Język:
EN
| Data publikacji:
24-12-2016
|
Abstrakt
| s. 131-138
Rekin unoszący się w roztworze formaldehydu, zawieszony w przestrzeni, unieruchomiony, to zobrazowanie zmienionego sposobu, w jaki zwierzęta mogą być reprezentowane przez sztukę. Z jednej strony Damien Hirst zaproponował całkowicie nowe podejście do kwestii wykorzystywania zwierząt w sztuce, kiedy zaczął wystawiać prace z cyklu Natural History (Historia naturalna), z drugiej strony zupełnie nowy „materiał” został użyty w pracy, którą można zakwalifikować do prac rzeźbiarskich. Rekin przyciągnął uwagę publiczności i mediów, ale Hirst posłużył się też zwierzętami takimi jak krowa, owca czy świnia. Jednakże tytuły jego prac pozostały intrygujące i skomplikowane. Artykuł skupia się na tym, jak zwierzęta, zarówno te martwe, jak i te (ledwo)żywe, stały się częściami prac artystycznych. W artykule omówione zostały wybrane prace jednego z przedstawicieli Young British Artists, aby zaprezentować kwestię uprzedmiotowienia zwierząt w sztuce postmodernistycznej.
Słowa klucze:
Damien Hirst, sztuka postmodernistyczna, ciała zwierząt, obiekt sztuki, uprzedmiotowienie
2016-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2018
|
Abstrakt
| s. 309-321
The performances: Wieloryb The Globe and Ostatnie zwierzęta show the whole scale of difficulties that accompany the entering into ethical relationships with the Other. From the point of view of traditional culture, making them is a story of stumbles, mistakes and errors that result in an uncertain encounter at best. The “exercises in empathy” designed by these performances are oriented towards the bottom-up emancipation of the excluded beings, both human and non-human once. According to their creators, it is possible only through education, not through revolution.
2018-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2017
|
Abstrakt
| s. 69-81
Fragment nietłumaczonej dotąd książki Tatiany M. Goriczewej pt. „Święte zwierzęta", wydanej w Sankt Petersburgu w 1993 roku. Jej autorka jest jedną z niewielu postaci obszaru rosyjskojęzycznego, zajmujących się łącznie prawosławiem i kwestią praw zwierząt. Dołączony we wcześniejszym artykule komentarz zawiera wprowadzenie do jej poglądów, przedstawiając je na tle panoramy myśli wschodniego chrześcijaństwa. W tradycji tej, odmiennie od teologii zachodniej, wskazuje się na kosmiczny wymiar chrześcijańskiej idei zbawienia oraz możliwość religijnej identyfikacji i uświęcenia zwierząt. Ta interpretacja chrześcijańskiego przesłania pozwala na odmienne spojrzenie na sytuację zwierząt i ich cierpienie we współczesnym świecie, oraz daje podstawy do działania na rzecz ich upodmiotowienia.
2017-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2017
|
Abstrakt
| s. 239-248
The article presents a reflection on the presence of animals in the Holocaust and in the narratives that underpinned it. The starting point of this consideration is the book by a Polish literary scholar – Piotr Krupiński „Why did the Geese Shriek?” Animals and the Holocaust in Polish Literature of the 20th and 21st Century. The author juxtaposes the book with the comic book Maus by Art Spiegelman and the nazi propaganda film The Eternal Jew. The article raises questions about, among others, suffering of animals, a human–animal dualism in the context of the Holocaust, zoomorphism, and controversies over the so called animal holocaust. The author points out that we should remember the human is also an animal, especially at the time of the reflection on the Holocaust, which reveals the issue of „community of death”.
2017-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
23-12-2015
|
Abstrakt
| s. 13-23
This article is entirely dedicated to zoophilology—a new discipline of research, which emerged with the fusion of philological sciences and modern, ethically deepened animal studies. The author— following Aleksander Nawarecki, who coined the term—is trying to define the genesis, subject of research, and methodology of zoophilology. Its most important intellectual context is the non-anthropocentric humanities, also called posthumanities. One of the main tasks of zoophilology studies is to show how writers question the evaluative opposition between men and animals. More and more often getting to know the perspective of animals—their non-human point of view, which is so difficult to imagine— is becoming one of the ambitions of modern literature and art. The role of zoophilologists is conceived as trying to analyze and interpret such “postanthropocentric” texts. It is an attempt to reach a deeper understanding of how literature enables us to put ourselves in the position of others.
2015-12-23
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
EN
| Data publikacji:
23-12-2015
|
Abstrakt
| s. 61-69
Krótki raport autorstwa Donalda Weslinga powstał w oparciu o cztery monografie i dwie antologie tekstów napisanych po 2007 roku. Timothy Morton to – zdaniem Weslinga—modelowy przykład teoretyka i stylisty działającego w obszarze stosunkowo nowej dziedziny, jaką jest ekokrytyka materialna. Wesling rozpoczyna omówienie od wprowadzenia diagramu obrazującego kierunki wpływu od filozofów po krytyków literackich. Głównym teoretykiem w pionowym wymiarze diagramu jest Bruno Latour kładący nacisk na sprawczość podmiotów nie-ludzkich (zwierzęta, przedmioty). W wymiarze poziomym kategorie oscylują pomiędzy studiami nad zwierzętami z jednej strony a ontologią zorientowaną na przedmiot z drugiej. Morton wiele uwagi poświęcił definiowaniu relacji pomiędzy człowiekiem i zwierzęciem, ale jego ostatnie prace i eseje sytuują go zdecydowanie w obszarze szkoły przedmiotu. Wesling formułuje trzy pytania dotyczące roli, jaką w ekokrytyce odgrywają narracja, język duchowy oraz fakt naukowy. Pytania te, które są wynikiem lektury tekstów Mortona, mają znaczenie również dla studiów nad zwierzętami.
2015-12-23
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2016
|
Abstrakt
| s. 59-71
Artykuł opisuje życie codzienne w Czeladzi, jednym z miast Zagłębia Dąbrowskiego, w czasie II wojny światowej. Rekonstrukcja roli, jaką odegrały w tym mieście zwierzęta (zarówno jako zwierzęta hodowlane i karmiące, jak i domowe), opiera się przede wszystkim na wspomnieniach zebranych przez autorkę podczas wywiadów z najstarszymi mieszkańcami miasta.
2016-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
24-12-2017
|
Abstrakt
| s. 23-56
Na przykładzie istniejących wyobrażeń o ogrodzie zoologicznym omawiany jest charakter relacji pomiędzy językowymi i nie ściśle językowymi elementami świadomości. Przytaczany jest materiał słownikowy odzwierciedlający zarówno historyczne, jaki i współczesne interpretacje z uwzględnieniem etymologii słów. Ich analiza ma na celu wychwycenie zmieniających się w czasie motywów, cech i analogii znaczeniowych, które to następnie utrwalają się w wyobrażeniach danej kultury mentalnej i językowej. Ustalany jest charakter relacji (poprzez umieszczenie w sztucznie zorganizowanej przestrzeni) między stanem zwierzęcia i człowieka. Człowieka, upodabniającego się do zwierzęcia, zwierzęcia, jako reprezentanta pewnej zamkniętej w niewoli i zgromadzonej w jednym miejscu zbiorowości, i znowuż człowieka, ale jako obserwatora tych istot bądź podmiotu znajdującego się w analogicznej sytuacji zbiorowego pokazu. Zebrane informacje i interpretacje, które porównujemy z danymi słownika marzeń sennych przez pryzmat ich cech znaczeniowych i mentalnych, pozwalają na postawienie pytania dotyczącego semantyki reproduktywnych, istniejących percepcyjnie i mentalnie, obrazowych doznań. Biorą one bowiem udział w kształtowaniu u przedstawicieli określonej kultury mentalnej regulacyjno -orientacyjnych, do tego nie zawsze uświadamianych, wyobrażeń. Wspomniane doznania, zwłaszcza te, które warunkują organizację świata w językowej i nie tylko językowej świadomości, wpływają, jako skutek, na semantyczną ewolucję języka, jak również na mentalność jego użytkowników.
