej kategorii communio sanctorum jako kategorii hermeneutycznej dla mariologii, co doprowadzi do nowych odkryć oraz do pogłębienia badanych kwestii.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 166 – 176
The young people attacked by confusing informations coming usually from mass media, are exposed for harmful influence of present moral crisis. Often being manipulated, the youth isolate catholic moral values from “things of this world”. Moral values are closed in private life sphere. That is why, according to the catholic preceptors, it’s important to form religious attitudes as constant and solid reference to the God and to the Church. The Church in care for youth interest has consiousness that crisis of identity experienced by the young people during gymnasial school period could negative effect for their religious atmosphere. This situation can have influence for interpersonal relations. It is confirmed by researches that young people have leak references to the God and to the Church. Immature reference to the God has often connection with immature personality, orientated for support in the same age group. Moreover it may be assumed that recede influence of rustic traditional background for forming religious attitudes among the young. References to the God and the Church, being observed among catechized young people, become their personal choice matter.
2011-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2016
|
Abstrakt
| s. 79-96
W dawnych zbiorach śpiewów kościelnych na Górnym Śląsku można wyodrębnić pieśni związane z udzielaniem sakramentu małżeństwa. Są to nieliczne utwory, najczęściej specjalnie oznaczone jako pieśni przed ślubem i po ślubie. Teologiczny przekaz treści tych śpiewów dotyczy głównie jedności i nierozerwalności małżeńskiego przymierza. Przybierają one również formę śpiewanej modlitwy błagalnej o Bożą pomoc dla nowożeńców. Pod względem muzycznym omawiane utwory często korzystają z melodii zapożyczonych z innych popularnych pieśni w formie kontrafaktury, ale zdarzają się również melodie specjalnie skomponowane. Współcześnie wykonywane śpiewy i muzyka instrumentalna rozbrzmiewająca podczas udzielania sakramentu małżeństwa nie zawsze są kształtowane prawidłowo w duchu liturgicznym, nierzadko też mają miejsce zjawiska przenikania muzyki świeckiej do obrzędów kościelnych. Dlatego istnieje potrzeba nowej twórczości w tej dziedzinie śpiewów kościelnych, ściśle odnoszących się do sprawowanych ceremonii ślubnych.
2016-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2011
|
Abstrakt
| s. 373–386
Making solid arguments for the credibility of the Church is necessary especially today because the meaning of the Church is often misunderstood and she is criticised and turned down by some people. In scientific searching the issue of the credibility of the Church some could see the progress in Poland thanks to outstanding theologians, among them R ev. Prof. Jerzy Cuda, who is the pioneer in showing the sense-creative credibility of the Christian Revelation which was clear to John Paul II . Sense-creative argument is actual especially today, when the western culture or doubts in objective and transcendental sense of human life, or shows only ‘partial’ senses which do not answer a question about the final sense and do not satisfy the most important need of human person – the need of full sense. The content of this article has been devided into four parts: foundation of the sense-creative argument, sense of human life, it’s vocative sense and the sense of human life in confront with the so called theodiceal problem.
2011-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 119–136
Article describes life and activity of father Wacław Pyszkowski, during 3 years of being General Dean of Polish Army. This article was focused to show the complicated personality and difficult lifetimes of father Pyszkowski. Before WWII he was involved in patriotic operations during fight for independence. In thirties he has been engaged in antigovernment actions opposite to marshal Piłsudski. Most time of WWII he spent in Great Britain where he was a chaplain in Polish Army on the West. He came back to Poland in 1946 and instantly he started to work for bureau of General Dean of Polish Army, as a vice dean. In 1947 he became general dean. He was one of the priests who collaborated with communist regime. Because of his position, he has been a kind of icon for the other priests who also have been cooperated with government. He was one of the leaders of organization which concentrated “Patriot Priests”. He stood in the forefront battle with church hierarchy which was focused on problems with jurisdiction. Problem was also in observance and the binding force of the concordat which was signed in 1926. During those three years he has written some articles. These texts might be an interpretation of his own social theology. In his theological thinking he has always shared society by two groups. One group is called Folk, and in this group he placed also Jesus Christ. Second group is connected with possessing, and in that group found church hierarchy. The two groups are separated, and they have different purposes. Right place for modern priest is to be always with the Folk, especially when this Folk has de facto authority.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 145-163
Kościół ufundowany jest na wyznaniu wiary w prawdziwego Boga. Z tego powodu ortodoksja, czyli poprawna wiara czy też poprawna chwała Boga, jest dla Kościoła kwestią fundamentalną. Tam zaś, gdzie ortodoksja jest czymś tak istotnym, tam pojawia się możliwość i ryzyko herezji. Tak też było w ciągu całej historii Kościoła, nie inaczej jest również dziś. Przez wieki Kościół zmienił swą praktykę w odniesieniu do szerzących nieprawowierną nauką. W artykule tym ukażemy przykład współczesnej interwencji Magisterium oraz przyjrzymy się poglądom, które zostały uznane za błędne. Przypadek Elizabeth A. Johnson, który poddamy analizie, jest dobrym przykładem tego, w jaki sposób współcześnie przebiegają spory na linii teolog – magisterium Eccelesiae z powodu obszernej dokumentacji tego wydarzenia. Z tego samego powodu (obszerności źródeł) tekst ograniczy się do niezbyt szczegółowego zreferowania poglądów amerykańskiej teolożki oraz ich oceny ze strony Episkopatu Stanów Zjednoczonych. Postaramy się jednak poddać pewnej analizie poglądy, który stały się szczególnym celem krytyki biskupów.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-03-2022
|
Abstrakt
| s. 112-128
Niniejszy artykuł przedstawia trzy fazy ewolucji argumentacji za prawdziwością Kościoła. Pierwszy etap obejmuje dowodzenie eklezjologii apologetycznej, które okazało się jednak metodologicznie niewystarczające i w perspektywie Soboru Watykańskiego II wymagało przebudowy. W następnej fazie dokonała tego eklezjologia fundamentalna, która ponadto sformułowała nowe argumenty metodologicznie zgodne z jej przedmiotem. Trzeci etap jest propozycją autora artykułu. Przedstawia on projekt strukturalnej wiarygodności Kościoła. Jej podstawą jest genetyczny i funkcyjny związek Objawienia i Kościoła, a celem przedstawienie całości argumentacji eklezjologicznej za pomocą wymiarów katolickości Kościoła: wysokości, długości, szerokości i głębokości.
2022-03-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2006
|
Abstrakt
| s. 39-50
The charitably philanthropic work of Lodzki Church has one’s own rich tradition reaching second half of 19th century and is connected with the person of priest Ludwik Dąbrowski – the first ordinary of Lodz diocese established in the year 1920. Activities of the Church in this field entered with golden syllables the history of industrial Lodz, especially during the First World War First, and later in years of the great economic crisis. From the beginning of existence of Diocese the charitably philanthropic work of the Church was developed in four principle forms and was driven by associations and charitable organizations, orders, parish charitable points „Caritas” and by immediate charitable action in cooperation with the laic charitable organizations. From the church organizations in the most vital way acted established by the bishop Tymieniecki in the year 1931 the Committee Mayday for the Poorest under the name „Immediate Meal”. Already in the year 1932 it had at its own disposal 15 kitchens, which daily gave over 6 thousand of meals. In order to unify and stimulate the charitable action, the Committee of Charitable Unions „Caritas” was appointed to live from the initiative of another lodzki ordinary Włodzimierz Jasiński in April 1936. It was composed of the following charitable companionship: Immediate Meal, Committee of Summer Camps, Central Committee „Caritas”, parish departments „Caritas”. The committee had also in view keeping contact with the state institutions responsible for social welfare and wholesome, moreover conquering of material subsidies for charitable aims. The explosion of Second World War put the end of the charitably philanthropic action driven.
2006-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2005
|
Abstrakt
| s. 90-104
The 20th century may be called the age of debate over magisterium. One of the main figures and experts in this debate is an American theologian F. A. Sullivan. His works including Magisterium: Teaching Authority in the Catholic Church, New York 1983; The Church We Believe In: One, Holy, Catholic and Apostolic, New York 1988, and Creative Fidelity. Weighing and Interpreting Documents of the Magisterium, Dublin 1996 are considered classics in contemporary ecclesiology. This article presents Sullivan’s views on the issues of infallibility, ordinary magisterium, and the question of subsistit. The American theologian bases his approach on the historical-critical method and on fidelity of the teaching of Vaticanum II. Like most of the contemporary theologians, Sullivan does not believe in a systematic theology. His ecclesiology is deeply ecumenical and seeks to build bridges between the Church as known in the profession of faith, and the Church of our everyday experience.
2005-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-10-2024
|
Abstrakt
| s. 177-187
Niniejszy artykuł ukazuje symbolikę Krzyża z perspektywy liturgii. Wpierw odnosi się do krzyża jako symbolu, prezentując jego rodzaje oraz historię zastosowań w Liturgii. Aby móc właściwie odczytać sens obecności krzyża w liturgii wydaje się mocno uzasadnionym, aby najpierw przedstawić sam znak krzyża, jego rolę w Kościele pierwszych chrześcijan i jego pochodzenie, a także wielość wyobrażeń i symboli, które w toku dziejów zostało wytworzonych na bazie krzyża. Historycznie ujmując, Krzyż w przestrzeni liturgii zaczęto używać jako procesyjny pod koniec V wieku, zaś samo umieszczenie go na ołtarzu należy datować dopiero na wiek XI. Pierwsze wzmianki o krzyżu umieszczanym bezpośrednio na mensie ołtarza można datować na połowę V wieku, dotyczy to jednak Kościoła wschodniosyryjskiego i brak jest dowodów na podobny zwyczaj w Kościele rzymskim w tamtym czasie. ów zwyczaj na zachodzie pojawi sie później. Krzyż z wizerunkiem Chrystusa umęczonego przypominający mękę Pańską w przestrzeni prezbiterium, zarówno na ołtarzu, jak i w jego pobliżu, jest jasnym i koniecznym znakiem dla każdego wierzącego.
2024-10-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2015
|
Abstrakt
| s. 318-329
Sobór Watykański II stał się szczególnym przełomem w Kościele katolickim w dążeniach do jedności chrześcijan. Wypełnieniem w praktyce nauczania soborowego był pontyfikat Jana Pawła II. W niniejszym opracowaniu przedstawiono ów błogosławiony czas troski o jedność chrześcijan w oparciu o trzy zasadnicze punkty. Najpierw przedstawiono w sposób syntetyczny nauczanie tego papieża na temat ekumenizmu – z oczywistych względów podstawowym tekstem źródłowym jest tutaj jego encyklika Ut unum sint. Była ona pierwszym dokumentem wydanym po Soborze Watykańskim II , który w sposób systematyczny podjął tematykę jedności wśród wyznawców Chrystusa, ukazuje przebytą drogę, a także dzisiejszą sytuację ekumenizmu oraz potrzebę jego dalszego rozwoju w perspektywie głoszenia Ewangelii wszystkim narodom. Niniejsza encyklika inspiruje kolejne punkty tego opracowania, dotyczące tematu ekumenizmu duchowego i praktycznego oraz jego owoców w życiu Kościoła i jego misji w dążeniu do trwałej jedności wśród chrześcijan.
2015-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 45–58
Daughter of Przemysł of Racibórz and duchess of Upper Silesia, Euphemia was one of the holy women of the Piast dynasty. At the age of fourteen, she entered the convent founded by her father, the Racibórz Dominicans, where, with time, she became a prioress. Shortly after her death on January 17, 1359, she became famous for miracles. A strong though local cult soon started to grow around her relics, causing her to be called blessed as early as the 16th century. Today, the Diocese of Opole, in conjunction with the unwavering cult of Eufemia, is seeking the beatification of this holy Piast duchess to officially sanction her holiness. It is frequently the case with many holy royalty, such as Hedwig of Silesia, Cunegund or Yolande, that many posthumous remains undergo an evolution. They start with the typical royal funeral, yet end up buried in shrines dedicated to the veneration of saints. So it was with Euphemia. Initially, as a former prioress, she was buried in a chapel crypt in the church of the Racibórz Dominicans. According to the original plans, the chapel was designed as a mausoleum of the Racibórz line of Piasts; hence Euphemia belonged there by birth. At the end of the 16th century, the existing cult transformed the burial chapel into a shrine, particularly after 1738 when the tomb of Euphemia was adopted to the public cult. The relics of the Piast duchess remained in the crypt until 1821. During the secularization of the convent, they were moved to the church of the Assumption of our Lady. In 1930, thanks to the pastor, Georg Schulz, a neo-baroque burial altar was built for Euphemia. Finally, in the spring of 1945, Euphemia’s altar shared the fate of the entire city and was burned by the soldiers of the Red Army. On one hand, the history of Euphemia’s relics testifies to the intensity of the religious cult she received over centuries; on the other, it places her in the burial tradition of the Piast holy women. The story of Euphemia becomes unique in 1821 when her relics were removed from the shrine destroyed by its new protestant owners and were moved to the church of the Assumption. Today the memory of Euphemia continues to grow.