2017-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
24-12-2016
|
Abstrakt
| s. 13-21
W artykule omówiono specyfikę zoopoetyki I.S. Szmielowa we wczesnych utworach pisarza – Mój Mars (Мой Марс), Świetlista karta (Светлая страница), Mary (Мэри), a obrazy zwierząt przeanalizowano w kontekście literatury rosyjskiej przełomu XIX i XX wieku (Bystronogi L.N. Tołstoja, Kasztanka A.P. Czechowa, Biały pudel, Szmaragd A.I. Kuprina, Sny Czanga I.A. Bunina). Zoopoetyka Szmielowa opiera się na filozofii życia i śmierci, wolności i niewoli, związku świata przyrody ze światem dzieciństwa oraz wyraża się poprzez antropomorficzne wyobrażenie pojawiających się na kartach utworów pisarza licznych zwierząt (psychologizm, uduchowienie, wykorzystanie aparatu pojęciowego „dusza”, „fatum”, „miłość”, „moralność”, „litość”). Zwierzęta w prozie pisarza pełnią rolę swoistego papierka lakmusowego, ponieważ poprzez stosunek do nich poznaje się innych bohaterów utworów – dorosłych i dzieci.
2016-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
23-12-2015
|
Abstrakt
| s. 227-250
The aim of this article is to examine the ways in which the forms and presence of animals are presented in the works of the German writer, Sebald, through selected approaches in animal studies. The article shows that animalistic discourse plays an important, if not central, part in Sebald’s literary imagination, which has gone largely unnoticed by critics for a long time, due to their predominant focus on the issues of memory, the Holocaust, and melancholia. The main subjects of analysis here are the novels The Rings of Saturn and Austerlitz, which are focused predominantly on the issue of human-animal relationships both on a textual and on a visual level. Firstly, the author will characterise the images of animals depicted in Sebald’s prose, then she will examine the animal cartographies, i.e. spaces where the writer locates his non-human protagonists, and in the end, the text will analyse the poetics of contrast and analogy through which Sebald describes the entanglement of the human’s mind in the exploitation of animals. The analysis will demonstrate that the coexistence of humans and animals in Sebald’s works is not linear, but rather creates sophisticated constellations of ostensibly distanced events from various periods and sources. Sebald places an animal’s suffering right at the centre of the turbulent and disastrous history of the 19th and 20th centuries and, through this inclusive gesture of empathy towards non-human animals, strictly breaks with the anthropocentric perspective of writing.
2015-12-23
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
23-12-2015
|
Abstrakt
| s. 207-226
A poetic interest in animals is one result of Ryszard Krynicki’s being inspired by Japanese haiku, which he combines with the distinctive meanings of Western culture. Buddhist tradition allows him to see an animal as a representative of the universe in common with humans, and as a real existencein-itself. In his poems the Eastern sensitivity and way of thinking become an opportunity to revise humanity’s imaging of nature. Paradoxically, therefore, what is spiritual allows Krynicki to experience an empirical encounter with the animal and show the conditions for the questioning of the anthropocentric paradigm.
2015-12-23
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
23-12-2015
|
Abstrakt
| s. 7
Czasopismo naukowe – rocznik internetowy – „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies” ma na celu interdyscyplinarne badania nad znaczeniami, jakie przypisuje się zwierzętom. Sposób uzgadniania tej wiedzy oraz rekonstrukcja nowoczesnych obszarów węzłowych dla myślenia o świecie zwierząt i ludzi wiążą się z potrzebą wytworzenia środowiska wymiany treści niemieszczących się w ramach jednej dziedziny. Czasopismo to ma stanowić forum wypowiedzi zarówno dla teoretyków i historyków kultury, jak i specjalistów z zakresu zoologii i historii nauki. Jedną z hipotez założycielskich czasopisma jest przekonanie, że perspektywa studiów nad zwierzętami (animal studies) pozwala na bezpośrednie powiązanie dyskusji światopoglądowych ze zmianami kulturowymi w relacji ludzie – zwierzęta. Poświadczają to już opracowane badania anglojęzyczne, a niniejsze czasopismo postawiło sobie za cel rekonstrukcję relacji ludzi i zwierząt w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz innych obszarach kulturowych. Zaproponowana perspektywa ma w kolejnych publikacjach odsłonić niedostrzegane dotąd przemiany wzorów kultury i moralności, które są obecne w najnowszych dyskusjach ekologicznie zorientowanej humanistyki i jej wersji„post”.
2015-12-23
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2017
|
Abstrakt
| s. 221-236
Polish hounds, an old breed of hunting dogs reconstructed in the 50s, illustrate the history of naturoculture. Like Donna Haraway’s cyborgs, Polish hounds transgress three binary oppositions. Firstly, they transgress the boundary between reality and fiction, as the dogs’ physical bodies are co -created by cultural narrations. Secondly, Polish hounds are a product of selective breeding, so they transgress the boundary between nature and culture. Finally, the boundary between nature and technology is blurred. Their bodies are object of technological interventions and scientific research that are to enable their further existence. In addition, Polish hounds and their people encourage reflection on human -animal collectives, where human and non -human lives are interconnected. The dogs and humans provide example of co -existence and embodiment of trans -species solidarity and thus they create a starting point of thinking about post -humanist connections and collectives.
2017-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 203-210
Artykuł zawiera analizę najtragiczniejszego dzieła Iwana Szmielowa – „epopei” Słońce umarłych, opisującego ostatnie chwile wojny domowej w Rosji. Tragizm opowieści, wybrzmiewający w tytule, narasta stopniowo i nasila się wraz z rozwojem akcji, realizując się w motywach przetrwania-umierania oraz zbliżającej się apokalipsy. W obrazie ginącego świata zwierzęta odgrywają wyjątkową rolę, są pierwszymi stworzeniami, które składane są w ofierze – niezależnie od tego, czy są to ptaki (paw, orły, jastrząb, gołębie itp.), czy zwierzęta domowe (koń, krowa, pies, kot). W zrozumieniu ich losów szczególną funkcję pełnią zoonimy, które pozwalają na personifikację każdego ze zwierząt i podkreślają wartość życia wszystkich stworzeń.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
EN
| Data publikacji:
24-12-2017
|
Abstrakt
| s. 143-154
Teorie etyki zwierzęcej głównego nurtu, reprezentowane np. przez Singera i Regana, opowiadają się za zachowaniami żywieniowymi wykluczającymi spożywanie jakichkolwiek produktów pochodzenia zwierzęcego. Zgodnie z takimi ujęciami tematu, w naszych społeczeństwach i w obecnych warunkach życia, rezygnacja z żywności pochodzenia zwierzęcego jest obowiązkiem w świetle wymogów normatywnych teorii etyki. W niniejszym artykule zaprezentuję inne spojrzenie na problem refleksyjnego wegetarianizmu moralnego (definiowanego w bardzo szerokim znaczeniu). Przechodząc od niektórych bardzo krytycznych sformułowań do argumentów reprezentowanych przez główny nurt, zaproponuję stwierdzenie, że bardziej celowym jest rozpatrywać wegetarianizm jako element samorozwoju i troski o samego siebie uprawianych przez ludzi będących uczciwymi czynnymi podmiotami moralnymi. Wegetarianizm, który jest owocem osobistych refleksji na temat moralności relacji między ludźmi i innymi istotami, powinien być rozpatrywany w taki sposób, w którym czynne podmioty moralne kształtują i kultywują swój własny charakter. Taki sposób ujmowania wegetarianizmu pozwala uniknąć trudności argumentów głównego nurtu i pozwala trafniej ujmować bogactwo i różnorodność rzeczywistych wyborów ludzi w kwestii wegetarianizmu w sferze zwyczajowych doświadczeń natury moralnej.
2017-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2016
|
Abstrakt
| s. 253-262
The interests of nonhuman animals within political philosophy have been and are still overlooked and underestimated. Recognition by modern science, and – increasingly – ethics, of the subjectivity and vulnerability of many animals does not extend to recognizing them as anything more than a secondary object of politics. In recent years, however, new concepts have emerged emphasizing the subjectivity and political agency of nonhuman animals. One of them is the concept of zoopolis by Sue Donaldson and Will Kymlicka. It postulates the use of political and legal categories that previously defined only men: citizenship, denizenship and sovereignty. Through citing earlier attempts at politicization of the animal detriment issue, the article presents the major hypothesis of the zoopolis concept and discusses some examples of its previous criticism.
2016-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2017
|
Abstrakt
| s. 129-142
The belief that only humans use language has dominated in science for years. Linguists are especially sensitive to the notion that animals can use or create language. They argue that all species other than human can communicate but they do not use language, as it is reserved for people only. It is important to notice that animal psychology is a new and still far underdeveloped scientific field. More and more studies are revealing that animals can and do think, feel and communicate in a meaningful way. Recently, new studies have supported the hypothesis that some animals do use language. The communication systems that they use have all or most of the characteristics of a language. Con Slobodchikoff has shown that prairie dogs have grammar, can create language and use dialects in their communication with one another. Their pups learn their language in a similar way as human babies do. This article is meant to question the notion that animals do not use and create language.
2017-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
24-12-2018
|
Abstrakt
| s. 13-48
Na przykładzie istniejących wyobrażeń o ogrodzie zoologicznym omawiany jest charakter relacji pomiędzy językowymi i nie ściśle językowymi elementami świadomości. Przytaczany jest materiał słownikowy odzwierciedlający zarówno historyczne, jak i współczesne interpretacje z uwzględnieniem etymologii słów. Ich analiza ma na celu wychwycenie zmieniających się w czasie motywów, cech i analogii znaczeniowych, które to następnie utrwalają się w wyobrażeniach danej kultury mentalnej i językowej. Ustalany jest charakter relacji (poprzez umieszczenie w sztucznie zorganizowanej przestrzeni) między stanem zwierzęcia i człowieka. Człowieka, upodabniającego się do zwierzęcia, zwierzęcia jako reprezentanta pewnej zamkniętej w niewoli i zgromadzonej w jednym miejscu zbiorowości, i znowuż człowieka, ale jako obserwatora tych istot bądź podmiotu znajdującego się w analogicznej sytuacji zbiorowego pokazu. Zebrane informacje i interpretacje, które porównujemy z danymi słownika marzeń sennych przez pryzmat ich cech znaczeniowych i mentalnych, pozwalają na postawienie pytania dotyczącego semantyki reproduktywnych, istniejących percepcyjnie i mentalnie, obrazowych doznań. Biorą one bowiem udział w kształtowaniu u przedstawicieli określonej kultury mentalnej regulacyjno-orientacyjnych, do tego nie zawsze uświadamianych, wyobrażeń. Wspomniane doznania, zwłaszcza te, które warunkują organizację świata w językowej i nie tylko językowej świadomości, wpływają, jako skutek, na semantyczną ewolucję języka, jak również na mentalność jego użytkowników.
2018-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
22-06-2022
|
Abstrakt
| s. 1-20
Obserwujemy obecnie szóste, plejstoceńsko-holoceńskie wielkie wymieranie. Jednym z istotnych czynników przyczyniających się do dramatycznego spadku różnorodności dzikiej fauny i flory są zmiany klimatu. Ludzkość podjęła walkę ze zmianami klimatu w 1992 roku, kiedy to w trakcie Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro przyjęto Ramową Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu. Niestety efektów tych wysiłków nie widać. Wzrost emisji gazów cieplarnianych doprowadzi do wymarcia połowy gatunków na Ziemi do końca wieku. Ograniczenie wzrostu temperatury do 2°C (w stosunku do ery przedindustrialnej) do 2100 roku oznaczać będzie zmniejszenie różnorodności gatunkowej o 25%. Naukowcy przestrzegają, że jeśli nie podejmiemy natychmiastowych działań, czeka nas katastrofalna utrata różnorodności biologicznej. Dzikie zwierzęta kręgowe już dzisiaj stanowią zaledwie 4% biomasy wszystkich kręgowców, dramatycznie niewiele w porównaniu z biomasą zwierząt hodowlanych.
2022-06-22
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
EN
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 97-118
Choć kwestia zwierzęcej śmierci i umierania od dawna zwraca uwagę badaczy z kręgu animal studies, coraz częstsze jej pojawianie się w obszarze studiów religioznawczych jest zjawiskiem interesującym i stosunkowo nowym, które domaga się rozważenia. W badaniach ogniskujących się na religii coraz więcej uwagi poświęca się ostatnio nie tyle rozmaitym znaczeniom, jakie przypisywane są obecności zwierząt w ludzkim doświadczeniu religijnym (gdzie figurują one jako przedmioty, symbole i ciała), ile bardziej kontrowersyjnej kwestii samych zwierzęcych reakcji na śmierć istot im bliskich. Zdaniem niektórych badaczy, ta ostatnia może być także rozpatrywana jako rytualna i protoreligijna, co daje szansę na rewizję antropocentrycznego ujęcia religii jako fenomenu czysto kognitywnego. Sposoby przeżywania śmierci przez wyższe zwierzęta (jak dokumentuje to etologia), w dużej mierze zbiorowe i ceremonialne, podkreślające cielesną kruchość (vulnerability) i potrzebę wyrażenia żalu w rytuałach żałoby, wydają się bliskie ludzkiemu rozumieniu religijności jako szeregu społecznych zachowań, które stanowią odpowiedź na doświadczenie cierpienia, utraty i tajemnicy otaczającej czyjeś odejście. W tym kontekście istotne więc wydaje się zadanie pytania, dlaczego wszelka próba określenia zwierzęcych zachowań mianem religijnych budzi – wśród większości ludzi deklarujących swoją przynależność do wiary – niemal instynktowne negatywne reakcje. Jakie procesy semiotyczne, filozoficzne i polityczne przyczynić się mogły do uznania, że religia to obszar czysto ludzki, a co więcej, definiowany przez pryzmat różnicy ludzko-zwierzęcej? Czy istnieje coś, co Derrida nazwałby trwałą ofiarniczą strukturą zachodniego myślenia (gdzie pojęcie ofiary oznaczałoby nie tylko powszechną zgodę na przemoc wobec zwierząt, usankcjonowanie faktu ich śmierci na potrzeby człowieka, ale także zamknięcie przed zwierzętami możliwości udziału w tym, co religijne w charakterze innym niż przedmiot ofiary)? Artykuł podejmuje te kwestie, argumentując na rzecz zwierzęcej religijności, opierając się na nieantropocentrycznym ujęciu żałoby w pracach Judith Butler oraz analizując literackie i artystyczne strategie przedstawiania śmierci zwierząt, które poprzez swoje akcentowanie wymiaru religijnego zyskują emancypacyjny charakter, w utworach D.H. Lawrence’a oraz Iana McEwana.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
24-12-2016
|
Abstrakt
| s. 23-58
Na przykładzie istniejących wyobrażeń o ogrodzie zoologicznym omawiany jest charakter relacji pomiędzy językowymi i nie ściśle językowymi elementami świadomości. Przytaczany jest materiał słownikowy odzwierciedlający zarówno historyczne, jaki i współczesne interpretacje z uwzględnieniem etymologii słów. Ich analiza ma na celu wychwycenie zmieniających się w czasie motywów, cech i analogii znaczeniowych, które to następnie utrwalają się w wyobrażeniach danej kultury mentalnej i językowej. Ustalany jest charakter relacji (poprzez umieszczenie w sztucznie zorganizowanej przestrzeni) między stanem zwierzęcia i człowieka. Człowieka, upodabniającego się do zwierzęcia, zwierzęcia, jako reprezentanta pewnej zamkniętej w niewoli i zgromadzonej w jednym miejscu zbiorowości, i znowuż człowieka, ale jako obserwatora tych istot bądź podmiotu znajdującego się w analogicznej sytuacji zbiorowego pokazu. Zebrane informacje i interpretacje, które porównujemy z danymi słownika marzeń sennych przez pryzmat ich cech znaczeniowych i mentalnych, pozwalają na postawienie pytania dotyczącego semantyki reproduktywnych, istniejących percepcyjnie i mentalnie, obrazowych doznań. Biorą one bowiem udział w kształtowaniu u przedstawicieli określonej kultury mentalnej regulacyjno -orientacyjnych, do tego nie zawsze uświadamianych, wyobrażeń. Wspomniane doznania, zwłaszcza te, które warunkują organizację świata w językowej i nie tylko językowej świadomości, wpływają, jako skutek, na semantyczną ewolucję języka, jak również na mentalność jego użytkowników.