Przeł. Małgorzata Lekan OP
2011-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
25-01-2025
|
Abstrakt
| s. 54-68
Opublikowanie papieskiej odpowiedzi na dubia w październiku 2023 roku wywołało szereg komentarzy wśród publicystów katolickich w Stanach Zjednoczonych. Wybór przez autora mediów amerykańskich jako przedmiotu badań podyktowany był faktem, iż stanowią one źródło wiedzy o działaniach Kościoła katolickiego, cytowane często w polskiej przestrzeni informacyjnej. Przywołany tekst papieża Franciszka służył wyjaśnieniu wątpliwości rodzących się w umysłach osób o poglądach konserwatywnych, wyrażonych w pięciu pytaniach zredagowanych przez dwóch kardynałów, wspieranych przez trzech kolejnych, co do zgodności nowych rozwiązań pastoralnych Stolicy Apostolskiej z doktryną katolicką. Publikacja Responsa ad dubia spotkała się zarówno z ostrą krytyką przeciwników zmian dotychczasowego sposobu realizowania kościelnej misji, jak i z aprobatą progresywnie myślących katolików, widzących w papieskich posunięciach przykład duszpasterskiego otwarcia Kościoła na osoby dotąd marginalizowane. Podjęcie przez autora artykułu analizy nad pojawiającymi się w amerykańskiej publicystyce komentarzami, ujawniło istnienie zjawiska silnej polaryzacji poglądów katolików w USA na działania papieskie. Scharakteryzowanie argumentacji podejmowanej przez odległe od siebie światopoglądowo środowiska wierzących pozwoliło na ukazanie teologicznych różnic w rozumieniu misji i natury Kościoła, obecnych w myśleniu ich przedstawicieli. Postępujące zróżnicowanie w tak istotnej kwestii rodzi pytanie o jedność katolickiej wspólnoty, a przykład podziału obecnego w Kościele w Stanach Zjednoczonych pozostaje ilustracją podobnych procesów zachodzących w innych krajach, w tym w Polsce.
2025-01-25
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 101-123
Problem „świętości” Kościoła należy do tych wątków teologicznych, które pomimo upływu wieków zachowują swoją aktualność. Dla św. Augustyna w podjęciu tego problemu niezwykle cenną była przypowieść o kąkolu w pszenicy (Mt 13,24-30.36-43). Choć w jej interpretacji kwestie związane z eklezjologią, a także problematyka herezji, zajmowały wiele miejsca, to jednak w homiliach na pierwszy plan wysuwały się kwestie pastoralne oraz sugestie, jak wobec problemu niedoskonałości i grzechu w Kościele powinni zachować się wierzący. W symbolu ziaren zbóż i chwastów widział kaznodzieja dobrych i złych członków wspólnoty. Owo „wymieszanie” dotyczy każdego kościelnego środowiska, a jego odczuwalność jest wskaźnikiem żywotności wspólnoty. Odrębne miejsce w interpretacji perykopy zajmowali heretycy, którzy sami wykluczali się ze wspólnoty. Zwłaszcza donatyści chcieli widzieć w Kościele wspólnotę wolną od grzeszników, przez co sprzeciwiali się nauczaniu Chrystusa, który wzywał do powstrzymania się od przedwczesnego oddzielenia. Nauczanie pastoralne Augustyna koncentrowało się więc na członkach wspólnoty kościelnej, wśród której znajdowali się dobrzy i źli chrześcijanie. Oburzonych gorszącymi sytuacjami nawoływał do cierpliwości, przebaczenia i tolerancji. Tych, którzy swoją postawą bliscy byli „chwastom”, wzywał do nawrócenia. „Dobre ziarna” zachęcał do wierności i wytrwałości, przypominając, że na „roli Pańskiej” zawsze możliwa jest zmiana. Osąd postępowania i życia chrześcijan zalecał pozostawić do Dnia Sądu, kiedy to nastąpi ostateczne i bezbłędne oddzielenie, zaś wiernych i sprawiedliwych czekać będzie nagroda.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
DE
| Data publikacji:
31-12-2016
|
Abstrakt
| s. 390-407
Pełna dynamicznych przemian historia Kościoła na terenie Zaolzia w latach 1938-1945 miała szczególny przebieg z powodu etnicznej różnorodności tego regionu, którą stanowili Polacy, Niemcy i Czesi. Od 1918 Zaolzie znajdowało się pod czeską władzą, a zostało włączone do Polski jesienią 1938 roku w wyniku decyzji podjętej na konferencji w Monachium. Jeśli chodzi o organizację kościelną, stanowiło część dużej niemieckiej diecezji wrocławskiej, znajdującej się pod jurysdykcją kard. Adolfa Bertrama. Zaolzie po włączeniu do Polski znalazło się pod zarządem biskupa katowickiego Stanisława Adamskiego. Istniejące od 1918 roku napięcia w sferze politycznej, wzrosły po roku 1938. Również w katolickich parafiach zdarzały się konflikty, szczególnie podczas niemieckich i czeskich nabożeństw. Po niemieckim ataku na Polskę w 1939 roku Trzecia Rzesza przejęła administrację Zaolzia, wprowadzając ograniczenia dla Polaków i Czechów. W 1940 Zaolzie wróciło do diecezji wrocławskiej. W artykule zostały omówione najważniejsze kierunki przemian.
2016-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 415-430
Celem niniejszego studium nie jest opis doświadczeń, które dotknęły Kościół katolicki w Czechach podczas najsroższych komunistycznych prześladowań. Wydarzenia te są już bowiem zasadniczo omówione. O wiele mniej jest natomiast znany złożony i niejednoznaczny wizerunek samego Kościoła rzymskokatolickiego. Praca ta stanowi próbę przedstawienia tego wizerunku, a także przeprowadzenia namysłu nad nim i jego przemianą, do której doszło w latach 50. i 60. XX wieku. Paradygmatyczną zmianę czeskiego katolicyzmu można scharakteryzować jako proces personalizacji chrześcijańskiej egzystencji, czyli stopniowego przechodzenia od życia wiary opartego na akceptacji instytucjonalnie narzuconych wzorców moralnych i formalnym ich wypełnianiu do życia wiary, w którym chrześcijanin jest traktowany jako ktoś niezastąpiony a jego wiara jest osobista i wewnętrznie związana ze społecznością Kościoła.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
20-12-2023
|
Abstrakt
| s. 222-234
Zmiana ustroju zniosła ograniczenia cenzury stanowiących barierę w prowadzeniu badań historycznych. Kierując się świadomością braku takich niezależnych od autorów barier podjęto analizę treści wybranych polskojęzycznych opracowań przedstawiających dzieje Kościoła katolickiego na Górnym Śląsku. Badania pozwoliły stwierdzić przewagę publikacji wydanych na terenie diecezji katowickiej nad tymi diecezji opolskiej. Zauważono także brak parytet między podejmowanymi zagadnieniami. Prezentowanie problemów w optyce związków z kulturą i dziejami polskimi.
2023-12-20
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 203-218
Ze względu na swój ogromny wpływ na życie i zdrowie ludzi oraz przez zaangażowanie olbrzymich nakładów finansowych, a także oczekiwanie jeszcze większych zysków, rynek leków jest obszarem występowania licznych wyzwań etycznych. Celem niniejszego artykułu jest próba identyfikacji tych zagrożeń oraz propozycja rozwiązania sytuacji problematycznych w świetle zasad etyki personalistycznej i nauczania Kościoła. W związku z tym podstawowe dwa pytania, na jakie należy poszukiwać odpowiedzi można sformułować następująco: z jakimi wyzwaniami etycznymi muszą mierzyć się uczestnicy rynku farmaceutycznego? oraz: jakie rozwiązania tych sytuacji proponuje etyka personalistyczna i nauka Kościoła Katolickiego? Konieczne wydaje się również wskazanie na system prawny oraz zasady rynkowe jako niewystarczające regulatory rynku leków.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
30-06-2014
|
Abstrakt
| s. 144-158
Celem niniejszego artykułu jest analiza aspektów strukturalnych, pragmatycznych, poznawczych oraz stylistycznych gatunku językowego kazania w Parochial and Plain Sermons bł. Johna Henry’ego Kardynała Newmana. Pod względem strukturalnym, kazania Newmana cechuje brak jakiegokolwiek schematu kompozycyjnego, opisywanego przez teorie retoryczne. W Kościele anglikańskim epoki wiktoriańskiej kazania były rodzajem „literatury ustnej”, odczytywanej z ambony podczas nabożeństwa. Od strony pragmatyki językowej, szczególną rolę w praktyce kaznodziejskiej Newmana odgrywał jego przykład życia jako narzędzie komunikacji Słowa Bożego. Kazaniom Newmana towarzyszył rodzaj nadprzyrodzonej atmosfery oraz magnetyzmu pomiędzy kaznodzieją, a słuchaczami. W warstwie poznawczej, Parochial and Plain Sermons stanowią niemalże kompendium dogmatyki chrześcijańskiej, z wyraźnym akcentem na praktyczne zastosowanie prawd teologicznych w życiu chrześcijańskim. Jest w nich także wiele odniesień do życia Błogosławionego. Pod względem stylistycznym, kazania Newmana uderzają prostotą, związaną z tak zwanym „stylem realnym” – Newman używa języka codziennego, unika wyszukanych figur retorycznych, sięgając za to po konkretne przykłady z życia, z Biblii oraz z życiorysów świętych i ojców Kościoła.
2014-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 387-403
Dwa tygodnie po wybuchu II wojny światowej, 13 września 1939 roku, ksiądz kardynał August Hlond podjął decyzję o wyjeździe z Polski. Prymas Polski miał nadzieję, że w większym stopniu przysłuży się sprawom narodu, będąc na obczyźnie, niż pozostając w kraju. Przebywając we Włoszech, a następnie we Francji, dawał on świadectwo sytuacji w Polsce oraz wspierał duchowo i materialnie rodaków na emigracji. Zajął się również organizowaniem opieki duszpasterskiej dla polskich uchodźców na obczyźnie. Aresztowany przez policję niemiecką w 1944 roku nie przystał na propozycję kolaboracji z hitlerowcami. Po prawie sześciu latach nieobecności w kraju, w 1945 roku powrócił do ojczyzny. Celem niniejszego artykułu jest uzupełnienie wiedzy o jego pobycie we Francji w czasie II wojny światowej w oparciu o materiały pozyskane z archiwum Polskiej Misji Katolickiej (PKM) w Paryżu. Zachowane w archiwum PKM w Paryżu materiały pozwalają uzupełnić dotychczasową wiedzę o życiu i działalności księdza kardynała Augusta Hlonda w czasie II wojny światowej. Są również świadectwem szacunku, jakim był on darzony przez przedstawicieli Kościoła we Francji.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
20-12-2023
|
Abstrakt
| s. 210-221
Tekst w sposób chronologiczny opisuje powstawanie i rozwój administracyjnych struktur kościelnych, w zagranicznej, czyli austriackiej, a od 1918 roku czechosłowackiej części archidiecezji wrocławskiej.
Do podziału diecezji wrocławskiej doprowadziły przede wszystkim tzw. wojny śląskie (1740–1763). Większość diecezji, wraz z miastem biskupim – Wrocławiem, znalazła się w granicach Prus. Mniejsza część, obejmująca cały Śląsk Cieszyński i część Śląska Nyskiego - pozostawała pod jurysdykcją państwową Austrii, a później Austro-Węgier.
Zakończenie I wojny światowej doprowadziło do powstania nowych państw, co spowodowało również zmiany w strukturze administracji kościelnej. Śląsk Cieszyński został podzielony pomiędzy dwa państwa – Czechosłowację i Polskę. Administracja kościelna ziem polskich została włączona do nowej diecezji katowickiej, powołanej do życia w roku 1925. Na terenach należących do Czechosłowacji utworzono niezależny pod względem prawnym Komisariat książęco-biskupi dla czeskiego Śląska wschodniego. Podobny, prawnie niezależny komisariat, powstał również na terenie obecnie czechosłowackiego Śląska Nyskiego. Komisarzy dla obu komisariatów mianował arcybiskup wrocławski.