2016-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2016
|
Abstrakt
Wraz z rozwojem postkolonializmu, zwłaszcza jego drugiej generacji, wyraź- nie zwiększyła się tendencja do przełamywania hegemonii dominujących dyskursów, narzucających kulturowe znaczenia i budujących zideologizowane reprezentacje „Innego”. Choć centralnym „Innym” tej krytyczno-kulturowej orientacji był i nadal jest człowiek, to wywodząca się z derridiańskiej, dekonstruktywistycznej koncepcji „różni” idea podmiotu mówiącego i podmiotu mówionego, jak się zdaje, coraz skuteczniej może służyć też animal studies. W nich bowiem – właśnie szczególnie – niemożność wypowiedzenia się podmiotu (milczącego Innego), w dramatyczny i spektakularny sposób zyskuje swoisty kształt, bez mała nieprzezwyciężony. Dzięki radykalnej, inteligentnej i twórczej kry- tyce reprezentacji (od Frantza Fanona przez Edwarda Saida po Stuarta Halla i Homi Bhabhę), „dziki” – obiekt europocentrycznego dyskursu – przemówił wreszcie własnym głosem. Zyskał zdolność do działania, której nie można już lekceważyć; zdolność i możliwość wypowiadania, tworzenia kontr-reprezentacji przeciw produkowanej dotąd o nim (ale nie z nim) wiedzy. Stał się podmiotem mówiącym.
Mimo licznych i przekonujących danych o zdolnościach komunikacyjnych i symbolicznych zwierząt, wysuwanych zwłaszcza przez etologów (od Konrada Lorenza po Fransa de Waala), Animal – przedmiot animal studies – wciąż nie może liczyć na taką emancypację. W jego imieniu nieodmiennie mówią/ wypowiadają się humaniści, przedstawiciele, jak to ujął już ongiś Charles P. Snow, drugiej kultury. Mówią językiem prozaików, poetów, filozofów, plastyków, kulturoznawców, religioznawców, literaturoznawców, analizując, ale też budując i tak już gęstą, wręcz przytłaczającą warstwę dyskursu w „cudzym imieniu”. Nie można mieć złudzeń, że zapośredniczenie zapośredniczenia to głos równoważny głosowi podmiotu mówiącego, ale czy istnieje inna forma, w której zwierzęce mogłoby znaleźć język niezależny od jego ludzkich reprezentacji?
Oddajemy do rąk Czytelników drugi numer monograficzny interdyscyplinarnego czasopisma, zatytułowany Reprezentacje, który zawiera artykuły filo- logów i neofilologów (literaturoznawców i językoznawców), kulturoznawców, filmoznawców, filozofów i psychologów. Wszyscy oni próbują – każdy w inny sposób i na użytek własnej dyscypliny naukowej – penetrować, rozważać i ukazywać reprezentacje samych zwierząt bądź relacje człowiek – zwierzę(ta), zarówno w ludzkiej mentalności/mózgu/umyśle, jak i w szeroko rozumianej kulturze. Co więcej, niektórzy autorzy próbują głębiej wnikać w zagadnienia dotyczące sposobu rozumowania/myślenia i komunikacji w świecie zwierząt, poszukując odpowiedzi na pytanie, czy mają one umysł i „język”.
2016-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
24-12-2018
|
Abstrakt
Nieustający wzrost dobrostanu człowieka jako gatunku zawdzięczamy rozwojowi cywilizacji, rozumianej najczęściej jako wszystko to, co ludzkość osiągnęła, szczególnie w swym wyzwalaniu się z pęt natury, uniezależnianiu się od niej i jej „ujarzmianiu”. Jednak pożytek płynący dla nas z cywilizacji jest nieodmiennie powiązany z klęską całych ekosystemów, zadomowionych w nich gatunków fauny i flory, wiąże się też z wyczerpywaniem zasobów naturalnych, źródeł energii, efektem cieplarnianym, zanikiem kultur indygennych i wymieraniem innych niż ludzki gatunków. Cywilizacja ma zatem swoje zgubne konsekwencje (...).
Czwarty numer rocznika „Zoophilologica” został poświęcony (...) zagadnieniu polowania i jego miejsca w (dawnej) i współczesnej cywilizacji ludzkiej. Jednak zasadniczym tematem rozpraw nie są tylko zwierzęta „łowne”, jak eufemizując swe praktyki wobec prawowitych mieszkańców pól i lasów, określają je cywilizowani łupieżcy, czyli myśliwi. Nie są nim nawet i sami łowcy, choć większość zgromadzonych tu tekstów ich właśnie dotyczy. Pośrednio wszakże mówią one po prostu o całej cywilizowanej ludzkości (...).
2018-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-12-2023
|
Abstrakt
| s. 1-24
Autor podjął problem roli zwierząt wykorzystywanych w słowiańskich rytuałach czarnej magii w aspektach jakościowym i ilościowym przez wskazanie na gatunki, kolorystykę i udział przedstawicieli fauny w krwawych obrzędach ciemnego czarostwa. Polem obserwacji uczynił koncepcję Natashy Helvin przedstawioną w książce Rosyjska czarna magia. W trakcie analizy tego dzieła Autor wyłonił najbardziej aktywne zwierzę, jakim posługują się czarownicy: jest nim czarny kogut. Badacz odpowiedział na pytanie o przyczyny tego stanu rzeczy i podkreśłił bezwzględne uprzedmiotowienie wszystkich zwierząt w praktykach czarnych magów.
2023-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
EN
| Data publikacji:
23-12-2015
|
Abstrakt
| s. 251-261
Punktem wyjścia dla zaproponowanej tu analizy twórczości kanadyjskiej poetki Lorny Crozier jest dyskusja nad zmianami w postrzeganiu zwierząt, które zachodzą we współczesnej kulturze Zachodu. Granica między człowiekiem a zwierzęciem jest dzisiaj szczególnie płynna, czego dowodem są, między innymi, zmiany w zapisach prawnych regulujących status małp człekokształtnych. Tradycyjna dychotomia człowiek – zwierzę bądź kultura – natura wydaje się natomiast szczególnie interesująca w kontekście kanadyjskim, gdzie dzikość natury postrzegana była przede wszystkim jako zagrożenie, przed którym należy się bronić. Teoretycy „kanadyjskości” ustanawiali więc jednoznaczne granice między naturą a cywilizacją. Lorna Crozier – kanadyjska poetka prerii – postrzega jednak te granice nie jako linie rozłamu, ale jako miejsca spotkań człowieka i zwierzęcia, w których komunikacja między – lub ponad – gatunkowa staje się możliwa.
2015-12-23
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
22-06-2022
|
Abstrakt
| s. 1-6
Peter Singer jest jednym z najbardziej wpływowych żyjących filozofów. Od połowy lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku jego rozważania etyczne związane z relacjami człowieka z innymi czującymi zwierzętami stanowią niezwykle istotny punkt odniesienia dyskusji, nie tylko akademickich. W ciągu dziesięcioleci aktywności filozofa zmieniły się jednak warunki społeczne i status niektórych praktyk, choćby weganizmu, któremu z pozoru jest poświęcona książka Singera Why Vegan? Eating Ethically. Filozof w żadnej z dotychczasowych publikacji nie analizował w sposób pogłębiony i wyczerpujący teorii i praktyki weganizmu. Tym większe były oczekiwania wobec Why Vegan? Niestety, analiza tej publikacji odsłania jej niedociągnięcia i braki.
2022-06-22
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 135-152
Jeszcze do niedawna szacowna mądrość utrzymywała, iż przywilejem ludzi jest nie tylko poznawać rzeczywistość przy pomocy rozumu i mowy, lecz żyć ze świadomością własnej śmiertelności. Ranga, jaką nadawano śmierci oraz doświadczeniu umierania wynikała stąd, iż ludzka kultura jest nie tylko na wiele sposobów związana z tym tragicznym doświadczeniem, ale dla wielu wprost z niego wynika. Bez świadomości śmierci nie byłoby kultury i jej trwałych osiągnięć. Jej istnienie stanowi paradoksalny efekt trapiącej nas tanatofobii. Współcześnie istnieje coraz więcej dowodów na to, że zwierzęta również w jakiś sposób doświadczają śmierci. Zmiany w ich zachowaniu i nastroju mogą być motywowane różnymi czynnikami, lecz nie sposób zaprzeczyć, że śmierć innego osobnika nie wywiera na nich żadnego wpływu. Wiele wskazuje na to, że ma on trwały skutek, gdyż uczucia smutku, żalu, a nawet głębokiej depresji będące następstwem tego wydarzenia stanowią ważne czynniki utrwalające łączące je więzi emocjonalne i społeczne. Nawet jeśli ich requiem ma formę skowytu i jęku, to nie znaczy, że jest tylko nic nie znaczącą zmarszczką na oceanie ich bezrozumnego i niezakłóconego trwania.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-12-2020
|
Abstrakt
| s. 109-123
In the scientific study, the images of animals, which function in the texts, were examined. Propaganda created in the Soviet Union. They were targeted at a specific group social – people who share the view into the existence of God. Propaganda in its content referred to the Slavic folklore. Monsters, hyenas, jackals, rodents, hydras and insects serve the creators to introduce “aliens” or “enemies.” Based on the analysis of metaphors, comparisons, compounds phraseological and other means of expression are presented in a way that discredits how people are discredited, and so are the animals. Stereotypical perception of living beings, disdainful attitude towards them and prejudices had an impact on inducing certain attitudes and behaviours (anxiety, disgust, hatred) in the recipients, which in the end strengthened the process of stigmatization, discrediting and marginalisation. Soviet propaganda, using images of animals perceived as beings with much lower statutes. It has contributed to the social exclusion of religious groups and strengthened the power of stigma, that’s already been given to some living organisms.
2020-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-12-2023
|
Abstrakt
| s. 1-25
Obecna doktryna prześladowania gatunków nierodzimych jako obcych i dlatego złych nie jest i nie może być uzasadniona naukowo, jest wyrazem ksenofobii i kwalifikuje się jako faszyzm środowiskowy. Powstała ona przez połączenie dyletanckiej ekocentrycznej etyki środowiskowej A. Leopolda z teorią inwazji zwierząt i roślin C.S. Eltona. Mimo powtarzającej się krytyki jest ona szeroko i bezrefleksyjnie przyjmowana przez konserwacjonistów i większość biologów, co prowadzi do rażącej stronniczości w prowadzeniu i publikowaniu badań, wyrażającej się szczególnie w języku demonizującym gatunki nierodzime, oraz w interpretacji wyników, która ma wspierać kampanię ich zwalczania i ignorować ich pożądany wpływ na ekosystemy. Jest to działalność biopolityczna uprawiana pod szyldem nauki i jako taka jest nadużyciem publicznego zaufania i publicznych środków na naukę. Licznych przykładów dostarcza traktowanie norek amerykańskich i jenotów. Norki amerykańskie wpasowują się do europejskich ekosystemów (mimo ciągłej interferencji uciekinierów z ferm) i przyczyniają się do ich stabilizacji przez ograniczanie populacji innych przybyszy (piżmaków, raków luizjańskich) oraz drobnych gryzoni. Nie są one główną przyczyną trwającego od XVII w. zaniku norek europejskich nawet jeżeli mogą przyśpieszać zanik reliktowych populacji, czego jednak jednoznacznie nie udowodniono. Jenoty wpasowały się już w europejskie ekosystemy i nie zagrażają żadnemu innemu gatunkowi. Jeżeli byłoby wskazane ograniczanie populacji nierodzimych drapieżników, to należałoby w pierwszej kolejności zabronić zabijania ich rodzimych konkurentów, a nie podżegać ludność do prześladowań dzikich zwierząt. Irracjonalizm i zawziętość konserwacjonistów w prześladowaniu zwierząt z nierodzimych („obcych”) gatunków domaga się psychologicznego wyjaśnienia i wydaje się być wynikiem działania biofilii bez udziału refleksji etycznej, a konkretnie przekierowania gniewu biofilów za dewastację biosfery na wprowadzone przez ludzi zwierzęta.
2023-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-12-2023
|
Abstrakt
| s. 1-21
W artykule omawia się rogate zwierzęta, opisane przez Klaudiusza Eliana w jego zoologicznym traktacie O właściwościach zwierząt (De natura animalium, XV 15; XVI 20). Elian prawdopodobnie powtarza relację Megastenesa o orientalnych zwierętach, występujących na Półwyspie Indyjskim. Autorka wnikliwie analizuje trzy gatunki zwierząt, wymienione pod lokalnymi (tj. niegreckimi) nazwami: 1) μέσοι, (2) καρτάζωνος and (3) ὑά<ρ>ιναι. Konkluduje, że zoologiczna nomenklatura Eliana jest pochodzenia średnioindyjskiego i odnosi się do trzech gatunków rogatych ssaków takich jak: (1) urial indyjski lub dzika owca orientalna (Ovis orientalis vignei vignei Blyth, 1841); (2) nosorożec indyjski lub nosorożec pancerny (Rhinoceros unicornis L., 1758); (3) gazela indyjska, zwana także czinkarą lub gazelą Bennetta (Gazella bennettii Sykes, 1831).
2023-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
28-12-2021
|
Abstrakt
| s. 1-17
Gołębie nie są klasyfikowane jako zwierzęta domowe. Bytują one najczęściej w centrach dużych miast, takich jak Paryż. Mieszkańcom kojarzą się z gruchaniem, tańcami godowymi i roznoszeniem chorób. Są tak zwanymi nuisance animals. W twórczości Williama Whartona pełnią one jednak istotne funkcje i możemy analizować je z wielu perspektyw. Są zarówno elementami krajobrazu, świadkami rodzącego się uczucia między Mirabelle i Jacquesem, jak i samodzielnymi bohaterami. W książce Spóźnienikochankowie obecność gołębi jest wielokrotnie podkreślana przez samego autora. Nieprzerwanie od trzydziestu lat Mirabelle dba o swoich podopiecznych – karmi i leczy ptaki. Jej troska niejako kłóci się z poglądami Jacquesa, któremu gołębie zakłócają wizję twórczą z posągiem Diderota w tle. Losy bohaterów połączą się w najmniej oczekiwany sposób, a wszystkiemu przyglądać się będą ptaki.