Do w ten sposób ukształtowanej struktury kościelnej istotne zmiany wniosła II wojna światowa. Zaraz po niej, z uwagi na sytuację polskiej części diecezji wrocławskiej, doszło do utworzenia Administracji Apostolskiej Czeskiego Cieszyna. Chociaż zapowiadano możliwość utworzenia odrębnej diecezji, w rzeczywistości nie było to możliwe, ze względu na ówczesną sytuację polityczną. Dopiero w roku 1996, wraz z powołaniem diecezji ostrawsko-opawskiej, struktura administracji kościelnej na tym terenie uzyskała ostateczny kształt.
2023-12-20
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 337–353
Any cleansing from sin has its source in the sacrifice of Jesus – the Only Priest. The sacrifice is of double nature: carnal and spiritual, offered for people in Jerusalem and, at the same time, for heavenly beings in Heaven. The priestly work of Jesus gives validity to the offerings of the Old Testament, is the source of the power to cleanse form sin conferred on the Church, and it will only come to fulfilment with the cleansing of the worst sinner. Thus, the offerings of the Old Testament had the power to cleanse from sin. That power came to an end upon the death of Jesus. For a Christian, baptism is the fundamental, or even the only way to be cleansed. However, one also has a possibility to be cleansed after being baptised, as here, on earth, it is impossible to avoid sin. Origen recognises the cleansing power of all the acts of fulfilling the Gospel, particularly deeds of charity. He also mentions the confession of sins (regardless of canonical penance). Many times he points to the cleansing which can be granted to us as a result of listening to the Word of God. The cleansing can be gradual or instant. Origen discusses canonical penance separately, as something exceptional and difficult that is performed only once. That kind of penance is required in the cases of murder or denying one’s faith. However, Origen emphasises the superiority of spiritual penance over the canonical practice. Those who die in sin face eternal fire and punishment which will be very painful and will complete their cleansing. The homiletic teaching of Origen on sin and cleansing does not aim at full consistency, it’s style is, thus, vastly different from that of the Latin Fathers, who were his contemporaries.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
10-01-2022
|
Abstrakt
| s. 292-299
It seems that modern society does not need to be convinced of the need to educate young generations, especially the need for moral education. Observing the customs that are made more specific in social and family life, one can notice its serious deficit. The dignity of human life is not only a social-moral value, but should be the basis of every educational process.
This article says that it is up to parents to raise the young generation toward values. The text deals with the subject of the dignity of human life, because the concern for young citizens should begin in the prenatal period, which confirms the position of the Catholic Church. Author presents argument that the family is the basic place of raising children. In conclusion, the text says directly to what values the young generation should be brought up.
2022-01-10
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2012
|
Abstrakt
| s. 343-359
Artykuł zawiera analizę sytuacji prawnej, w świetle Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 roku, ruchu duchowieństwa rzymskokatolickiego, animowanego przez władze partii komunistycznej (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza) oraz policję polityczną (Urząd Bezpieczeństwa) w Polsce w latach 1949-1956. Celem istnienia ruchu była swego rodzaju dywersja wewnętrzna w instytucjach kościelnych oraz szerzenie propagandy marksistowskiej wśród duchowieństwa katolickiego i wiernych. Jednocześnie działacze ruchu prezentowali, na łamach własnej prasy, interesujące, nowatorskie koncepcje dotyczące reform w Kościele, czasem nawet prekursorskie wobec zmian, które miał rozpocząć Sobór Watykański II . Liczne przykłady z terenu diecezji katowickiej oraz Górnego Śląska. Artykuł powstał na bazie pracy doktorskiej napisanej pod kierunkiem ks. prof. dra hab. Jerzego Myszora (Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego).
2012-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 96–118
After the Second World War the catholic church was the most numerous in Upper Silesia region but there were also few smaller churches and religion unions, which appeared in this area late XIX and beginning of XX century. We can mark the methodists, adventists and Jehovah’s Witnesses. Jehovah’s Witnesses’s activity was much more difficult after the year 1945. There were many reasons such as not clarified legal situation and disapproval of the authorities. However, the sects and religion unions developed in Upper Silesia what we can confirm through the growth of the numbers of members and increase of the numbers of buildings designed to the religious targets. The thesis explains the problem of sects and religion unions starting from the definitions and continuing through their activities noted by the national and ecclesiastic authorities.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-03-2022
|
Abstrakt
| s. 129-142
Przedmiotem badań teologii duchowości jest doświadczenie duchowe człowieka. Jako nauka teologiczna wychodzi ona z założenia, że każdy człowiek jest obrazem Boga i wobec tego jego życie posiada wymiar duchowy. Źródłami dla teologii duchowości są wszelkie teksty opisujące życie duchowe, przede wszystkim dzieła wielkich mistrzów, ale także jest nim liturgia Kościoła. Teksty Urzędu Nauczycielskiego Kościoła są także źródłem, ale w przeciwieństwie do teologii dogmatycznej czy moralnej, nie są najważniejsze. Celem teologii duchowości jest jak najgłębsze zrozumienie wewnętrznej struktury różnych form życia duchowego i pokazanie wzajemnych związków między nimi. Chodzi o takie opisanie życia duchowego, które może pomóc w „rozróżnianiu duchów”, odróżnianiu dobrych i błędnych dróg takiego życia. Ze względu na taki przedmiot badawczy uprzywilejowaną metodą jest metoda fenomenologiczna. Dużą pomoc w lekturze tekstów stanowią różne metody hermeneutyki. Teologia duchowości jest ściśle powiązana z dogmatyką i teologią moralną, ale natura tych relacji jest skomplikowana. Teologia duchowości powinna zachować dystans wobec nowożytnych nauk o człowieku: nie może pozwolić, aby narzuciły one swoją perspektywę spojrzenia na człowieka.
2022-03-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2006
|
Abstrakt
| s. 375-390
Traditional folk devotional practices in nowadays Lithuania are found in the Church calendar, among the prayers, hymns and songs of national feasts, memorable days or additional devotions (Hours of Our Lady, the Rosary of Our Lady and of Jesus‘ Name, performed orally or by singing, Samogitian Calvaries, Stations of the Cross, Lamentations on the Passions of Christ and Mourning Psalms in commemoration of the dead. Among them, there are special feasts of different Lithuanian saints and the blessed. In the course of centuries, Lithuania had a lot of prominent people, wise rulers, brave men or sages. Among them there are blessed archbishop George Matulaitis and Michael Giedraitis who are on the way to beatification, but so far not proclaimed as saints. The only Lithuanian saint is St. Casimir. There are quite a lot scientific theological, historical, art research (iconographic) materials about the cult of St. Casimir either in Lithuania, or all over the world, but practically there no materials about the folk devotions and rituals, concerning St. Casimir. Historical sources claim the cult of St.Casimir to be of local origin, i.e., worshiped only in separate regions, having either historical or neighbouring contacts with Poland. Historical facts confirm that: Pope Clement VIII by his breve (1602 XI 07) raised the feast of St. Casimir in Lithuania and Poland to a higher liturgical degree (sub ritu dublici), in other words, proclaimed his cult as local, i.e., for Lithuania and Poland. His successor, Pope Paul V, made it universal and included St. Casimir’s prayers into the Missal and breviary. In 1636 Pope Urban VIII proclaimed St. Casimir the patron of Lithuania, and allowed his feast to be celebrated with solemn liturgy. That is why he bears the name Magnus Ducatus Lituanus. As there are close Catholic contacts between Poland and Lithuania, the aim of the research is to reveal ethno-cultural contacts of St. Casimir’s devotional practices in Poland and Lithuania. In order to reach the purpose, such tasks were raised: firstly, to reveal St. Casimir’s devotional practices in Lithuania; then, to set the origin of these practices and their intercultural ethnic ties. The research done allows to make such conclusions: firstly, the cult of St. Casimir in Lithuania is of local origin, i.e., he is worshiped in separate Lithuanian regions, having either historical, or neighbouring contacts with Poland (Highlands and Suvalkija); secondly, St. Casimir’s devotions consist of 10 customs. They are: 12 stations of St. Casimir’s pious life, processions with palms; women, hiding their hair and faces under a kerchief and walking afoot as a symbol of chastity; a cloth, that vestured St. Casimir’s relics, put into pieces and venerated; fasting; giving alms to the beggars; lying cruciform on the ground, playing with signal musical instruments and singing of hymns; thirdly, from 10 ritual customs, 6 are of Polish origin, 4 – of local origin, 3 – from the teachings of the Church or the personal life of St. Casimir; fourthly, the most ethnographically rich region is eastern and south-eastern Lithuania (Highlands and Dzūkija): 4 are in Vilnius diocese, 2 – in Panevėžys diocese and 1 – in Kaunas archdiocese. Suvalkija (Vilkaviškis diocese) has got 2 ritual customs. All the ethnographic regions have a common ritual custom – singing of hymns. The fifth thing is ritual customs of local origin: women, hiding their hair and faces under a kerchief and walking afoot as a symbol of chastity, a cloth, that vestured St. Casimir’s relics, put into pieces and venerated. Using of these customs witness the respect and love of Lithuanian Catholics to St. Casimir. The sixth thing is that, during the missions of Jesuit sodality, came solemn processions with the palms in honour of St. Casimir. And the last conclusion is that Polish religious culture influenced Lithuanian folk devotions in forming such ritual customs as: walking of twelve stations, devoted to St. Casimir’s pious life, special prayers, said to his honour, singing of special hymns or other sonic expressions, like playing the signal instruments. The results of the research prove the thesis, that devotions to St. Casimir are the obelisk of Polish and Lithuanian spirituality, a symbol of fights for religious freedom, against paganism, Protestantism, Islam and Orthodoxy. They were influenced by the historical – geopolitical situation, by the Jesuit order in Lithuania with their sodalities, colleges and wide area of their missions.
2006-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
10-01-2022
|
Abstrakt
| s. 265-284
Dokumenty wydawane przez Papieża Franciszka są w pełnym tego słowa znaczeniu tekstami teologicznymi. Franciszek pisze w pierwszej osobie. Jest to nie tylko zabieg retoryczny, ale świadectwo „autorskiego” charakteru tych tekstów. Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia Franciszkowej koncepcji teologii. Jego teologia jest oparta na wierze, która jest wcześniejsza od wszelkiego rozumowania. Rozumowanie, czyli teologia jest tylko służebnicą wiary, służebnicą, która zawsze jakoś pozostaje na zewnątrz tajemnicy wiary, spotkania człowieka z Bogiem. Dlatego dwie pierwsze części artykułu zostały poświęcone Franciszkowemu rozumieniu wiary.
Przekaz wiary, ewangelizacja, dzieje się w głoszeniu kerygmatu. Tu również teologia pozostaje w roli służebnej. Kościół żyje w świecie, pośród ludzi stworzonych i ogarniętych łaską Boga. To podstawowe spojrzenie w wierze na świat wyznacza kolejne zadania teologii: ma ona pomagać w zrozumieniu tej sytuacji, odpowiadać na pytanie: co to znaczy być chrześcijaninem tu i teraz. Dlatego zadaniem teologii jest studiowanie w świetle wiary różnych aspektów naszej egzystencji, a zwłaszcza kultur. Natomiast Franciszek z dużą rezerwą odnosi się do związków teologii i nauki współczesnej.
Uznanie uprzedniości łaski Boga prowadzi Franciszka do podkreślenia istotnej roli dialogu w uprawianiu teologii. Bardzo ciekawe jest Franciszkowe ujęcie roli Magisterium Kościoła. Jest ono służebne nie tylko wobec wiary, ale – w pewnym stopniu – także wobec teologii. Co więcej, jak się okazuje, tak rozumiana teologia obficie korzysta z dorobku współczesnej filozofii: egzystencjalizmu oraz filozofii dialogu.