2021-12-28
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
06-09-2024
|
Abstrakt
| s. 1-14
Artykuł skupia się na przemianach, jakie zachodzą w ramach ogrodów zoologicznych, zatracających swój antropocentryczny charakter. Wpływ na to mają nowe, etyczne podejścia osób, działających w ramach tychże instytucji. Analiza dotyka również świadomości dyskryminacji pewnych grup ludzi i wpływie tego na opresyjny sposób traktowania zwierząt. Splecenie losów ludzi i nie-ludzi sprawia, że ich losy są podobne. Nawiązują do tego twórcy literackich świadectw. Za pomocą swojej twórczości i wcześniejszych działań próbują dokonać subwersji, pozwalającej na zmianę znaczeń oraz humanizacji ludzkich i zwierzęcych podmiotów. Za podstawę wywodu przyjęto prozę Antoniny Żabińskiej „Ludzie i zwierzęta” (1968) oraz pamiętnik Patryka Pufelskiego, „Pawilon małych zwierząt” (2022).
2024-09-06
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 47-57
Zmiany w myśleniu o świecie manifestują się w zmianach dokonujących się w języku. Cmentarz dla zwierząt jest dobrym polem do obserwacji zmieniających się ludzko-zwierzęcych relacji. Bardzo różnorodne formy nagrobków i treść widniejących na nich inskrypcji, nieobwarowane formalnymi regulacjami czy jednolitą konwencją – choć niewątpliwie inspirowane wzorcem ludzkiego cmentarza – są świadectwem szczególnych więzi (przywiązania, przyjaźni, miłości), jakie łączyły zmarłe zwierzęta z ich opiekunami. Również świetnie dokumentują to, jak stopniowo zmienia się społeczny i kulturowy status zwierząt towarzyszących człowiekowi – jak przestają być one jedynie pozbawioną duszy żywą własnością, a stają się osobami, pełnoprawnymi członkami rodzin, zyskując prawo do szacunku, pamięci i godnego pochówku. Jednak zmiana ta jest procesem, który budzi opór, przejawiający się w próbach językowego rozdzielenia ludzkiej i zwierzęcej śmierci.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
EN
| Data publikacji:
29-12-2022
|
Abstrakt
| s. 1-12
Autorzy szeroko nagłośnionego raportu IPBES z 2019 roku ostrzegają, że liczba gatunków, które wyginęły na Ziemi, wkrótce przekroczy milion. W debatach prowadzonych zarówno w mediach, jak i wśród profesjonalistów porusza się jednak jeszcze inny problem – nie wiemy mianowicie, ile w ogóle gatunków żyje na Ziemi. Na podstawie wyników szeroko zakrojonych badań i modelowania statystycznego szacuje się, że istnieje jeszcze co najmniej sześć milionów gatunków, które nie zostały opisane ani nazwane. Termin „opisany gatunek” oznacza, że zwierzę lub roślina otrzymały niepowtarzalną nazwę naukową, która potwierdza jego/jej tożsamość i pokrewieństwo z innymi organizmami. Powstaje zatem pytanie, czy, a jeśli tak, to jak cenimy gatunki, które nie zostały jeszcze odkryte ani tym bardziej nazwane. Najczęstszą praktyką jest docenianie tylko tych stworzeń, które są bezpośrednio związane z ludzką egzystencją, coraz częściej jednak pojawiają się refleksje, że powinniśmy cenić zwierzęta ze względu na ich istnienie, ich wartość samą w sobie, a nie tylko ze względu na ich wartość dla człowieka. W związku z tym należy ponownie rozważyć antropocentryczne koncepcje takich pojęć jak „szkodnik” czy „gatunek inwazyjny”.
2022-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 309-319
Artykuł jest szkicowym ujęciem wybranych stanowisk filozoficznych związanych z etycznym problemem odbierania życia. Na podstawie prac i wypowiedzi Johna Sanbonmatsu, Petera Singera, Toma Regana i Elizabeth Harman, zostaje poddane analizie związek pomiędzy określeniem wartości życia a kwestią ciągłości w czasie indywidualnej tożsamości psychofizycznej jednostki (zwierzęcia, w tym człowieka) oraz zależność przyjmowania określonego stanowiska w kwestii dopuszczania zabijania od jego relacji do potocznych, powszechnych intuicji.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-12-2023
|
Abstrakt
| s. 1-24
Zwierzęta należące do różnych grup taksonomicznych traktowane są w badaniach naukowych w bardzo odmienny sposób, bardzo różne są bowiem zakres i powszechność powinności moralnych którymi są one obdarzane. Ptaki, ssaki i głowonogi mają status uprzywilejowany względem pozostałych a ryby zajmują w tej hierarchii stanowisko pośrednie. Ogromna większość obecnych w biosferze zwierząt wciąż pozbawiona jest jakiejkolwiek ochrony podstawowych życiowych interesów. W ostatnich latach empirycznie potwierdzono obecność zaawansowanych funkcji poznawczych u wielu przedstawicieli bezkręgowców. Jednoznacznie nakazuje to porzucenie nawyku traktowania ich jako prymitywnych, niewrażliwych istot, których zachowanie oparte jest wyłącznie na zautomatyzowanych instynktach. Nowe koncepcje etyczne wyznaczają nowy paradygmat w zrozumieniu ich miejsca w sferze moralnych powinności. Szczególne miejsce zdobywa sobie wśród nich koncepcja etyki ewolucyjnie inkluzywnej.
2023-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Tatiana Kovaleva
,
Lidiia Zakharova
,
Elena Pariyskaya
Język:
RU
| Data publikacji:
29-06-2021
|
Abstrakt
| s. 1-12
Podczas wykonywania ćwiczeń laboratoryjnych i praktycznych na studiach biologicznych i medycznych centralne miejsce zajmują zwierzęta. Rozwój technologii i osiągnięcia myśli etycznej pozwoliły zmienić pogląd na stosunek badacza-eksperymentatora do przedmiotu jego badań. Na Wydziale Fizjologii Uniwersytetu w Petersburgu wykładowcy stopniowo rezygnują z wykorzystywania zwierząt w ćwiczeniach praktycznych, aktywnie wprowadzając alternatywne metody nauczania studentów medycyny. Takie zmiany zachodzą ze względu na fakt, że studenci coraz częściej bronią swojego stanowiska, aby nie szkodzić zwierzętom. Zastąpienie doświadczeń ze zwierzętami metodami alternatywnymi nie wpływa na jakość kształcenia i ma wiele zalet: szybkość i dokładność szkolenia, indywidualne podejście, powtarzalność, łatwość monitorowania i oceny wyników, możliwość samokształcenia, pozytywny stosunek do życia.
2021-06-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
05-09-2023
|
Abstrakt
| s. 1-8
The review discusses the latest book by the famous primatologist Frans de Waal entitled Jak się różnimy. Gender oczami prymatologa [Different. Gender Through the Eyes of a Primatologist]. This popular science publication by a Dutch-American author addresses the similarities and differences between primates and humans, especially in terms of how both species approach the issue of sex roles. The review discusses the levels on which the primatologist makes interspecies comparisons, what conclusions he reaches and what significance it has for the discussion about human social roles.