2022-01-10
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
16-07-2020
|
Abstrakt
| s. 373-392
Benedykt XVI nazwał Internet „nową areną digitalną” i „digitalnym kontynentem”, wyznaczając jednocześnie Kościołowi pilne zadania, by tę przestrzeń w odpowiedni sposób zagospodarować i przeniknąć duchem Ewangelii. Zdawał sobie sprawę, że „Świat cyfrowy nie jest światem paralelnym ani czysto wirtualnym, lecz dla wielu ludzi, zwłaszcza najmłodszych, stanowi część codziennej rzeczywistości”. Jego myśl rozwinął i pogłębił papież Franciszek w adhortacji Christus vivit. Podkreślił on, że skoro ludzie nie tylko komunikują się w tej przestrzeni, ale stanowi ona dla nich wręcz przestrzeń życia, sprawą pilną jest potrzeba wysłania cybermisjonarzy. Ich zadaniem jest adekwatne dla młodych ludzi głoszenie orędzia Jezusa Chrystusa i przyczynianie się do budowania wspólnoty Kościoła. Wyjątkowo ciekawym polem do zbadania recepcji nauczania ostatnich papieży są media duszpasterstwa akademickiego w Polsce. Stanowią one szczególny przypadek mediów studenckich. Wykorzystanie nowych technologii komunikacyjnych wciąż pozostaje wyzwaniem duszpasterskim zwłaszcza względem młodzieży.
2020-07-16
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2006
|
Abstrakt
| s. 304-318
Theology always serves the needs of the current teachings of the Church that are addressed to a modern man. The subject of heaven and a man destined to live in unity with God was always important in the Catholic Church’s teachings. The article looks at the question of human existence in heaven and gives the picture of it on the basis of some catechisms and sermons. As for heaven, it is the place and the state of supreme happiness and perfection, it is the perfect life in the constant presence of God. A man’s destiny in turn is to be in unity with God. The picture of ‘a man of heaven’ is created by us, by all those who live on earth whereas the fundamental task and the sole aim in life of every Christian is to ‘look for heaven’ and make it more and more real and true.
2006-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 18-51
List Synodalny, czyli 14 Mowa Afrahata, to oficjalne pismo skierowane do Kościoła w Seleucji--Ktezyfoncie. Afrahat opisuje czasy prześladowań chrześcijan w Persji Szapura II . W Kościele perskim pojawiły się wtedy spory i walka o stanowiska wśród duchownych. Pasterze Kościoła wykorzystywali swoją pozycję, kolaborując z urzędnikami państwowymi. Postawa kleru budziła zgorszenie wśród wiernych.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
21-05-2024
|
Abstrakt
| s. 100-115
Celem poniższego artykułu jest omówienie genezy i wieloletniego rozwoju projektu E-ncyklopedia wiedzy o Kościele katolickim na Śląsku, który powstał w środowisku akademickim Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Analizując dane statystyczne dotyczące ruchu w witrynie, zebrane przez narzędzie Google Analitycs, w wybranych przedziałach czasowych (początek – połowa funkcjonowania – teraźniejszość), autorka podejmuje próbę opisu i interpretacji społecznego odbioru treści prezentowanych w witrynie, wpisując je w szersze konteksty medialne ostatnich dziesięcioleci (przejście od użytkowania komputerów osobistych do smartfonów, natychmiastowość w dostępie do informacji, powierzchowność w jej odbiorze). Autorka zauważa czynniki sprzyjające rozwojowi projektu – natychmiastowy i szeroki dostęp do zasobów sieci, możliwość promowania witryny na szeroką skalę przez media społecznościowe, reklamy internetowe, oraz te niesprzyjające - „tyrania chwili”, powierzchowność odbioru, przypadkowość wyszukiwań, przypadkowość treści. Okazuje się, że czynniki te (i inne) bronią się przed jednoznaczną oceną, gdyż płynnie się przenikają i wchodzą we wzajemne zależności.
2024-05-21
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2010
|
Abstrakt
| s. 45–51
In the recently published Polish translation of De obitu Theodosii by St Ambrose of Milan, we find an inaccuracy concerning the days of commemoration of the dead. The Latin sentence: Et quia alii tertium diem et tricesimum, alii septimum et quadragesimum obseruare consuerunt informs us that some of the Christians observed the third and thirtieth day after death as the day of prayers for their departed while others observed the seventh and fortieth day. However, the Polish editors of the text suggest a different translation: the thirty-third and the forty- seventh day after death. This interpretation is correct from a grammatical point of view but it does not find any confirmation or support in other Christian literary sources. The Apostolic Constitutions – in its Greek, Coptic or Ethiopic version – recommend to Christians to celebrate the third, ninth and thirtieth (fortieth) day after death. The Egyptian monks and nuns from the St Shenoute of Atripe community observed the third, seventh and thirtieth day, as well as the anniversary in terms of prayers for the dead. The tradition of celebrating the third, seventh, ninth, thirtieth and fortieth day has its roots in pagan (mainly Greek-Roman) and Jewish culture and was easily adapted by the Christian Church, especially that some of these dates (third, seventh and thirtieth day) can relate to the text of the Bible. There were some differences between particular regions of the Christian world but it seems that neither of them observed the thirty-third or forty-seventh day as a commemoration of the dead.
2010-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 72–84
The lamentation ritual – filled with crying, dramatic gestures and shrieks – is common in many cultures. One of the best examples is ancient Egypt where this custom was part of qereset nefret – „the good/beautiful burial” – and is represented on many reliefs and paintings. This tradition was continued in Egypt in Greco-Roman period. Some literary sources suggest that the custom was also practiced in Christian times even though the Church officially banned it. The lives of St. Pachomius and St. Shenoute of Atripe mention that the monks were mourning at the moment of their superior’s death. The dirges recited by them contain two main elements: the praise of the dead and the complaint of the living who feel abandoned and call themselves orphans. This fact corresponds well with the ethnological data from many other cultures where the dirge is constructed of the same elements. The text of the dirge was placed sometimes on the Coptic funerary stelae. The inscriptions of this kind come from the Antinoe area and can be dated back to the second half of 8th century. Mostly they are autobiographical texts, describing death as a tragedy and using quotations from the Old Testament. They show similarities to many of the ancient Egyptian dirges. It is possible that the lamentation rituals were practiced in the Coptic period although the sources are too scant to state it with certainty or to describe the range of this custom in Christian times.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
20-12-2023
|
Abstrakt
| s. 176-209
Powstanie Administracji Apostolskiej dla Śląska Górnego (1922) - diecezji katowickiej pociągało za sobą znaczne wydatki. Władze w Katowicach uważały, że wraz z podziałem terytorialnym diecezji wrocławskiej winno dokonać się również podziału jej majątku. Najważniejsza część „dóbr wrocławskich” znalazła się na terenie Czechosłowacji. Podział majątku kościelnego był skomplikowany gdyż wpisywał się w szerszy problem dotyczący istnienia i roli Kościoła katolickiego na tym terenie. Ostatecznie diecezja katowicka nie doczekała się uposażenia z dóbr diecezji wrocławskiej. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie sporu oraz sposobu jego rozwiązania. Poznajemy również działania głównych zainteresowanych podziałem wspomnianych dóbr którymi byli biskup katowicki działający w porozumieniu z rządem polskim, biskup wrocławski, rząd w Czechosłowacji, a w końcu Stolica Apostolska.
2023-12-20
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2014
|
Abstrakt
| s. 280-291
Teologiczną spuściznę Hansa Ursa von Balthasara, jednego z najbardziej wszechstronnych teologów XX wieku, wypełnia szereg zagadnień, wzajemnie powiązanych oraz poddanych szczegółowym analizom i licznym odniesieniom. Relacja chrystologia – eklezjologia stanowi jeden z takich przykładów, gdyż wydarzenie Jezusa Chrystusa stwarza możliwość do zaistnienia Mistycznego Ciała, którym jest Kościół. To poprzez dzieło stworzenia oraz dokonane zbawienie zostaje dla człowieka otwarta przestrzeń do zrealizowania jego egzystencji. Jedynym sposobem na osiągniecie tego okazuje się przyjęcie posłannictwa i naśladowanie Chrystusa, zwłaszcza w Jego proegzystencji. W związku z tym wierzący w Syna Bożego zostaje włączony w życie Chrystusa i staje się członkiem Jego Ciała. Kościół, jako wspólnota doświadczająca zbawiającej obecności Pana, zostaje powołany do przekazywania zbawienia światu i – podobnie jak jego Założyciel, który stał się człowiekiem w określonym czasie i miejscu, tak Jego Mistyczne Ciało wypełnia swoje posłannictwo w konkrecie czasu, miejsca oraz głoszonego słowa i czynów miłości.
2014-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
05-10-2023
|
Abstrakt
| s. 169–181
The transition of time between Ancient Times and the Middle Ages is the period when the culture of Europe emerges and when the Roman-Christian and Teutonic cultures meet. It is manifested in many areas, among others, in matters concerning marriage. This article deals with particular issues concerning marital laws, namely marriage impediments. Although the Merovingian councils do not know the term “marriage impediments” itself, they enumerate a few situations which impede contracting a marriage. Successive impediments are described in subsections of the article. They are: consanguinity and kinship, constraints, holy orders and monastic vows. The article also treats re-marriages or marriages with Jews which were also forbidden in some cases. The frequency of above mentioned impediments and study of Teutonic customs enable us, at least partially, to present problems with which the Church of the Merovingian period had to deal.
2023-10-05
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2020
|
Abstrakt
| s. 266-277
Tekst teologiczny powinien być świadectwem wiary teologa. W artykule rozpatrzone zostały trzy możliwe sposoby takiego świadectwa. Przede wszystkim tekst powinien spełniać kryterium ortodoksji. Musi zatem respektować Objawienie Boże przekazane w Piśmie Świętym oraz zachowywane w Tradycji. Zgodnie z nauczaniem Kościoła katolickiego autorytatywną wykładnię Tradycji daje Urząd Nauczycielski Kościoła. Jednak zarówno interpretacja Pisma Świętego, jak i odczytywanie Tradycji wymaga umiejętności teologicznej. Inaczej grozi popadnięcie w fundamentalizm. Ten fundamentalizm w odniesieniu do Magisterium Kościoła wyraża się często na dwa przeciwstawne sposoby: albo w unikaniu odwołań, albo w nadmiernym odwoływaniu się do wypowiedzi Magisterium. Drugi potencjalny sposób świadectwa wiary to powoływanie się na osobiste świadectwo wiary, swoje przeżycia. Takie „naiwne”, bezpośrednie świadectwo nie powinno mieć miejsca w tekście teologicznym. To twierdzenie zostało poparte dwoma argumentami: wymogu krytyki niemożliwego do spełnienia wobec własnego osobistego świadectwa i różnicy między słowem mówionym a pisanym. Natomiast – i to jest trzeci sposób obecności – tekst teologiczny powinien być przeniknięty duchem wiary, czyli wyrastać z osobistego doświadczenia wiary, ale nie poprzez „dawanie świadectwa”, lecz poprzez wewnętrzną wierność temu doświadczeniu. W artykule podjęto próbę opisania doświadczenia wiary w oparciu o filozofię Levinasa.
2020-06-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
31-12-2014
|
Abstrakt
| s. 267-279
Wydaje się oczywistym, że Kościół celebrował Misterium Paschalne od początku swojego istnienia. Jednak najstarszą celebracją paschalną Kościoła, jaką znamy z wczesnochrześcijańskich pism, jest ta, która rozprzestrzeniła się w drugim wieku w Azji Mniejszej. Była ona oparta na kwartodecymańskiej teologii. Możemy przyjrzeć się bliżej temu doświadczeniu paschalnemu głównie dzięki dwóm homiliom: Melitona z Sardes i Pseudo-Hipolita. Niemniej jednak jest jeszcze jedno źródło, które ujawnia podobieństwo do wymienionych dwóch dokumentów i które, choć niedowartościowane we współczesnych badaniach, dostarcza ważnych przesłanek dla kwartodecymańkiej koncepcji. Ponadto okazuje się być poprzednikiem obu wcześniej wymienionych homilii, stąd mogłoby służyć do pewnego stopnia za wzorzec. Źródłem tym jest zbiór siedmiu listów Ignacego Antiocheńskiego, które datowane są na początek drugiego wieku. Powstałe w klimacie prześladowania, listy te ujawniają charakterystyczne cechy kwartodecymańskiej teologii. I jest to ewidentnie teologia, w której Ignacy się wychował. Co jest znamienne, teologia ta jest już rozwinięta. Ignacy wydaje się stosować ją z głębokim sensem i zrozumieniem jak ktoś, kto w niej wzrastał. To może oznaczać, że korzenie kwartodecymańskiej teologii sięgają dalej. Pytaniem jest: gdzie?
2014-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2005
|
Abstrakt
| s. 81-89
After the last Vatican Council some authors and documents on the Catholic-Jewish relations emphasize that The Roman Catechism of the Council of Trent issued in 1556 teaches that not all the Jews, Jesus’ contemporaries, are responsible for the Crucifixion. In the first part of the presented article the author explains why the Secretariat for Promoting Christian Unity, which had prepared the Declaration on the Relationship of the Church to Non-Christian Religions Nostra Aetate (accepted by the Council in October 28, 1965, clause nr 4 of which deals with the Jews), did not quote The Roman Catechism, which teaches that no single person but all men are guilty of Jesus’ death: „This guilt seems heavier on our part than on the Jews’, since according to the testimony of the apostle »had they known it, they would never have crucified the Lord of glory« (1 Cor. 2, 8); while we, on the contrary, professing to know him, yet denying him by our actions, seem in some sort to lay violent hands in him”. The passage was cited by some Fathers of the Second Council and by the some post-Conciliar documents. The author of the article is convinced that in the matter of the death of Jesus Christ it is necessary to distinguish between the theologi-cal guilt and the historical responsibility. From the point of view Christian theology all human beings are guilty of Jesus’ death. The Christ voluntarily underwent the Passion because of the sins of all men. The last Council wanted to emphasize that the Jewish people, as a whole, was not responsible for the Crucifixion, from the historical point of view. The main motive of the decision of the Council was the fact that Jesus’ cruel death and especially the accusation of the Jewish people of the Crucifixion have been the cause of the lamentable deterioration of the relations between the Church and Judaism. As the passage quoted from The Roman Catechism dealt with the theological aspect of the guilt of the Crucifixion, it could not be a useful document for the last Council. Moreover, the sixteenth century catechism, from the historical perspective, stresses clearly that the pagans and the Jews were responsible for the Passion. The last part of the article discusses the post-Conciliar documents, which quote The Roman Catechism. The discussion shows that those documents, recalling the 16th century catechism, emphasize the theological mining of Christ’s death.
2005-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 147-158
W XIX wieku (głównie we Francji) ukazały się dzieła rosyjskiego filozofa Włodzimierza Sołowjowa, w których przedstawił on swe poglądy na temat Kościoła powszechnego i miejsca Rosji w świecie. Poglądy te wywołały zarówno falę krytyki, jak i pozytywnych opinii. Wzbudziły one pozytywny oddźwięk wśród ówczesnej elity polskiej, skupiającej się wokół Uniwersytetu Jagiellońskiego. Myśliciele ci przedyskutowali poglądy Rosjanina na łamach czasopisma „Przegląd Powszechny”. W niniejszym artykule omówiona została obszerna recenzja hr. Stanisława Tarnowskiego pt. Głos sumienia z Rosyi. Tarnowski krytykuje w niej przede wszystkim Sołowjowowskie ujęcie misji i powołania Rosji. Pozytywnie wypowiada się natomiast na temat Sołowjowowskiej interpretacji historii Kościoła.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2014
|
Abstrakt
| s. 159-164
John Henry Newman troszczył się o formację świeckich katolików. Jego pragnieniem był wykształcony laikat. Stworzył więc ideę uniwersytetu. Chciał, aby Kościół miał świadomych swej wiary i zdrowo pobożnych świeckich. Newman zabiegał o ich „kulturę umysłu”. Budował miejsce wiernych w angielskim Kościele. Apelował o liczenie się „Kościoła nauczającego” (duchownych) z „Kościołem słuchającym” (laikatem) w sprawach doktrynalnych. Świeccy bowiem przeciwstawili się ariańskiej herezji.
2014-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
04-10-2023
|
Abstrakt
| s. 71-88
Społeczeństwo żyjące we współczesnym świecie jest świadkiem ciągłych przemian, które dokonują się w przestrzeni życia jednostek i społeczeństw w ujęciu globalnym. Zmiany te niosą tak pozytywne jak i negatywne skutki dla ludzkości. W ostatnich dwóch latach świat został doświadczony przez pandemię koronawirusa SARS CoV-2, która pozbawiła życia 2,4 mln ludności. W obliczu pandemii rozpoczęto pracę nad stworzeniem szczepionki, która będzie antidotum na zaistniały kryzys.
Artykuł przedstawia zagadnienia związane ze szczepionką, która została wprowadzona do powszechnego obiegu z końcem 2020 roku. Pomimo entuzjazmu jaki został wywołany powstaniem w szybkim tempie szczepionki, istnieją zagadnienia, które wskazują na niedoskonałość otrzymanego produktu. Rodzące się pytania są związane z skutkami ubocznymi, które może powodować niezbadany dokładnie preparat oraz z samym procesem jego powstawania. Niniejszy artykuł ukaże także stanowisko Kościoła katolickiego w omawianej kwestii.
2023-10-04
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2011
|
Abstrakt
| s. 511–528
Newman’s teaching of conscience unites originality and continuity. His originality manifests itself especially with regard to the Catholic theology of his era. Through his Anglican background, Newman belonged to a culture and the philosophical tradition, each of which was growing apart from the Catholic Church. Through dialogue – and often polemic – with his contemporaries, he was successful in handing on in a new language the contents of the faith and of religious experience, used concepts drawn from his own time, although not without renewing them profoundly.
2011-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 39-60
Rozwój przemysłu po II wojnie światowej i związane z nim migracje wewnętrzne spowodowały na Śląsku zmiany urbanistyczne. Powstające nowe ośrodki mieszkaniowe budowane były w duchu socjalistycznym, co skutkowało m.in. brakiem miejsca – w ich obrębie – dla symboli religijnych, zwłaszcza kościołów. Z czasem okazało się, że w każdym „mieście bez Boga” kościół powstał. Celem niniejszego artykułu jest nakreślenie działań architektów w planowaniu przestrzeni miejskiej oraz sposobu, w jaki znajdowano miejsca pod kościoły w miastach i osiedlach na terenie diecezji katowickiej, budowanych w czasach komunistycznych.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
26-06-2020
|
Abstrakt
| s. 249-265
Proces dekonstrukcji filozofii, rozpoczęty przez myślicieli postmodernistycznych, jest wymierzony nie tylko przeciw filozofii, ale także przeciw europejskiej kulturze i roli, którą filozofia w jej formacji dotychczas odgrywała. Artykuł ma cztery części. W pierwszej – autor przytacza pewne przypadki, obrazujące, jak doszło do obecnego stanu współczesnej filozofii poprzez wzgardę i zawinioną ignorancję filozofii średniowiecznej przez filozofów uchodzących za chrześcijan (przykład Romana Ingardena). Autor przeciwstawia takiej postawie przykład Anzelma z Canterbury jako tego, który nie tylko szukał dogłębnego zrozumienia tego, co wiarą wyznawał, ale który również posługiwał się wolną spekulacją filozoficzną, aby to osiągnąć. W drugiej części rozważana jest próba zdemaskowania przez Rogera Scrutona zła w wywodach Jacques’a Derridy, pojęcia dekonstrukcji filozofii z uwzględnieniem roli, jaką nihilizm i relatywizm odgrywają w tej procedurze. W trzeciej części autor odnosi się do myśli G.K. Chestertona i współczesnych filozofów polskich: J.M. Bocheńskiego, S. Swieżawskiego, B. Skargi, którzy doceniając metafizykę, chrześcijańskie dziedzictwo Europy i myśl średniowieczną, podkreślają, jaką przynoszą one korzyść nie tylko dla duch ludzkiego, ale także dla uchronienia filozofii od grożącej jej dezintegracji obecnej w globalnej ideologii politycznej poprawności i w myśli postmodernistów. W czwartej części rozważana jest myśl Ludwiga Wittgensteina jako tego, którego radykalizm wymierzony jest w filozofię i religię; tego, który był obdarzony poczuciem misji w sprawie ratowania filozofii i religii od absurdów, które stoją na przeszkodzie właściwego funkcjonowania tych dwóch filarów kultury ludzkiej.
2020-06-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 404-414
Artykuł ukazuje krótki epizod funkcjonowania placówki duszpasterskiej prowadzonej przez karmelitów bosych w Szopienicach w latach 1954-1955. Jesienią 1954 roku dwaj zakonnicy: ojciec Daniel Rufeisen i brat Wawrzyniec Radkiewicz, z pomocą mieszkańców, wyremontowali walący się barak i zamienili go w kaplicę. Władze komunistyczne domagały się zamknięcia kaplicy i opuszczenia Szopienic przez zakonników. Gdy nie skutkowały kolejne kary grzywny i administracyjne decyzje o wysiedleniu karmelitów, władze postanowiły zaplombować kaplicę. Miesiąc później, w grudniu 1955 roku przeprowadzono ostateczną likwidację placówki. Milicjanci siłą wyprowadzali protestujących wiernych z kaplicy. Mimo licznych petycji i skarg mieszkańców Szopienic kaplicy nie reaktywowano, a zakonnicy musieli opuścić miasto. Ten nieznany dotąd szerzej przypadek walki wiernych o swobody religijne wpisuje się w kontekst antykościelnej polityki władz w okresie stalinowskim.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2016
|
Abstrakt
| s. 356-370
Pierwsze wizerunki św. Jacka Odrowąża pojawiły się na długo przed jego kanonizacją (1594). Jednak dopiero kanonizacja przyniosła mu tak wielką popularność, że trudno dzisiaj przedstawić kompletny wykaz wszystkich dzieł jemu poświęconych. Czasem były to nie tylko pojedyncze obrazy, ale całe cykle malarskie. Największy z nich, liczący trzynaście obrazów i jeden fresk, powstał we włoskiej Piacenzy na przełomie XVI i XVII wieku, i aż do lat 40. XX wieku znajdował się w kaplicy św. Jacka w kościele San Giovanni in Canale. Przechowywany obecnie w tamtejszym archiwum parafialnym, jest zasadniczo niedostępny dla publiczności. Autorami cyklu są malarze reprezentujący środowisko kremońskie, weneckie i lombardzkie, na czele których stał wybitny twórca Giovanni Battista Trotti (Il Malosso). Pod względem artystycznym obrazy w Piacenzy, reprezentując końcowy, wyrafinowany owoc padańskiego manieryzmu, są jednym z ważniejszych cykli malarskich przełomu XVI i XVII wieku.
2016-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 129-146
Problem zaangażowania duchownych w politykę nie tylko dziś budzi wielkie emocje. Wydaje się, że cennym przyczynkiem w badaniach nad zagadnieniem dopuszczalności polityki na ambonie może być casus transmitowanego przez Polskie Radio kazania pasyjnego wygłoszonego przez arcybiskupa Józefa Teodorowicza w 1938 roku. Przestrzegając przed ateizacją młodzieży wiejskiej, arcybiskup lwowski obrządku ormiańskokatolickiego wkroczył na delikatne pole polityki, nazywając uniwersytety ludowe „zatrutą szkołą”. Przykład wywołał lawinę protestów i spore emocje polityczne, a w ustach kaznodziei okazał się chyba przykładem zbyt mocnym i osobistym. Incydent w żadnej mierze nie pomniejsza znaczenia, jakie kazania arcybiskupa Teodorowicza zajmują w historii polskiego kaznodziejstwa. Fakt powstania swoistej spirali pretensji i pomówień, którą może spowodować wypowiedź w radiu, zwraca jednak uwagę na konieczność troski o dobro każdego odbiorcy, czy będzie nim działacz uniwersytetów ludowych, czy też wierny Kościoła katolickiego.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
15-05-2023
|
Abstrakt
| s. 202-219
Współcześnie można zaobserwować niepokojące zjawisko, gdzie wiara traci swoją żywotność i ulega powolnej erozji. Dlatego też Kościół w obecnej sytuacji podejmuje się dzieła nowej ewangelizacji, troszcząc się o autentyczny przekaz wiary z nowym dynamizmem i za pomocą nowych środków. W związku z tym została powołana do istnienia Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie historii powstania oraz przebiegu inicjatyw ewangelizacyjnych tej dykasterii, ze szczególnym uwzględnieniem Jubileuszu Miłosierdzia. Dokonana analiza pozwoliła ustalić, że działania Papieskiej Rady są spójne z nauczaniem papieża na temat miłosierdzia Bożego. Podjęte inicjatywy są konkretnym przejawem nowej ewangelizacji, której jednym z wielu zadań jest także ogłaszanie światu miłosierdzia Boga, które staje się realnym doświadczeniem m.in. na drodze uczynków miłosierdzia, głoszenia słowa Bożego czy sprawowania sakramentów, szczególnie sakramentu pokuty i pojednania.