2023-09-05
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 15-33
Na przykładzie symboliki akwarium zawartej w sennikach wyprowadzane są i określane cechy, właściwe dla odbioru i odczuwania tak zwanych obrazów imaginatywnych, obrazów charakterystycznych dla wyobrażania, odczuwania, przeżywania i uświadamiania, konceptualno-oceniających i sensytywnych w swojej istocie wrażeń. Prezentowane są założenia powiązane z obserwacją obiektu, jak również przebywaniem, znajdowaniem się w nim (dotyczy akwarium). Określane są cechy, które oddzielnie jak i wspólnie charakteryzują omawiane stany. Tytułowe gady i ryby na podstawie przytaczanych interpretacji w sennikach są, z jednej strony, elementem zapełniającym akwarium i projekcją jego pozytywu (negatywu w aspekcie ich braku). Z drugiej strony, w sposób niewidoczny, lecz odczuwalny, wchodzą w relacje z obserwującym je w akwarium podmiotem, a następnie znajdującym się w nim człowiekiem, po części w pewnym stopniu utożsamianym z owym podmiotem. Wszystko to razem, charakteryzując semantykę omawianych obrazów (akwarium oraz gadów i ryb w nim), stanowi klucz do zrozumienia i wyjaśnienia zdolności ludzkiej świadomości do przeniesienia samego siebie na inny byt, z interpretacją świata widzialnego, jak i niewidzialnego, i przez siebie przeżywanego.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
14-02-2022
|
Abstrakt
| s. 1-22
Eric Baratay w swoich publikacjach upomina się o uzupełnienie dziejów ludzi historią zwierząt, przechodzi na ich stronę i próbuje uwolnić historię od jej wyłącznie antropocentrycznego widzenia. Zwierzęta nie posługują się ludzkim językiem, nie potrafią zapisać swoich doświadczeń, by tworzyć wielką historię zwierząt. Mają za to ludzkich przyjaciół. Zabiegiem pośrednim umożliwiającym osiągnięcie wytyczonego przez Barataya celu mogą być opowieści o zwierzętach, ich zapisane biografie w osobistych notatkach ludzi. W artykule zapisane we wspomnieniach Antoniny Żabińskiej, Doroty Sumińskiej i Sy Montgomery historie świnek, tworzące przyczynek do historii zwierząt.
2022-02-14
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 237-252
Niezwykle interesującym zagadnieniem na polu literatury okazują się estetyczne i etyczne wymiary śmierci zwierząt. Czy śmierć spokojna, we śnie, w przyjaznym otoczeniu, bez lejącej się krwi, przez to, że jest estetycznie „ładniejsza”, to jest też bardziej etyczna? Jak te dwie kategorie mają się do siebie w perspektywie śmierci zwierząt? Mówi się, że zwierzę „zdycha”, a człowiek „umiera”. Czy mamy poczucie wspólnoty losu ludzkiego i zwierzęcego w obliczu śmierci? Próby odpowiedzi na postawione pytania można znaleźć we współczesnych dramatach, wśród których jednym z najciekawszych z punktu widzenia poruszanego tutaj problemu jest Pawi tren Iwony Korszańskiej. W tekście autorki zwierzęta i ludzie ulegają zrównaniu we wspólnym losie, a ich śmierć nie ulega waloryzacji na zdychanie i umieranie, tylko jest równoważna i równoprawna. W przedstawionych w dramacie performansach społecznych nieodłączna para Eros i Thanatos naznacza życie człowieka i zwierzęcia w tym samym stopniu.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-12-2023
|
Abstrakt
| s. 1-20
Podczas pierwszej, drugiej i trzeciej fali zakażeń koronawirusem w Polsce autorzy prowadzili badania empiryczne online inspirowane teoretycznym potencjałem socjologii codzienności oraz socjologii katastrof. Jednym z problemów, który ujawnił się podczas realizacji tego projektu, była kwestia zmieniających się relacji ludzi i zwierząt, zmian zachowań zwierząt podczas lockdownu oraz zmian w zakresie zachowania ludzi wobec zwierząt. Interpretacje wyników badań przedstawione w tym artykule dotyczą dwóch sfer: sfery domowej – i zwierząt, które w niej zamieszkują oraz przestrzeni miejskiej – i zwierząt wolnożyjących (także zwierząt bezdomnych, porzuconych). Wyniki badań, zdaniem autorów, przyczyniają się do poszerzenia wiedzy o ludzko-zwierzęcej rodzinności oraz wiedzy o ekosystemach miejskich i możliwościach ich kulturowo-przyrodniczej eksploracji.
2023-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2021
|
Abstrakt
| s. 1-14
Tragedia, która wydarzyła się w 2012 roku w szwedzkim ogrodzie zoologicznym, który oferował jako atrakcję specyficzny produkt, tzw. „Bliski kontakt z wilkiem”, stała się pretekstem do napisania przez Larsa Berge’a książki Dobry wilk. W ramach komercyjnej usługi, odwiedzający mogli wejść na wybieg trzymanych w zoo wilków, ośmiu samców. Wchodzili z opiekunką/nem, jednak udawało się to do czasu. Któregoś dnia, kiedy opiekunka wilków sama weszła na ich wybieg, zwierzęta ją zaatakowały i zabiły. Opisywana sytuacja prowokuje do stawiania licznych pytań etycznych o relacje ludzi i innych zwierząt. Tym samym książka porusza ważne humanistycznie i społecznie zagadnienia, osadzając je w mocno ugruntowanych koncepcjach autorów takich jak Jean Baudrillard czy Michel Foucault.
2021-06-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
17-04-2024
|
Abstrakt
| s. 1-30
Leo Tolstoy’s essay, The First Step (Первая ступень) written in 1891, is a multi-dimensional text whose purpose was not only to try to convert people to the righteous path of living through consistently followed restraint and self-control over one’s desires, but its author also encouraged people – in a rather convincing way – to become vegetarians. Tolstoy claimed that meat-free diet closely relates to healthy nutrition and considerably limits or even eliminates the suffering of animals being slaughtered on a mass scale for consumption in pain and death factories, as he referred to mechanised slaughterhouses. Using naturalistic images, the writer describes horrifying scenes he witnessed at the abattoir in Tula. The text is filled with drastic imagery, sounds and foul odours wafting from the slaughterhouse and the vision of inhumane practices of butchers, young and old, devoid of any sympathy towards the animals being killed. In hindsight it must be regretfully noted that Tolstoy’s essay has not changed people’s dietary habits and vegetarianism has not managed to supplant the traditional, mostly meat-based menu.
2024-04-17
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
14-02-2022
|
Abstrakt
| s. 1-16
Celem niniejszej pracy jest przybliżenie ekofeministycznej teorii zwierzęcego podmiotu i jego nieobecnego przedmiotu odniesienia w tomiku Matecznik Małgorzaty Lebdy. Ekofeminizm dostarcza narzędzi do rozbudowanej analizy konceptualnych związków pomiędzy kobietami (a także osobami niebinarnymi) i zwierzętami, może być również stanowić teoretyczne zaplecze ekokrytycznego badania literatury. Ekofeministyczne myślicielki, Carol J. Adams i Marti Kheel, rozwinęły teorie dotyczące relacji ludzkich i nieludzkich fenomenów, zbadały także zagadnienia seksualności i cielesności w kontekście zabijania i polowania na zwierzęta. Wszystkie te problemy są ważnymi motywami w twórczości Małgorzaty Lebdy.
2022-02-14
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
EN
| Data publikacji:
25-12-2019
|
Abstrakt
| s. 211-226
Celem niniejszego artykułu jest próba nakreślenia sposobów, za pomocą których Samuel Beckett wiąże śmierć z figurami owadów, stanowiącymi jeden z najbardziej dopracowanych i konsekwentnych tropów zwierzęcych w jego literackim uniwersum. Jak się okazuje, w przeładowanych antropocentryzmem dziełach irlandzkiego pisarza zwierzęta zaskakują czytelnika tym, jak wiele z ich gatunków oraz okazów zamieszkuje jałowe i martwe przestrzenie Becketta. Owady nie stanowią w tej kwestii wyjątku: w światach Becketta spotykamy muchy, pszczoły, szerszenie, osy czy mrówki. Wychodząc od antropocentrycznego odczytania dzieł autora Końcówki przez Alaina Badiou, autor przesiewa tę interpretację przez maszynę antropologiczną Giorgio Agambena oraz posthumanistyczne rozważania Rosi Braidotti. W odróżnieniu od figur ludzkich, które skazane są na niekończącą się agonię pozbawioną wieńczącego ją wydarzenia, owady zostają odczytane jako byty przynależące w pełni do śmierci, sporadycznie przebijające się poprzez jej mur do świata żywych. Podążając za tym rozpoznaniem, autor stara się ukazać powyższą tezę na kilku różnych planach. W artykule zostaje zinterpretowana rola Worma (dosłownie: Robaka) w Nienazywalnym, a także jego niejasny status ontologiczny. W Molloyu zanalizowana zostaje relacja Morana do jego pszczół: obserwacja ich tańca oraz odkrycie ich śmierci oraz zwłok. W końcu, w dalszych częściach artykułu odczytana zostaje fascynująca Becketta logika roju, a także metonimiczne związki owadów z technologią, których tanatyczne aspekty ujawniają intrygujące związki ludzi i nieludzi w dziełach autora Końcówki.
2019-12-25
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
29-06-2021
|
Abstrakt
| s. 1-14
Tematem artykułu jest refleksja na temat obecności koni w przestrzeni miejskiej Krakowa. Zwierzęta te ze względu na swoją powszechną obecność na ulicach miasta stanowią jego integralną część. W tekście poruszona jest kwestia wykorzystania koni jako siły pociągowej w miejskich środkach transportu, straży pożarnej czy służbach porządkowych. Sytuacja koni przedstawiona jest w kontekście rodzącego się ruchu opieki nad zwierzętami, który swoimi początkami sięga XIX wieku. Tak duże wykorzystywanie koni przekładało się bowiem na ogromną skalę nadużyć wobec tychże zwierząt.
2021-06-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
10-04-2024
|
Abstrakt
| s. 1-15
W powieści Elizabeth Costello autorstwa J.M.Coetzee tytułowa bohaterka, mimo iż jest cenioną pisarką, wydaje się być kompletnie niezrozumiana i nieakceptowana w związku ze swoimi stanowczymi poglądami na temat traktowania zwierząt i spożywania mięsa. Kontrowersyjne opinie poparte wyjątkowo sugestywnymi argumentami i intelektualnymi rozważaniami zawstydzają nie tylko słuchaczy wystąpień publicznych Elizabeth Costello, ale także jej syna, który jest pracownikiem uniwersytetu, na którym kobieta ma wykład. Argumenty i porównania, których używa Costello zawsze wywołują zainteresowanie. Szeroki kalejdoskop dziedzin, jakie Elizabeth Costello stosuje do wyjaśnienia swoich poglądów, daje czytelnikowi możliwość wielopłaszczyznowego spojrzenia na zagadnienie spożywania mięsa, a nade wszystko traktowania zwierząt przez człowieka. Celem artykułu jest omówienie poglądów i dyskursu, jakim posługuje się bohaterka powieści w celu wpłynięcia na odbiorców jej wykładów.
2024-04-10
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
27-12-2022
|
Abstrakt
| s. 1-36
Spór o ubój rytualny toczy się od lat, nie tylko w polskim dyskursie. Powszechnie wskazuje się, że praktyka ta jest nieetyczna i nieludzka. Jednak ten spór zupełnie nieuwzględnia żydowskiego podejście do tej kwestii. Żydzi uważają, że jest to najbardziej humanitarna metoda uboju zwierząt i została nakazana przez Boga dla ich ochrony od cierpienia. Podkreślają, że prawo Boże nie może ulec zmianie. Celem artykułu jest wykazanie, że żydowski ubój rytualny jest praktyką etyczną i dopuszczalną na mocy prawa pozytywnego w Polsce. Autor zwraca również uwagę, że dyskusja o dopuszczalności takiego uboju opiera się głównie na argumentach ekonomicznych. W tekście omówiono, czym jest szechita, a następnie, w jaki sposób reguły Tory chronią zwierzęta przed cierpieniem. Ukazuje on również aktualny stan prawny dotyczący uboju rytualnego, przekonania Polaków na ten temat, a także społeczną naukę Kościoła katolickiego dotyczącą rzezi religijnej.
2022-12-27
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
EN
| Data publikacji:
07-06-2023
|
Abstrakt
| s. 1-17
The article is written from the first-person perspective as an autoethnographical attempt to describe the experience of loss of a pet companion, a cat, when the decision about euthanasia was challenged and undermined, causing regret and complex feelings about the situation. The author tries to provide explanation for her feelings and for veterinarian behavior, at the same time introducing new kind of veterinarian in-home services for palliative care and euthanasia.
2023-06-07
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
29-12-2020
|
Abstrakt
| s. 315-329
Obiektem badawczym w niniejszym artykule są rosyjskie i polskie jednostki paremiologiczne i frazeologiczne (przeważnie ludowe) związane z charakterystyką ludzkiego rozumu i głupoty, w strukturze których występują zoonimy odnoszące się do niektórych ptaków i ssaków. Analiza materiału rosyjskiego pozwala zauważyć wysoką frekwencję nazw zwierząt odnoszących się do ptaków, szczególnie do kur i gęsi, które w ludowo-mitologicznym odzwierciedleniu otrzymują szereg negatywnych cech, stając się symbolami głupoty i umysłowego ograniczenia. Z kolei w polskim materiale paremiologiczno-frazeologicznym podobną symbolikę częściej niż w języku rosyjskim przybierają przedstawiciele niektórych ssaków.
2020-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Peter Singer
,
Dmitry Kozhevnikov
,
Magdalena Kozhevnikova
Język:
PL
| Data publikacji:
29-12-2023
|
Abstrakt
| s. 1-9
Exctract from the book Animal Liberation Now (Publisher: New York: HarperCollins, 2023), which shows that despite the growing importance of the animal liberation movement, we still abuse animals on an incomprehensible scale. The book returns to the themes of Animal Liberation – Peter Singer’s groundbreaking work from 1975 and examines how the issues of the animal rights movement intertwine with climate change and social justice. The book is also a voice arguing for a new ethics of our relationship with animals. In the quoted passage, Peter Singer argues for animal liberation and equal treatment of the interests of humans and non-humans. He also describes speciesism as prioritizing the interests of one’s own species. The ethical basis for equal treatment of different species is their shared capacity to suffer.
2023-12-29
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
RU
| Data publikacji:
24-12-2018
|
Abstrakt
| s. 215-231
W tekstach W. Wysockiego został obszernie przedstawiony temat „polowania” – na zwierzynę i na człowieka jako zwierzynę. Niehumanitarność tropienia, pościgu i nagonki jest wszechstronnie omawiana. Postrzegana jest przez autora jako znak ustroju totalitarnego, w którym nie ma miejsca dla wolnej jednostki. Zarówno ludzie, jak i dzikie zwierzęta, są celowo unicestwiani, dla przyjemności możnych tego świata. Dokonywana jest paralela: człowiek sowiecki – zaszczute zwierzę.
2018-12-24
Czasopismo: Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
Język:
PL
| Data publikacji:
27-06-2023
|
Abstrakt
| s. 1-13
Artykuł poświęcony jest strategiom artystów, wykorzystujących w swoich pracach żywe zwierzęta. Autor przedstawia liczne przykłady, często budzące protesty i kontrowersje. Celem pracy nie jest jednak ocena moralnych aspektów dyskutowanych tu dzieł, ale wskazanie różnorodności działań, które mają jeden wspólny mianownik: wszystkie odwołują się w mniejszym lub większym stopniu do tradycji sztuki konceptualnej, lub prekonceptualnej.
2023-06-27
1 - 61 z 61 elementów
Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.
English
Русский
Język Polski