2023-05-15
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 30-38
Rozpracowanie i paraliżowanie działalności ludzi Kościoła było dla Służby Bezpieczeństwa wyzwaniem, wymagającym pieczołowitości i skrupulatności. Biskup katowicki Herbert Bednorz był inwigilowany poprzez operacyjne rozpracowania o kryptonimach: „Rodzina” i „Krzyżak”. Chodziło o wykazanie, że biskup korumpuje urzędników i zbiera informacje z instytucji państwowych oraz wprowadza atmosferę walki, oporu i nielojalności wobec komunistycznego państwa.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2016
|
Abstrakt
| s. 283-301
Artykuł składa się z wprowadzenia do polskiego tłumaczenia 7, 8 i 15 listu Leona Wielkiego (papieża w latach 440-461) oraz z uzupełnienia polskiego tłumaczenia listu Turybiusza z Astorgi do biskupów Galacji w sprawie manicheizmu i pryscylianizmu. Pierwsze polskie tłumaczenie tych źródeł ujawnia nową jak na V wiek taktykę walki Kościoła katolickiego z manicheizmem, nie tylko na argumenty teologiczne, ale odwołanie się do pomocy państwa (List 8 jest w całości kopią odpowiedniego reskryptu cesarzy Teodozjusza i Walentyniana w sprawie manicheizmu). Listy Leona Wielkiego i Turybiusza ujawniają także braki w teologicznej orientacji biskupów łacińskich, którzy prawdopodobnie nie zauważyli niebezpieczeństwa fałszywej duchowości i życia religijnego, jakie niósł ze sobą „ascetyzm” manicheizmu.
2016-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 135– 141
There are some researchers and journalists who claim that Benedict XVI is not favourably disposed to the Catholic-Jewish dialogue. The analyses of Pope’s speeches given in the Jewish synagogues, in Cologne – 2005, in New York – 2008 and in Rome – 2010, show that Benedict XVI not only encourages Catholics and Jews to the constructive dialogue but also points out to the questions which have to be deeply examined during the meetings and conversations. The first one is the problem of the common history and the second one is the theological relations between the Church and the Jewish people after the coming of Jesus Christ. To those issues that have not been unresolved he adds also the necessity of the discussion the moral contemporary problems, especially the Decalogue Commandments.
2011-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2016
|
Abstrakt
| s. 58-78
W nauczaniu papieża Franciszka szczególne miejsce zajmje refleksja nad rolą rodziny w procesie ewangelizacji i formacji wiary. Punktem wyjścia jest tutaj właściwa antropologia (komplementarność kobiety i mężczyzny, odpowiednie role w rodzinie) oraz teologiczne podstawy (doświadczenie Boga, rodzina zakorzeniona w łasce sakramentu małżeństwa). Świadomość tego fundamentu jest niezbędna w kontekście trudności i zagrożeń dotykających współczesne rodziny. Wśród tych negatywnych wpływów należy widzieć przede wszystkim konsumizm, materializm, bezbożny styl życia, współczesne bożki, problemy społeczne i ekonomiczne, jak również ideologie uderzające w rodzinę i wpływające na społeczny kształt rzeczywistości. W takiej perspektywie tym bardziej konieczne staje się wyeksponowanie zasadniczych zadań stojących przed rodziną. Rodzina jest więc szkołą człowieczeństwa, życia duchowego i eklezjalnego, życia społecznego i ewangelizacji. W realizacji tego szerokiego posłannictwa rodzina powinna mieć wielowymiarowe wsparcie od całego Kościoła, w szczególności od ruchów i stowarzyszeń katolickich.
2016-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
08-02-2021
|
Abstrakt
| s. 110-122
Dom pomocy społecznej jest instytucją, która zapewnia całościową opiekę osobom starszym, chorym, niepełnosprawnym fizycznie lub psychicznie. W opiekę tę wpisuje się posługa kapelana, który troszczy się o życie duchowe mieszkańców, spełniając posługę duszpasterską na terenie placówki. Należy do niej sprawowanie sakramentów, a także szereg inicjatyw, które mają przybliżyć do Boga mieszkańców placówki, personel, a także rodziny przebywających w domu pomocy społecznej. Posługa kapelana jest niezwykle ważna we współczesnym świecie, stanowi nie tylko sposób holistycznego wypełniania opieki nad mieszkańcami, ale nade wszystko okazję do ewangelizacji świata, którą podejmuje Kościół.
2021-02-08
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
DE
| Data publikacji:
30-06-2014
|
Abstrakt
| s. 62-70
The soteriology of Anselm of Canterbury had a strong influence on theological reflection in the past. In this article we have considered presumed main reason for this state. This major reason is an attempt to explain the salvific action of Christ in a precise and rational way. This account profoundly integrates the most significant elements of the faith of the Church: the radical and universal need for salvation, the unity of God’s justice and mercy, and the uniqueness of the Mediator of salvation. These elements are still relevant also in the contemporary, pluralistic expression of the faith in redemption, that is why Anselm’s teaching may retain its inspiring abilities.
2014-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2018
|
Abstrakt
| s. 64-75
Przedmiotem opracowania jest Epistula Severi. Dokument ten zawiera relację z wydarzeń, jakie miały miejsce na jednej z wysp balearskich na przełomie 417 i 418 roku. Biskup Minorki Severus opisał okoliczności sytuacji, która rozegrała się w mieście Magonia (Mahon) w związku ze sprowadzeniem relikwii świętego Szczepana. Raport incydentów jest bardzo szczegółowy chronograficznie i topograficznie. Konflikt zakończył się spaleniem synagogi i nawróceniem 540 Żydów. Celem artykułu jest próba charakterystyki narracji zawartej w liście Severusa i zbadanie ewentualnych zależności między propagowaniem kultu męczennika a wydarzeniami, które miały miejsce na Balearach na początku V wieku. W 415 roku cudownie odnalezione relikwie pierwszego męczennika zostały przeniesione do jerozolimskiej katedry Świętego Syjonu i rozpoczęły swoje pielgrzymowanie w Kościele Afryki Północnej i całym Imperium Romanum. W relacji Sewera dominuje apologetyka antyjudaistyczna. Autor zna rozpowszechnianą w chrześcijaństwie IV i V wieku hagiograficzną narrację świętych męczenników machabejskich, ale jej obecność jest śladowa. W konstrukcji narracji Epistula Severi widoczny jest wyraźny wpływ metod stosowanych w księgach biblijnych. Użycie literackich figur polaryzacji i paralelizmów przeciwstawnych pozwala łatwiej dotrzeć do odbiorcy i skuteczniej wpłynąć na jego decyzje.
2018-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 5-13
Czy można mówić o istnieniu śląskiego modelu duszpasterza? Jeśli tak, to co i w jakim stopniu wpływa na jego specyfikę: środowisko rodzinne, szkoła, probostwo, parafia, seminarium? Autor w artykule, odpowiadając na te pytania, zwraca uwagę na uwarunkowania historyczne poprzedzające powstanie diecezji katowickiej: wyznaniowe, kościelne, społeczne i polityczne, które ukształtowały specyficzny typ duszpasterza śląskiego: proboszcza wiejskiego i wielkomiejskiego, budowniczego kościołów, społecznika, działacza politycznego, kulturalnego i organizatora oświaty.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 337-351
J. Ratzinger/Benedykt XVI proponuje pneumatologię wyprowadzoną z dogmatu trynitarnego, powiązaną ściśle z chrystologią i mającą przełożenie antropologiczne, eklezjologiczne i pastoralne (duchowość). Wszelkie teologiczne subdyscypliny tylko we wzajemnym powiązaniu pozostają ortodoksyjne i prowadzą do prawdy, pneumatologia jednak jest „wiążąca” tym bardziej, że dotyczy Tego, który w swojej istocie jest komunią, jednością. Wewnątrztrynitarna „pozycja” Ducha Świętego wyjaśnia strukturę całej rzeczywistości (w tym rzeczywistości ludzkiej, osobowej, wraz z wiarą): to, co duchowe uspójnia byt, jednoczy, a nie dualizuje, dzieli. Jednoczy nie przez zaprzeczenie tożsamości (specyfiki doczesnej, cielesnej, historycznej), jak chciałyby niektóre herezje czy ideologie, lecz przez tworzenie więzi (komunii). Tak jak Duch zawsze działa w związku (komunii) ze Słowem Wcielonym, tak chrześcijańska duchowość pozostaje zawsze osadzona w historycznej postaci Kościoła, a charyzmat udzielony jest wewnątrz instytucjonalnych struktur. Bliskość z Chrystusem, pokora wobec pokornego Boga jest źródłem prawdziwej duchowości.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
20-12-2023
|
Abstrakt
| s. 149-175
Niniejsze opracowanie przedstawia stanowisko biskupa wrocławskiego kard. Adolfa Bertrama w latach 1919–1922 w kwestii dostosowania granic diecezjalnych do zmian terytorialnych, powstałych po podziale Górnego Śląska. Zostanie zarysowana jednoznaczna postawa ordynariusza wobec żądań polskich w sprawie odłączenia od diecezji wrocławskiej wschodniej części Górnego Śląska. W centrum uwagi jest korespondencja dyplomatyczna wymieniana pomiędzy biskupem wrocławskim a Stolicą Apostolską oraz między nuncjuszami apostolskimi: Achille Rattim i Eugenio Pacellim a watykańskim Sekretariatem Stanu. Artykuł zwraca uwagę na rolę kluczowych postaci dyplomatycznych działających w ambasadzie Rzeszy Niemieckiej przy Stolicy Apostolskiej w kwestii przeforsowania interesów niemieckich. Szczególnie ważną osobą jest ks. prałat Johannes Steinmann, pełniący funkcję konsultora duchownego przy ambasadzie niemieckiej. Jako orędownik Bertrama i rządu niemieckiego wywierał wpływ na postawę kurii rzymskiej. Działania kard. Bertrama zostaną przeanalizowane w kontekście reorganizacji stosunków pomiędzy Stolicą Apostolską a Rzeszą Niemiecką (oraz Prusami) w kwestii polityki konkordatowej. Artykuł stanowi syntezę dotychczasowego stanu badań przy szczególnym uwzględnieniu literatury niemieckiej, która zostanie przedstawiona w tekście.
2023-12-20
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2011
|
Abstrakt
| s. 109 – 125
The Christian type of spirituality is defined by participation in God through Jesus, the incarnate Son of God. The attitude of a human being towards God, the world, other people and himself results from the degree of acceptance of the truth about God who reveled himself through Jesus. As a consequence, spirituality has its deep roots in the christological dogma. The fact that Jesus took on a human body and nature and became both a man and God lies in the centre of the New Testament proclamation. This reality makes Christianity peculiar as the divinity does not contradict the humanity; God does not pose a threat to a human being, to his freedom or identity. The difference between sacredness (sacrum) and profanity (profanum) virtually vanishes. In other words, sacred permeates secular thanks to the Incarnation, which materializes spirituality (this can be seen in the reality of Church, Sacraments, the service of love or iconography). In addition, the intimacy of ‘devine’ and ‘human’, profoundly fulfilled by the Incarnation of Logos (Word), underlines the beauty of a human body. Making an analogy between a human being and Jesus Christ, it can be said that there is one person and two quasi-natures: material-carnal and spiritual. They remain separate and do not constitute a third reality, but the Person is the one that unites them. In this way, the truth about the personal union and two natures of Christ becomes a model in finding out the truth about the human being. The Incarnation of Logos (Word) with the proclamation of the value of human life designates Christian model of spirituality as the incarnational spirituality. This model shows the necessity to strike an essential balance in life. At the same time, a certain outlook on life and world is created through the prism of the Incarnated. What is more, the Incarnation of Logos determines various spheres of life showing its purpose and forms of its recognition and expression (orthodoxy is connected with ortopraxy). Bearing a Christological model in mind, it is necessary to develop your faith everyday upon this model. What is meant here is having a purpose in life (theosis, eternity), experiencing everyday life properly (human culture, worldliness) and joining all these activities with the Christian cult. Incarnational spirituality is also connected with the relaxed attitude to the material world, where the human being has been placed (culture). Finally, incarnational and anthropological model gives direction to Christian piety, prayers and faith incorporating coexistence of spiritual and material aspects. Invisible and inner matters function together with the visible and outer ones.
2011-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
22-10-2020
|
Abstrakt
| s. 66-82
Świętość to cel, jaki Pan Bóg stawia każdemu chrześcijaninowi. Aby ów cel osiągnąć, człowiek korzysta ze środków obecnych w Kościele. Na ten temat powstało już wiele publikacji naukowych i przewodników duchowych, m.in.: J. Bochenka Zarys ascetyki, T. Mertona Modlitwa i świętość, Nowy człowiek, T. á Kempis O naśladowaniu Chrystusa czy E. Werona Teologia życia wewnętrznego ludzi świeckich. W niniejszym artykule przedstawiono nauczanie Biskupa Czesława Domina, który w wielu swoich wystąpieniach podejmował temat środków rozwoju świętości. Podczas opracowywania tekstu sięgnięto po metodę porównawczo-analityczną. Wśród środków rozwoju świętości Biskup Domin wyróżnia modlitwę, życie sakramentalne, walkę ze złem i kult. W swoich wystąpieniach podkreśla wartość modlitwy, zaznaczając, że nie należy wątpić w jej skuteczność i w rozmowie z Bogiem wykazać postawę wręcz natarczywą. Swoją pełnię modlitwa osiąga w sakramentach świętych. Zauważa także, że istotnym środkiem rozwoju świętości jest walka ze złem, którą człowiek ma podjąć poprzez słowo Boże, modlitwę i post. Ostatnią pomocą w dążeniu do doskonałości jest kult Miłosierdzia Bożego, Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła. Słowa biskupa, bardzo proste i mądre zarazem, są nieocenioną pomocą w dążeniu człowieka do świętości.
2020-10-22
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 52-64
Niniejszy artykuł to zarys argumentu metafizycznego na wiarygodność chrześcijaństwa, czyli argumentu odwołującego się do oryginalnej warstwy metafizycznej w tej religii, pozwalającej odpowiedzieć na podstawowe pytania o naturę oraz sens całej rzeczywistości i bytu ludzkiego, choć problematyka antropologiczno-metafizyczna nie została tu w pełni rozwinięta. Omówiono węższe i szersze rozumienie metafizyki, źródła argumentu, przesłanki na metafizyczną wiarygodność Objawienia Chrystusowego i Kościoła oraz walor motywacyjny. Często przywoływano nauczanie Jana Pawła II , które zawiera wiele sugestii co do metafizycznego argumentowania. Na zakończenie sformułowano postulat rozwijania tego argumentu, poszerzając go także o komparatystykę międzyreligijną.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2016
|
Abstrakt
| s. 11-25
Poprzez swoją wieloznaczność pojęcie „pasja” dobrze wyraża charakterystyczny dla chrześcijańskiej wiary, ale też antropologii i filozofii związek miłości z cierpieniem, pragnienia z wyrzeczeniem, życia ze śmiercią. Uniwersalizm chrześcijaństwa, jego modus vivendi, określany już w Nowym Testamencie, a potem przez Ojców Kościoła jako „droga”, jest przekroczeniem ekskluzywizmu poznawczych dróg starożytnej filozofii i gnozy. Prawda okazuje się dostępna nie przez oświecenie wybranych, lecz przez wolny wybór – zgodę na pasję. Na tym polega jej wyjątkowość, królewskość. Chrześcijanin jest zaproszony do współuczestnictwa w pasji życia przez współuczestnictwo w Pasji Chrystusa – Króla, jego cierpieniu i śmierci, gdyż te w istocie są uczestnictwem Boga w pasji człowieczeństwa. J. Ratzinger/Benedykt XVI przekonuje, że poznanie, miłość, wolność – największe egzystencjalne sprawy człowieka – dostępne są jedynie w pokornej zgodzie na to cierpienie. Ono je w doczesnym życiu umożliwia i jest poręką ich realności (prawdy).
2016-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
29-10-2024
|
Abstrakt
| s. 188-199
Autor w artykule przedstawia model funkcjonowania duszpasterstwa polskojęzycznego w diecezji Brooklyn. Ta część metropolii nowojorskiej jest obecnie najliczniej zamieszkiwana przez Polaków. W artykule są przedstawione początki emigracji z Polski do Stanów Zjednoczonych oraz kolejne jej etapy. Przedstawione są również początki duszpasterstwa w języku polskim na tym terenie oraz jego późniejszy szybki rozwój, o którym świadczyło powstawanie na przełomie XIX i XX wieku wielu parafii etnicznych, które fundowali sami Polscy emigranci. Ukazana zostaje również metamorfoza tego duszpasterstwa z istniejących wcześniej parafii etnicznych na rzecz parafii wielokulturowych, gdzie liturgia jest sprawowana w kilku różnych językach. Ta transformacja jest ukazana w kontekście przemian społecznych i migracyjnych. Artykuł również ukazuje, że troska o polskich migrantów w diecezji Brooklyn, pomimo zachodzących przemian zawsze była i jest prowadzona według dokumentów i wskazań Kościoła Powszechnego.
2024-10-29
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
08-02-2021
|
Abstrakt
| s. 74-95
Po II wojnie światowej nastąpił gwałtowny rozwój przemysłu na Górnym Śląsku. Wskutek tego powstały nowe miasta, które stały się ośrodkami przemysłu ciężkiego. Najmocniej rozwinęło się górnictwo. Po upadku komunizmu nastąpiło przejście do gospodarki rynkowej. Skutkiem tego była restrukturyzacja przemysłu i likwidacja zakładów pracy. Doprowadziło to do wzrostu bezrobocia. Problem ten zauważał także arcybiskup katowicki Damian Zimoń, który w 2001 r. opublikował dokument pod tytułem Kościół katolicki na Śląsku wobec bezrobocia. Temat bezrobocia był także poruszany podczas pielgrzymek stanowych do sanktuarium Matki Bożej w Piekarach Śląskich. Stąd też arcybiskupa katowickiego można nazwać „biskupem bezrobotnych”.
2021-02-08
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
15-05-2023
|
Abstrakt
| s. 346-360
Autor analizuje w artykule w sposób chronologiczny problem sporu, jaki w latach 1924–1939 katolicki tygodnik „Gość Niedzielny” toczył z przeciwnikami w sprawie szkolnictwa na Górnym Śląsku, a szczególnie w zakresie elementów katolickiego wychowania. Jednym z następstw przyznania przez polskie władze autonomii Górnemu Śląsku było zorganizowanie szkolnictwa tego regionu na zasadach odrębnych niż w pozostałych obszarach kraju. Władze Górnego Śląska, tworząc zręby polskiej szkoły, przystały na postulaty licznie reprezentowanej autochtonicznej ludności katolickiej. Tym samym szkolnictwo Górnego Śląska u początku powrotu do Polski było zorganizowane na zasadach podobnych do szkół wyznaniowych. Propagatorem tak rozumianej szkoły stał się katolicki tygodnik „Gość Niedzielny”. Jednak tak rozumiana szkoła, a także jej odmienny charakter (odrębność) znalazły licznych przeciwników zgrupowanych przy Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz w obozie sanacji.
2023-05-15
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2018
|
Abstrakt
| s. 42-63
W swojej kaznodziejskiej działalności św. Zenon z Werony, jak wielu współczesnych mu duszpasterzy, wielokrotnie wykorzystywał fragmenty biblijne w celu pouczenia wiernych i przekazania najistotniejszych prawd wiary. W kontekst przygotowań katechumenów do chrztu wpisał także starotestamentalną historię o Judzie i Tamar. Artykuł stanowi próbę analizy egzegezy biblijnego fragmentu, dokonanej na użytek duszpasterski przez biskupa Werony. Wskazuje, w jaki sposób alegoryczne odczytanie tekstu pomogło kaznodziei zaprezentować najważniejsze zagrożenia religijności katechumenów oraz konieczność nawrócenia i przyjęcia sakramentów wiary. Prezentuje wreszcie wizję Kościoła – nowego ludu Bożego, który duszpasterz odkrył w biblijnej postaci Tamar.
2018-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2012
|
Abstrakt
| s. 331-342
Wielki kryzys gospodarczy (1929-1935) w sposób szczególny dotknął najbardziej uprzemysłowioną część II Rzeczypospolitej – Górny Śląsk. Znaczny spadek produkcji związany z bezrobociem przekraczającym 30% osób zawodowo czynnych wywołał wiele negatywnych skutków społecznych. Kościół katolicki w diecezji katowickiej podjął szereg działań mających na celu zminimalizowanie negatywnych zjawisk i otoczenie opieką najbardziej potrzebujących. W tym celu powoływał i reorganizował organizacje charytatywne. Najważniejszą, koordynującą wszystkie działania dobroczynne organizacją, był Związek Towarzystw Dobroczynnych „Caritas”. Oprócz niego na wielką skalę niosły pomoc Stowarzyszenia Pań Miłosierdzia im. Świętego Wincentego á Paulo. Dużą rolę odgrywały wszystkie zakony i zgromadzenia działające na terenie diecezji. Ordynariusze katowiccy (ksiądz biskup Arkadiusz Lisiecki i ksiądz biskup Stanisław Adamski) zabiegali również o kształcenie kadry dla organizacji charytatywnych, wysyłając działaczy na kursy lub organizując odpowiednie szkolenia w Katowicach.
2012-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 303-316
Sossianus Hierokles był wysokim urzędnikiem cesarza Dioklecjana i gorliwym zwolennikiem prześladowania chrześcijan na początku IV wieku. W celu propagandowego uzasadnienia srogich represji wobec wyznawców nowej religii opublikował w 303 roku swój traktat Przyjaciel prawdy, w którym między innymi przeprowadził porównanie Apoloniusza z Tiany z Chrystusem. Z tego zaginionego pisma znamy jedynie kilka cytatów zawartych w dziełach Latancjusza i Euzebiusza z Cezarei. Antychrześcijański traktat Hieroklesa musiał stanowić zagrożenie dla nauczania Kościoła i wysuwać Apoloniusza jako silnego konkurenta Chrystusa, skoro sprowokował obu chrześcijańskich pisarzy do sformułowania polemicznej nań odpowiedzi. Artykuł stanowi próbę ukazania okoliczności powstania Przyjaciela prawdy oraz przedstawienia jego charakteru i treści.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
20-12-2023
|
Abstrakt
| s. 135-148
Administrację Apostolską Śląska Polskiego powołano do życia na mocy dekretu „Sanctissimus Dominus noster”, 7 listopada 1922 r. Objęła obszar podlegający do tej pory diecezji wrocławskiej, który w wyniku nowego ukształtowania granic po powstaniach śląskich i plebiscycie wszedł w skład państwa polskiego. Utworzenia nowej jednostki administracji kościelnej domagały się polskie władze, nie akceptując dalszego zwierzchnictwa diecezji wrocławskiej nad częścią terytorium II Rzeczypospolitej. Negatywnie oceniały praktyki dyskryminacyjne, stosowane wobec polskich wiernych przez biskupów wrocławskich i domagały się w związku z tym utworzenia osobnej diecezji. Gdy zamiast niej powstała Administracja Apostolska, początkowo przyjęły postawę wyczekiwania. Niepewność wzbudzała także osoba, nieznanego bliżej na Górnym Śląsku, nowego zwierzchnika Administracji – ks. Augusta Hlonda. Jego postawa, tolerancyjna wobec niemieckich katolików, w pierwszym okresie także budziła kontrowersje. Z czasem zmalały one, a dominować zaczęło wzajemne zaufanie i chęć współpracy budowanej na przekonaniu o słuszności linii programowej, jaką przyjął administrator apostolski. Zarządzana przez niego struktura, do której dodano jeszcze Śląsk Cieszyński, po podpisaniu konkordatu w 1925 r. została przekształcona w diecezję katowicką.
2023-12-20
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2015
|
Abstrakt
| s. 123-144
Apokalipsa w interpretacji Romano Guardiniego przemawia żywym językiem do egzystencji odbiorcy. To egzystencjalne podejście ukazuje, że odziane w symbole treści Apokalipsy obejmują zarówno egzystencjalne „jeszcze nie” – wstrząsający proces wkraczania wieczności w doczesność, jak również egzystencjalne „już” – obecny już w doczesności pierwiastek apokaliptyczny – przebłysk dnia ostatecznego w historycznym „teraz”. Zawarte w Apokalipsie wydarzenia, obietnice, a także wyłaniający się z apokaliptycznych wizji obraz Kościoła – wszystko to, dzięki egzystencjalnej perspektywie, wpisuje się w życie każdego człowieka. Niniejszy artykuł ukazuje, w jaki sposób się to dzieje i co oznacza ten symboliczny przekaz dla człowieka oraz dla świata.
2015-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2016
|
Abstrakt
| s. 462-469
Celem artykułu jest przedstawienie myśli wybitnego polskiego humanisty, ks. prof. dr. hab. Janusza S. Pasierba, w kontekście rozumienia przez niego pojęcia ciała oraz wniosków stąd płynących dla człowieka XXI wieku. Źródła badań stanowią wybrane zbiory esejów, kazania i artykuły. Autorka omówiła rozumienie ciała jako soma, tj. fizyczność, cielesność każdego człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem Jezusa Chrystusa, następnie przedstawiła treści dotyczące doświadczenia ciała w liturgii, kolejno ukazała przedstawienie Kościoła pojmowanego jako Mistyczne Ciało Chrystusa. W zakończeniu autorka ukazała aktualność przedstawionych treści dla człowieka XXI wieku.
2016-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2014
|
Abstrakt
| s. 292-305
Wydarzenie Wcielenia wiąże się ze stworzeniem i dogmatem trynitarnym. Słowo, które stało się ciałem, istniało „od początku”, a Inkarnacja jest konsekwencją wewnątrztrynitarnej relacji. Jezus z Nazaretu jest Synem Bożym – to centralna prawda chrystologiczna, która znajduje ewangeliczne świadectwo w słowach samego Jezusa oraz w Jego modlitwie. Stąd wydarzenie Wcielenia jest zarazem wydarzeniem Objawienia i zbawienia – Jezus to właściwe „miejsce” obecności Boga. Historyczna jednorazowość i materialna ograniczoność życia Jezusa z Nazaretu, a w konsekwencji sakramentalna duchowość Kościoła, są z jednej strony wyrazem pokory Boga, a z drugiej poręką realności Bożej obecności i definitywności zbawienia.
2014-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2012
|
Abstrakt
| s. 316-330
Papież Jan Paweł II reaktywował 15 stycznia 1991 r. liczącą obecnie 600 lat metropolię i archidiecezję lwowską obrządku łacińskiego. Jej pierwszym arcybiskupem metropolitą został mianowany Marian Jaworski. Metropolia ta jako halicka powstała w 1375 r., a jako lwowska istnieje od 1412 r. w trudnych warunkach pogranicza łacińsko-bizantyjskiego. Zamierzeniem tego artykułu jest przedstawienie bogatej tradycji Kościoła rzymskokatolickiego i jego twórczej, sześćsetletniej obecności na ziemiach obecnej Ukrainy Zachodniej. Głównymi wątkami artykułu są kwestie: przynależności państwowej ziem „ruskich” w średniowieczu, łacińscy misyjni biskupi na Rusi, powstanie halickiej metropolii obrządku łacińskiego, przeniesienie w 1412 r. stolicy metropolii do Lwowa i dalszy jej rozwój, jurysdykcja na Rusi biskupów lubuskich oraz udział franciszkanów i dominikanów w powstaniu diecezji i chrystianizacji Rusi.
2012-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2013
|
Abstrakt
| s. 292-302
Starożytne podejście do Ewangelii Marka opierało się na przekonaniu, że jej autor streścił pierwszą Ewangelię, czyli Mateusza. Z tego powodu ojcowie Kościoła ograniczali się do komentowania dłuższej Ewangelii. Teofylakt z Ochrydy, jako pierwszy w języku greckim, napisał wyjaśnienie do Ewangelii Marka po tym, jak skomentował pierwszą Ewangelię. Przedmowa do tego wyjaśnienia ukazuje powody do wyjaśniania tych Ewangelii osobno. Biskup Ochrydy odwołuje się do biblijnych wizji czterech istot (Ez 1,5-6.10; Ap 4,6-7). Symbolika istot, według niego, oznacza różną zawartość Ewangelii, które wymagają oddzielnych komentarzy.
2013-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
EN
| Data publikacji:
26-03-2022
|
Abstrakt
| s. 19-28
Poniższy artykuł koncentruje się na koncepcji czasu w pismach Efrema Syryjczyka, teologa z IV wieku, uważanego za najbardziej niezwykłego poetę-teologa epoki Ojców Kościoła. Po wprowadzeniu podstawowego rozróżnienia na czas historyczny i czas święty, rozważania skupiają się na analizie przykładów obrazujących, jak Efrem pojmuje czas w kontekście Bożej aktywności wobec człowieka w sytuacji, gdy wydarzenia rozłożone w długim okresie zbiegają się w pojedyncze (wydarzenie). W dalszej części artykułu podejmuje się próbę analizy możliwości wejścia przez człowieka w rzeczywistość czasu świętego. Wedle wizji Efrema taki koncept zakłada stałą synergię pomiędzy Bogiem a człowiekiem, czyli, co za tym idzie, prawdziwe zaangażowanie tego drugiego. W ramach takowej próby rozważa się szczególnie misterium Męki Chrystusa, dzięki której ludzkość może uzyskać dostęp do innego poziomu poznawczego. W dalszych rozważaniach techniczny termin klucz staje się użytecznym narzędziem umożliwiającym spełnienie założonego celu. Konkluzją artykułu jest twierdzenie, że sakramentalne życie Kościoła, zwłaszcza Eucharystia, jest u-obecnieniem tego, co wydarzyło się na Golgocie, stając się tym samym widzialnym elementem czasu świętego, który może być doświadczany w życiu, w ramach czasu historycznego.
2022-03-26
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2011
|
Abstrakt
| s. 547–563
The rule of Christocentrism has strong biblical basis and is deeply rooted in contemporary theology – which is also reflected in homiletics.As the preacher should bring a full image of C hrist (totus Christus) closer to the faithful, the author presents five aspects of homiletic Christocentrism.So it is a theocentric aspect – as proclaiming Jesus leads towards doctrine of One God; it is also a Trinitarian aspect – as acting of separate Divine Persons should be emphasized in a sermon. Christ established the Church, is her Head and acts in her through Holy Spirit, so Christocentrism has an ecclesial aspect. The pneumatological dimension is connected with this aspect because Holy Spirit makes present the saving work of Christ and helps the priests to actualize the Gospel. It is necessary to speak about Mother of God and about saints in the spirit of Christocentrism, stressing their union with Saviour and total fulfilment of His Gospel. The Christocentric dimension exists in the preacher’s mystagogy - as in it we instruct the faithful that in liturgy of the C hurch the Paschal mystery of Christ is present and trough it appears His salutary power. For the whole Christians life is in the close union with Christ who trough Holy Spirit leads God’s people towards sanctity. The word ministry is drawing „to sum up all things in Christ, in heaven an on earth” (Eph 1:10).
2011-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 5-17
Treść siódmej w kolejności Mowy Afrahata "O pokutujących" i poprzedzającej ją "Mowy o synach przymierza" stanowiła podstawowy materiał badawczy dla zagadnienia struktury i dyscypliny starożytnego Kościoła syryjskiego oraz roli, jaką w nim odgrywali „synowie przymierza” (bənay qəyāmā). W Mowie o pokutujących Afrahat opisał obrzęd rytualnego obmycia, wyraźnie odróżniając go od kąpieli chrzcielnej. Chodzi z jednej strony o „samotnych”, którzy upadli i odwlekali nawrócenie, oraz z drugiej – o kapłanów, którzy pokutującym odmawiali pojednania.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
21-05-2024
|
Abstrakt
| s. 82-99
Artykuł przypomina „Ewangelika Górnośląskiego” - polskie czasopismo ewangelickie ukazujące się w Katowicach w latach 1932-1939, którego wydawcą było Towarzystwo Polaków Ewangelików na Górnym Śląsku. Tygodnik był jedynym polskim pismem ewangelickim ukazującym się okresie międzywojennym na tym terenie. W artykule na tle zaistniałej sytuacji w powstałym w 1924 r. Kościele Ewangelicko-Unijnym na Polskim Górnym Śląsku przedstawiono twórców i redaktorów tygodnika, w większości duchownych, znanych polskich działaczy niepodległościowych i ich starania na łamach czasopisma o budzenie świadomości narodowej wśród miejscowych ewangelików. Na podkreślenie zasługuje sprzeciw redaktorów wobec antysemityzmu i krytyka poczynań Hitlera. Przedstawiono również na podstawie archiwaliów kwestie finansowania tygodnika, nakładów, form promocji.
2024-05-21
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2010
|
Abstrakt
| s. 346–353
In the reflection on the social communication Benedict XVI emphasizes the specific nature of work of media professionals. Although the Pope does not speak directly about the journalists, he writes about missionary character of their profession. In his opinion, the missionary journalism is realized in the service for providing information and shaping the public conscience. Benedict defines this type of journalism as a kind of broking. Moreover he opposes it with the journalism focused on creating the reality. Pope concentrates on Catholic journalism, given the conditions of their practice: appropriate technical preparation and adequate Christian formation. He shows the importance of Catholic journalists in the life of the Church and the particular responsibility of journalists in general, resulting from obligations to society.
2010-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
31-12-2020
|
Abstrakt
| s. 435-463
Brak oficjalnych statystyk nie oznacza, że niemożliwe jest ustalenie danych na temat legitymizacji nieślubnych dzieci dla XIX-wiecznego Śląska. Uznanie dziecka zapisywane bowiem było w kościelnych księgach metrykalnych. Na studium przypadku została wybrana jedna z katolickich parafii archiprezbiteriatu opolskiego parafia w Groszowicach. Należały doń Grotowice – wieś założona w tzw. okresie kolonizacji fryderycjańskiej, a większość jej mieszkańców stanowili protestanci (członkowie parafii ewangelickiej w Opolu).
Niniejszy tekst koncentruje się przede wszystkim na problemie ustanowieniu stosunku prawnego między dzieckiem nieślubnym a jego biologicznym ojcem. Jako ramy czasowe wybrano lata 1819–1870. Do przeprowadzenia analizy wykorzystano Phytona (metoda agregacyjna, elementy rekonstrukcji rodziny). Z wyjątkiem Grotowic suma nieślubnych narodzin dpowiadała procentowemu rozkładowi liczby mieszkańców poszczególnych wsi w całej populacji parafii. Z 221 tylko 30 zostało zalegalizowanych albo przez legitymizację lub adopcję. Wszystkie adoptowane dzieci urodziły się w protestanckich Grotowicach. Udało się także ustalić rodziny złożone wyłącznie z samotnych rodzin matek, gdzie model samotnego rodzicielstwa był obecny przez co najmniej trzy pokolenia. Zaskakująco nisko wypadła liczba prawnie zmienionego statusu dziecka.
2020-12-31
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
30-06-2013
|
Abstrakt
| s. 159-167
Po życiu i działalności księdza Teodora Kremskiego (1829-1906) nie pozostało zbyt wiele znaków ludzkiej pamięci. Choć wywarł wielki wpływ na życie religijne Katowic, Rybnika i Jankowic Rybnickich, ominęło go pióro historyków. Mimo to jest on jedną z najciekawszych postaci w gronie śląskiego duchowieństwa drugiej połowy XIX i początków XX wieku. Studiował prawo we Wrocławiu, Bonn i Berlinie. Zrezygnował z dobrze zapowiadającej się kariery prawniczej na rzecz realizacji powołania kapłańskiego. Ukończył teologię we Wrocławiu. W duszpasterstwie pracował w Bujakowie i Opolu. Był pierwszym proboszczem Katowic i budowniczym kościoła Mariackiego. Tu zachorował na gardło. Jego stanu zdrowia nie poprawiła terapia. Leczył się nawet w krajach Orientu. Po powrocie na Śląsk zamieszkał w klasztorze sióstr służebniczek w Porębie, gdzie w cudowny sposób odzyskał głos. Następnie był kapelanem szpitala Świętego Juliusza w Rybniku. Na tej skromnej posadzie wytrwał aż 34 lata, służąc chorym i biednym w dzień i w nocy. Rozdał im cały swój majątek. Umarł na zawał serca w sobotę, niosąc pociechę umierającemu.
2013-06-30
Czasopismo: Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne
Język:
PL
| Data publikacji:
25-01-2025
|
Abstrakt
| s. 69-80
Zespół ośmiu ekspresjonistycznych witraży w kościele pw. św. Marii Magdaleny w Dobrodzieniu z lat 1934-1935 zamyka okno Uczniowie w drodze do Emaus. Witraż ten w zamyśle ks. Jana Gładysza (1881-1967), ówczesnego proboszcza parafii, skłaniać miał do refleksji nad tematem „Wędrówka człowieka z Bogiem”. Artykuł podejmuje próbę odczytania poszczególnych elementów kompozycji dzieła, które pozwalają głębiej wniknąć w treść refleksji zaproponowanej przez dobrodzieńskiego proboszcza.
English
Język Polski